หลวงพ่อสด จันทสโร วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ

คอลัมน์ อริยะโลกที่ 6

หลวงพ่อสด จันทสโร – ชื่อเสียงของวัดปากน้ำภาษีเจริญ โด่งดังในฐานะสำนักการศึกษาทั้งด้าน คันถธุระและวิปัสสนาธุระในย่านฝั่งธนบุรี ความโด่งดังนั้นเกิดจากบารมีของ “พระมงคลเทพมุนี” หรือ “หลวงพ่อสด จันทสโร” อดีตเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ

ถือกำเนิดในตระกูล “มีแก้วน้อย” ของนายเงินและนางสุดใจ เมื่อวันที่ 10 ต.ค.2427 ที่บ้านสองพี่น้อง อ.สองพี่น้อง จ.สุพรรณบุรี อยู่ฝั่งตรงข้ามกับวัดสองพี่น้อง

เรียนหนังสือกับพระภิกษุน้าชายที่วัดสองพี่น้อง และศึกษาอักษรขอมที่วัดบางปลา อ.บางเลน จ.นครปฐม ในปกครองของพระอาจารย์ทรัพย์ จนเขียนอ่านได้คล่อง

หลังจบการศึกษาเบื้องต้น ออกมาช่วยบิดามารดาค้าขาย ซื้อข้าวบรรทุกเรือต่อล่องมาขายให้โรงสีในกรุงเทพฯ และนครชัยศรี เป็นคนรักงาน ขยันขันแข็ง ทำอะไรทำจริง การค้าจึงเจริญโดยลำดับ จนมีฐานะดียิ่งขึ้น

เดือน ก.ค.2449 วัยย่าง 22 ปี เข้าอุปสมบทที่วัดสองพี่น้อง โดยมีพระอาจารย์ดี วัดประตูสาร อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี เป็นพระอุปัชฌาย์, พระครูวินยานุโยค (เหนียง อินทโชโต) และพระอาจารย์โหน่ง อินทสุวัณโณ แห่งวัดสองพี่น้อง เป็นพระคู่สวด

จำพรรษาที่วัดสองพี่น้องหนึ่งพรรษา แล้วจึงเดินทางมาเล่าเรียนพระธรรมวินัยที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพฯ

สมัยนั้นต้องเดินไปศึกษากับอาจารย์ตามวัดต่างๆ ฉันเช้าแล้วข้ามฟากไปเรียนที่วัดอรุณราชวราราม แล้วกลับมาฉันเพลที่วัด บ่ายไปเรียนที่วัดมหาธาตุฯ ตอนเย็นไปเรียนที่วัดสุทัศน์บ้าง วัดจักรวรรดิบ้าง ส่วนกลางคืนเรียนที่วัดพระเชตุพนฯ

แม้จะลำบากขนาดไหนก็ไม่ท้อแท้ ตั้งใจศึกษาจนเข้าใจในหลักสูตรต่างๆ

แม้ท่านจะไม่ได้เข้าสอบแปลในสนามหลวง เพราะไม่ถนัดการเขียน และไม่มีความปรารถนา แต่มักส่งเสริมและเป็นกำลังใจให้ผู้อื่นเสมอว่า “การศึกษานั้นเปลี่ยนชีวิตผู้ศึกษาให้สูงกว่าพื้นเดิม คนที่มีการศึกษาดี จะได้อะไรก็ดีกว่า ประณีตกว่าผู้อื่น คนมีวิชาเท่ากับได้สมบัติใช้ไม่หมด”

จากนั้นก็มุ่งธรรมปฏิบัติเบื้องต้น ประกอบการศึกษาทางปฏิบัติกับอาจารย์หลายท่าน เช่น พระมงคลทิพมุนี (มุ้ย) อดีตเจ้าอาวาสวัดจักรวรรดิ พระครูฌานวิรัต (โป๊) วัดพระเชตุพนฯ พระอาจารย์สิงห์ วัดละครทำ พระอาจารย์ปลื้ม วัดเขาใหญ่ จ.กาญจนบุรี

เมื่อมีความรู้พอสมควรจึงออกจากวัดพระเชตุพนฯ ไปจำพรรษาต่างจังหวัด เพื่อเผยแผ่ธรรมวินัย

หลังวัดปากน้ำภาษีเจริญ ว่างเจ้าอาวาส สมเด็จพระวันรัต วัดพระเชตุพนฯ เจ้าคณะอ.ภาษีเจริญ ในยุคนั้นส่งท่านไปปกครองดูแลแทน

หลวงพ่อสดเป็นคนพูดจริงทำจริง การปกครองวัดจะเข้มงวด แต่ด้วยความที่ชอบการศึกษา จึงส่งเสริมและสนับสนุนด้านการศึกษาอย่างสุดกำลังความสามารถ ควบคู่ไปกับการอบรมทางจิตใจ ไม่ยอมให้พระ-เณรอยู่เปล่า

พระภิกษุ-สามเณรรูปใดมีสติปัญญาสามารถจะสนับสนุนส่งเสริมให้ได้รับการศึกษาชั้นดีตามสำนักต่างๆ

กิจวัตรที่ปฏิบัติเป็นอาจิณ คือ การคุมภิกษุ-สามเณรลงทำวัตรทุกเช้าและเย็น วันพระและวันอาทิตย์จะลงแสดงธรรมในโบสถ์เองเป็นนิจ ควบคุมพระให้ไปนั่งภาวนารวมอยู่กับท่านทั้งกลางวันและ กลางคืน ทุกวันพฤหัสบดี เวลาบ่ายสอง จะลงสอนการนั่งสมาธิแก่ภิกษุ-สามเณร อุบาสกอุบาสิกา

ด้านปฏิปทานั้น เน้นเดินสายกลาง ไม่ห่วงในลาภสักการะเพื่อตน แต่ขวนขวายเพื่อส่วนรวม

กิจนิมนต์ทางไกลถึงกับค้างคืนแล้ว จะรับน้อยมาก เพราะเสียเวลาอบรมผู้ปฏิบัติธรรม

ในปี พ.ศ.2500 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ในราชทินนามที่ พระมงคลเทพมุนี

มรณภาพอย่างสงบ เมื่อปี พ.ศ.2502 ที่ตึกมงคลจันทสร วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ สิริรวมอายุ 75 ปี พรรษา 53