40 ปีบูรณะพระธาตุพนม หุ้มทองถึงยอด–ทาสีใหม่

โดย ชนะ วสุรักคะ

40 ปีบูรณะพระธาตุพนม – “พระธาตุพนม” ปูชนียสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวไทยและลาว ให้ความเคารพ กราบไหว้มาช้านาน ประดิษฐานที่วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร พระอารามหลวง อ.พระธาตุพนม จ.นครพนม

เจดีย์องค์นี้ตั้งอยู่บนภูกำพร้า สูงจากพื้นดิน 3 เมตร มีอายุเก่าแก่กว่า 2,500 ปี

ตามตำนานพระธาตุพนมในอุรังคนิทาน กล่าวไว้ว่า สร้างในสมัยพ.ศ.8 โดยท้าวพญาทั้ง 5 ได้แก่ พญานันทเสน, พญาจุลณีพรหมทัต, พญาอินทรปัตถนคร, พญาคำแดง และพญาสุวรรณพิงคาระ ได้นำพาสร้าง

โดยมีพระมหากัสสปะ ผู้เป็นสาวกเป็นประธาน พร้อมด้วยพระอรหันต์ 500 รูป ได้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุ (พระอุระ) กระดูกส่วนหน้าอกของพระพุทธเจ้า มาบรรจุและประดิษฐานไว้ที่พระมหาเจดีย์องค์นี้

พระธาตุพนมได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์มาตามลำดับ รวมแล้ว 7-9 ครั้ง

ย้อนไปเมื่อวันที่ 11 ส.ค.2518 เวลา 19.38 น. พระธาตุพนมได้หักล้มพังครืนทลายลงมา เหตุการณ์ครั้งนั้นสร้างความเศร้าสลดแก่พุทธศาสนิกชนทั่วทั้งประเทศ

รัฐบาลในสมัยนั้น โดย ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นนายกรัฐมนตรี ได้ก่อสร้างจนแล้วเสร็จในปีพ.ศ.2522

พระมหาธาตุเจดีย์ที่ชาวพุทธทั่วประเทศร่วมบริจาคเงินสร้างใหม่ มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงสี่เหลี่ยม ฐานกว้างด้านละ 12.33 เมตร มีความสูงถึงยอดฉัตร 57 เมตร

ต่อมาวันที่ 23 มี.ค.2522 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จพระราชดำเนินในการพระราชพิธีอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุ (พระอุรังคธาตุ) กระดูกส่วนหน้าอกพระพุทธเจ้า บรรจุในองค์พระธาตุพนม ชั้นสาม

ในวันและปีเดียวกัน สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร เสด็จไปทรงยกยอดฉัตรทองคำ ซึ่งมีน้ำหนักมากถึง 110 กิโลกรัม

ต่อจากนั้นจึงจัดงานสมโภชองค์พระธาตุพนม โดยกำหนดเอาวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 ไปสิ้นสุดเอาวันแรม 1 ค่ำ เดือน 3 ของ ทุกปี รวม 9 วัน 9 คืน

กาลเวลาล่วงเลยมานาน สำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี ได้พิจารณาเบื้องต้นว่า พระธาตุพนมได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ทาสีปิดทองคำเปลว เป็นเวลานาน 40 ปีแล้ว พบว่าการหุ้มยอดเม็ดน้ำค้างด้วยทองคำบริสุทธิ์ การทาสี รวมถึงการปิดทองคำเปลวใหม่ตามรูปแบบเดิม จะทำให้องค์พระธาตุมีความโดดเด่นสง่างาม และไม่เป็นการทำลายศิลปะดั้งเดิมแต่อย่างใด

เมื่อวันที่ 22 ก.ค.2562 วัดพระธาตุพนมมีหนังสือแจ้งมาที่สำนักศิลปากรฯ ว่า มีความประสงค์จะหุ้มยอดเม็ดน้ำค้างและทองคำบริสุทธิ์ เพื่อป้องกันกรดที่เกิดจากสิ่งปฏิกูลของนกที่ถ่ายรด มาทำรังและเกาะ ทำให้ยอดเม็ดน้ำค้างที่ทำด้วยทองแดงและส่วนยอดดำด่าง ซึ่งจะได้ดำเนินการทำความสะอาดภายนอกองค์พระธาตุ ทาสีใหม่ และปิดทองคำเปลวใหม่ทั้งองค์ในส่วนที่ปิดทองคำเปลว

ทั้งนี้ เจ้าหน้าที่จากกรมศิลปากร ในส่วนของช่างสิบหมู่ ที่มีความเชี่ยวชาญ ได้ให้คำแนะนำในการเลือกสี ชนิดของสี การเลือกใช้แผ่นทองคำเปลว ตลอดจนเทคนิคและวิธีการปิดทองคำเปลวให้ถูกต้องและเหมาะสมกับความงดงาม ตามเจตนารมณ์ของทางวัดคณะศรัทธาและเจ้าภาพต่อไป

พระครูพนมปรีชากร เลขานุการเจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนม กล่าวว่า ในช่วงนี้วัดพระธาตุพนมกำลังบูรณะพระบรมธาตุ เบื้องต้นได้ล้างองค์พระธาตุพนม เพื่อเตรียมการในการปิดทอง ขณะนี้คณะ ผู้ดำเนินการได้ประกอบนั่งร้านต่อขึ้นให้สูงเหนือยอดฉัตรกว่า 10 เมตร และยังได้ทำความสะอาดโดยรอบพระธาตุทั้ง 4 ด้าน

“หลังล้างเสร็จจะได้ดำเนินการปิดทองคำเปลวตั้งแต่ยอดองค์ พระธาตุพนมลงมา โดยมีคณะศรัทธาญาติโยมได้ร่วมกันบริจาคแผ่นทองคนละแผ่นสองแผ่น ซึ่งขณะที่คณะเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญกำลังดำเนินการอยู่ คาดว่าจะใช้เวลาในการบูรณะนาน 1 เดือน จากนั้นจะบอกบุญญาติโยมได้สมโภชต่อไป” พระครูพนมปรีชากรกล่าว