พระกริ่งตั๊กแตน

คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง

แทน ท่าพระจันทร์

พระกริ่งตั๊กแตน – สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน เมื่อหลายวันก่อนได้สนทนากับกลุ่มผู้นิยมพระกริ่ง ได้พูดคุยกันถึงพระกริ่งนอก (หมายถึงพระกริ่งรุ่นเก่าที่สร้างจากนอกประเทศไทย) ว่ามีประวัติความเป็นมาอย่างไร สร้างในยุคไหน

พระกริ่งนอกที่นิยมกันมากก็คือ พระกริ่งจีนใหญ่ หรือที่เรียกว่า พระกริ่งใหญ่ พระกริ่งหนองแส พระกริ่งบาเก็ง พระกริ่งพัชรีตีอ๋อง และพระกริ่งตั๊กแตน

พระกริ่งต่างๆ ก็มีการบันทึกตามการบอกเล่าของผู้หลักผู้ใหญ่รุ่นเก่าๆ บอกต่อกันมา

ทีนี้ก็มาถึง พระกริ่งตั๊กแตนว่า มีอายุการสร้างตั้งแต่เมื่อไหร่ และสร้างที่ไหนกันแน่ พระกริ่งตั๊กแตนตามที่มีการบอกเล่าสืบต่อกันมาว่า สร้างในเขมรหลายร้อยปีมาแล้ว และได้รับความนิยมกันมาช้านานตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย

และยอมรับกันว่า เด่นด้านมหาอุด อยู่ยงคงกระพันชาตรี แต่ก็ยังมีข้อกังขาของผู้ชำนาญการด้านพระกริ่งว่า น่าจะสร้างประเทศไทยในยุครัตนโกสินทร์นี่แหละ หนึ่งในกลุ่มที่สนทนาก็หันมาถามความเห็นของผม ซึ่งเขารู้ว่า ผมห้อยพระกริ่งตั๊กแตนอยู่องค์หนึ่ง

ผมเองก็ตอบตามความจริงว่า ไม่ทราบเหมือนกัน พระกริ่งรุ่นเก่าๆ นั้น ไม่ว่าจะเป็นพระกริ่งใหญ่ หรือพระกริ่งอื่นๆ ก็ได้รับการบอกเล่ามาทั้งสิ้น ยังไม่ได้มีการพบเอกสารบันทึกจากประเทศต้นกำเนิดเลย หรือพบพระกริ่งต่างๆ ในประเทศต้นกำเนิดเลย แม้แต่พระกริ่งตั๊กแตนเองก็ตาม

สิ่งที่เรานำมาเป็นการสันนิษฐานนั้นก็มาจากคำบอกเล่าจากผู้อาวุโสรุ่นเก่าๆ บอกต่อกันมาทั้งสิ้น พระกริ่งนอกอื่นๆ พุทธศิลปะบ่งบอกว่า เป็นศิลปะแบบจีนเห็นได้ชัด แต่พระกริ่งตั๊กแตนศิลปะก็ไม่บ่งบอกชัดว่าเป็นศิลปะแบบใดแน่ และไม่เหมือนพระกริ่งแบบใดเลย

ในปัจจุบันมีการสืบค้นประวัติต่างๆ ของพระกริ่งนอกกันมากขึ้น แต่ก็มีข้อกังขาอยู่ที่พระกริ่งตั๊กแตน เนื่องจากมีการพบพระกริ่งตั๊กแตนที่มีเนื้อหา หรือลักษณะที่คิดว่า น่าจะเป็นพระที่สร้างมาในยุครัตนโกสินทร์เท่านั้น

พระกริ่งนอกส่วนใหญ่จะเป็นการบรรจุกริ่งที่ใต้ฐาน โดยสร้างกลวงที่ใต้ฐาน แล้วบรรจุเม็ดกริ่งและปิดก้นด้วยแผ่นโลหะอีกทีหนึ่ง ไม่ก็เป็นพระกริ่งตันไม่ได้บรรจุกริ่งก็มี แต่ก็มีรูปลักษณะแบบพระกริ่งจึงรวมเข้าเป็นพระกริ่งนอกทั้งสิ้น

แต่พระกริ่งตั๊กแตนนั้น เป็นพระกริ่งที่มีการบรรจุกริ่งแบบกริ่งในตัวที่เป็นแบบพระกริ่งที่นิยมสร้างของวัดสุทัศน์ ก็เลยมีความคิดว่าน่าจะเป็นพระกริ่งที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์หรือเปล่า ก็มาหาเหตุผลกันดูว่าความน่าจะเป็นนั้นเป็นอย่างไร แต่ก็ยังหาข้อสรุปไม่ได้ เนื่องจากไม่มีการพบบันทึกที่เป็นลายลักษณ์อักษรในสมัยการสร้างได้เลยว่าเป็นของวัดไหน พระเกจิอาจารย์ท่านใดสร้าง

