โตแล้วเปลี่ยนเพศเองได้ นักวิจัยพบพฤติกรรมปลาสีสวย ตัวผู้ตัวเมียปรับฉับไว

ปลาโตแล้วเปลี่ยนเพศเองได้ นักวิจัยพบพฤติกรรมตัวผู้-ตัวเมียสลับฉับไว

ปลาโตแล้วเปลี่ยนเพศเองได้ – เอพี รายงานผลการศึกษาของนักวิจัยนิวซีแลนด์ เปลี่ยนเพศได้เมื่อมันโตแล้วและพบสถานการณ์จำเป็น ปลาตัวเมียเปลี่ยนเป็นตัวผู้ได้และตัวผู้ก็เปลี่ยนเป็นตัวเมียได้ แม้เป็นเรื่องที่นักวิทยาศาสตร์ทราบกันมานานหลายสิบปีแล้ว แต่ครั้งนี้ได้คำตอบที่ชัดเจนขึ้น

งานวิจัยของเอริกา ทอดด์ นักชีววิทยาจากมหาวิทยาลัยโอตาโกของนิวซีแลนด์ที่ตีพิมพ์ในนิตยสาร ไซแอนซ์ แอดวานซ์ ศึกษาปลาเกือบ 500 ชนิด รวมทั้งปลาการ์ตูนอย่างตัวเอกในเรื่อง “ไฟน์ดิง นีโม่” ซึ่งพบว่าโมเลกุลเป็นสาเหตุที่ทำให้ปลาโตเต็มวัยเปลี่ยนเพศได้

เอริกาทดลองกับปลาบลูเฮดราสส์ ซึ่งเป็นปลาที่อาศัยตามแนวปะการังรวมกันเป็นฝูงที่บริเวณหมู่เกาะฟลอริดาคีย์ส ทางใต้ของรัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา ปลาชนิดนี้มีปลาตัวผู้หัวสีฟ้าเป็นจ่าฝูงและมีปลาตัวเมียขนาดเล็กกว่าและมีสีเหลืองเป็นสมาชิกในฝูง

ปลาตัวเมียเปลี่ยนสีเป็นตัวผู้ทันที เมื่อตัวผู้ไม่อยู่คุ้มครองฝูง / Getty Images

ตามปกติ ปลาตัวเมียและปลาตัวผู้จะผสมพันธุ์กัน แต่ถ้ามีสัตว์นักล่าสังหารปลาจ่าฝูงตัวผู้ไป จะส่งผลให้ปลาตัวเมียที่โดดเด่นที่สุดในฝูงกลายเพศเป็นตัวผู้ เพื่อรักษาการแทนทันที โดยใช้เวลาไม่กี่นาที

แต่กว่าที่ปลาตัวเมียที่เปลี่ยนเพศจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เหมือนตัวผู้ เช่น หวงถิ่นหรือก้าวร้าว ก็อาจใช้เวลาหลายชั่วโมง จากนั้น จะใช้เวลาอีก 8-10 วันกว่าจะเปลี่ยนเพศเป็นตัวผู้อย่างสมบูรณ์แบบ

A dominant male bluehead wrasse, upper left, defends its spawning territory and a group of females, yellow, off the coast of Florida. (Kevin Bryant via AP)

เมื่อนำดีเอ็นเอจากเซลล์ในสมองและอวัยวะสืบพันธุ์ของปลามาศึกษาก็พบว่าสาเหตุทีทำให้เปลี่ยนเพศ
ในภาวะที่ไม่มีตัวผู้ในฝูง เกิดจากความเครียดของตัวเมียที่ส่งผลต่อฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งมีผลต่อยีน ทำให้เซลล์รังไข่หยุดทำงาน ขณะเดียวกัน ก็จะผลิตฮอร์โมนเพศชายและสร้างอัณฑะในที่สุด

เอริกาสรุปว่าสัตว์มีกระดูกสันหลัง รวมทั้งมนุษย์ มียีนชนิดนี้ ซึ่งปรากฏการณ์เปลี่ยนเพศเป็นกลไก
การรักษาความสมดุลเหมือนกับไม้กระดานหกนั้นเอง

++++++