ภูเขา
คติ – สัญญลักษณ์สถาปัตยกรรม
สถานที่อันศักดิ์สิทธิ์ในความเชื่อศรัทธาทางศาสนาเป็นสถานที่ทางธรรมชาติที่สูงใหญ่ ดูมีอำนาจลึกลับ ซ่อนเร้นอยู่ภายใน คือภูเขา
แม้ในศาสนาอียิปต์โบราณจะนับถือพระอาทิตย์เป็นเทพเจ้าสูงสุด แต่ชาวอียิปต์ก็ยังสร้างพีระมิดก็คือ ภูเขา ไว้เป็นที่ที่กษัตริย์ของอียิปต์จะใช้เป็นสถานที่ที่จะนำไปสู่พระเจ้า
ศาสนายิว โมเสสศาสดาของศาสนา พบและได้รับบัญญัติสิบประการจากภูเขาไซนายอันศักดิ์สิทธิ์
ท่านนบี มูฮัมหมัด ชอบเข้าไปนั่งในถ้ำบนภูเขาจนพบท่านฆาบิล ศาสนทูตของพระผู้เป็นเจ้านำคัมภีร์กุรอานมาให้ท่านนบีเป็นผู้เผยแผ่และผู้นำทางศาสนา
ศาสนาพราหมณ์ พระศิวะเป็นเทพสูงสุด สถิตอยู่บนเขาไกรลาส หรือ/คือ เทือกเขาหิมาลัยที่มีหิมะปกคลุมขาวตลอดปี
คริสต์ศาสนา จะไม่กล่าวถึงความเกี่ยวข้องของภูเขากับพระคริสต์
ในพุทธศาสนา ถ้าเกี่ยวกับพระพุทธเจ้าก็จะเน้นย้ำถึงภูเขาคิชฌกูฏ ที่พระพุทธองค์ประทับอยู่ ณ ที่นี้ นานที่สุด
เรื่องที่มีส่วนอ้างอิงถึงภูเขาทางศาสนา ทั้งพุทธศาสนาและฮินดูก็มักจะเน้นไปที่เขาพระสุเมรุ จึงเป็นสัญลักษณ์ศูนย์กลางของจักรวาลทัศน์ หรือศูนย์กลางโลก และเพื่อเน้นถึงความสำคัญที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า (ปัจจุบันจึงมักมีการสร้างศาสนสถานและ/หรือเจดีย์ที่เป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธเจ้าไว้บนภูเขา)
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