การศึกษาพระเครื่องนั้น ต้องหาเหตุหาผลถึงความเป็นไปได้ หรือหาประวัติความเป็นมาของพระนั้นๆ พระกริ่งตั๊กแตน มีความเป็นมาอย่างไรแน่ ในส่วนตัวผมเองชอบพระเครื่องมาตั้งแต่สมัยเด็กๆ และชอบๆ ไปฟังผู้หลักผู้ใหญ่พูดคุยถึงเรื่องพระเครื่องและพุทธคุณต่างๆ อยู่เสมอ

เนื่องจากสนุกดี มีพระอยู่ชนิดหนึ่งที่ได้รับฟังจากผู้เฒ่าผู้แก่ รุ่นปู่ย่าตายาย แม้กระทั่งคุณตาหรือคุณพ่อผมเองก็ได้ รับฟังว่าพระกริ่งตั๊กแตนนั้นเป็นสุดยอดกฤตยาคม อยู่ยงคงกระพันชาตรีมากชนิดหนึ่ง และคำบอกเล่าก็เหมือนๆ กันหมดว่า เป็นพระที่สร้างในเขมรเป็นพระยุคเก่าแก่ นิยมกันมากในสมัยโบราณบอกเล่ากันต่อๆ มา และก็เชื่อถือกันมาแบบนั้นตลอดมา

แต่จนมาถึงปัจจุบันก็ยังค้นหาหลักฐานที่เป็นเอกสารบันทึกจากต้นกำเนิดไม่ได้ แถมในเขมรเองปัจจุบันก็ยังหาหลักฐาน หรือพระกริ่งตั๊กแตนที่เชื่อถือได้ว่าเป็นพระยุคเก่าๆ แท้ๆ ไม่ได้ ก็เลยมีปัญหาในหลักฐานที่ชัดเจนได้ แต่ในสมัยโบราณนั้นก็เป็นพระกริ่งที่นิยมกันมาก และมีมูลค่าราคาสูง สอบถามคุณตาท่านหนึ่งท่านก็ว่าได้รับการบอกเล่ามาตั้งแต่ปู่ย่าตายายมาก็ว่า เป็นพระกริ่งเขมรแบบนี้มานานแล้ว

พระกริ่งตั๊กแตนเป็นพระกริ่งที่นิยมกันมานมนานแล้ว และแน่นอนที่จะมีการทำปลอมมานานแล้วเช่นกัน และก็มีพระกริ่งที่สร้างตามแบบพระกริ่งตั๊กแตนด้วยเช่นกัน ก็มีอยู่หลายวัดหลายพระเกจิอาจารย์ ลักษณะก็มีแบบต่างๆ เนื้อหาก็อ่อนแก่ต่างกันไป แต่พระกริ่งตั๊กแตนที่นิยมและเป็นที่ยอมรับนั้นเนื้อหาผิวพระจะกลับดำ ที่ใต้ฐานจะเป็นตัวขมวดกลมๆ คล้ายเลขหนึ่งไทย บรรจุกริ่งในตัว เนื้อหาเข้มข้น ศิลปะไม่สวยงามนัก ตาเจาะลึกลงไป พระศกเม็ดกลมๆ ฐานส่วนใหญ่มีบัวแบบบัวเม็ดมักเรียกว่าบัวตุ่ม แบบบัวขีดคล้ายฟันปลา และบัวม้วนขมวดเป็นวงกลมๆ เรียกว่าบัวฟองมัน

รูปแบบของพระกริ่งตั๊กแตนยุคเก่านั้นไม่มี แม่พิมพ์จะปั้นเป็นองค์ๆ ขนาดก็ไม่เท่ากัน การแสดงพระหัตถ์ก็แตกต่างกันไปไม่ซ้ำแบบกันเลย ถือดอกบัวบ้าง ถือสังข์บ้าง ถือหม้อน้ำมนต์บ้าง ปางสมาธิบ้าง ปางมารวิชัยบ้าง สะดุ้งกลับบ้าง แล้วแต่องค์จะไม่มีที่ซ้ำกันเลย แต่ที่มีทุกองค์ก็คือจะมีสร้อยประคำห้อยคอทุกองค์ พระที่นิยมจะเรียกกันว่าพระยุคต้น เนื้อหาเข้มข้น ผิวกลับดำ คนในสมัยก่อนหวงแหนกันมาก พระแท้ๆ ก็หายากมากเช่นกัน จำนวนพระก็ไม่น่าจะมีมากนัก

ครับบางครั้งประวัติความเป็นมาของพระเก่าๆ ลึกๆ ก็ยังคลุมเครือ แต่ก็ได้รับความนิยมเชื่อถือสืบต่อกันมา และก็ยังมีพระเครื่องอีกหลายอย่างที่เข้าข่ายนี้ แต่ก็ยอมรับกันว่าเก่าแก่ และมีประสบการณ์บอกเล่าสืบต่อกันมา

วันนี้ผมนำรูปพระกริ่งตั๊กแตนยุคต้น ที่นิยมมาให้ชมครับ

ด้วยความจริงใจ