การเปิดฉากโจมตีใส่เป้าหมายที่คาดว่าเป็นคลังเก็บอาวุธเคมีของกองทัพซีเรีย ในประเทศซีเรีย จากกองทัพสหรัฐอเมริกา และชาติพันธมิตร ได้แก่ อังกฤษ และฝรั่งเศส แม้รัสเซีย มิตรใกล้ชิดซีเรียขู่ว่าการใช้กำลังอาจนำไปสู่สงครามครั้งใหม่ระหว่างมหาอำนาจ
ขณะที่นายอันโตนิโอ กูแตร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ หรือยูเอ็นมองการโจมตีครั้งนี้ว่า สงครามเย็นกลับมาแล้วด้วยความอาฆาตแค้น ช่วงจังหวะที่กลไกยูเอ็นที่มีเพื่อป้องกันสงครามซึ่งเคยมีอยู่ในอดีตไม่มีผลอีกต่อไป
ทำไมสถานการณ์โลกถึงก้าวมาสู่จุดที่เปราะบาง และแตกร้าวได้ถึงขนาดนี้
วอชิงตันโพสต์ สื่อใหญ่สหรัฐ นำเสนอรายงานเกี่ยวกับ 6 คำถามที่ควรรู้เกี่ยวกับสงครามในซีเรีย และจะโยงไปถึงสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไปในอนาคต
- สงครามในซีเรียเริ่มได้อย่างไร
ย้อนกลับไปในปี 2554 ซีเรียได้รับผลกระทบจากอาหรับสปริงส์ ที่สั่นคลอนรัฐบาลหลายประเทศในตะวันออกกลางทั้ง ตูนิเซีย อียิปต์ และอีกหลายประเทศรวมถึงซีเรีย ครั้งนั้นกลุ่มผู้ประท้วงเรียกร้องให้นายบาชาร์ อัล-อัสซาด ประธานาธิบดีซีเรียปฏิรูปการเมืองในครรลองประชาธิปไตย
แต่รัฐบาลอัสซาดกลับตอบโต้ผู้ชุมนุมมือเปล่าด้วยกำลัง ส่งผลให้ผู้ประท้วงที่มาจากหลายฝ่ายไปจับปืนติดอาวุธก่อตั้งกองทัพเสรีซีเรียขึ้น เพื่อต้องการล้มรัฐบาล จนกระทั่งปะทุเป็นสงครามกลางเมืองในปีต่อมา
ชาวซีเรียโบกธงชาติ ซีเรีย และธงชาติรัสเซีย พร้อมกับประดับรูปภาพของนายบาชาร์ อัล-อัสซาด ประธานาธิบดีซีเรีย / AFP PHOTO / LOUAI BESHARA
- รัสเซียทำอะไรในซีเรีย
มหามิตรที่เปิดตัวสนับสนุนรัฐบาลอัสซาดมาโดยตลอด อีกทั้งยังช่วยเสริมเขี้ยวเล็บให้กับกองทัพซีเรียมีความทันสมัยมากขึ้น ก็คือรัสเซีย
รัสเซียมักจะขัดขวางการทำงานนานาชาติที่จะเข้าไปตรวจสอบซีเรีย หรือเข้าไปปฏิบัติการในซีเรีย โดยการวีโต้ ผ่านเวทีคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ หรือยูเอ็นเอสซี และที่สำคัญรัสเซียเองยังส่งกองทัพเข้าไปแทรกแซงเพื่อช่วยเหลือรัฐบาลอัสซาดในปี 2558 อีกด้วย
นายวลาดิเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย จับมมือกับนายโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐระหว่างพบปะกันในงานประชุมจี 20 ที่นครฮัมบวร์ก เยอรมนี เมื่อปีที่ผ่านมา / AFP.
- ทำไมสหรัฐถึงเข้ามายุ่มย่ามในซีเรีย
ก่อนหน้านี้ สหรัฐมีท่าทีไม่เต็มใจที่จะเข้าไปยุ่งกับซีเรีย แต่ด้วย 2 เหตุผล อย่างกลุ่มรัฐอิสลาม หรือไอเอสที่สร้างปัญหาปั่นป่วนความมั่นคงในตะวันออกกลาง และเริ่มลงหลักปักฐานยึดหลายหัวเมืองทั้งในซีเรีย และอิรักได้ตั้งแต่ปี 2558 จนกระทั่งสหรัฐต้องจำยอมเข้าไปแทรกแซงผ่านการโจมตีทางอากาศ และจัดตั้งกองทหาร รวมถึงฝึกไพร่พลท้องถิ่นเพื่อเข้าสู่ภาคพื้นดิน ส่วนเหตุผลที่ 2 สหรัฐเชื่อว่ารัฐบาลอัสซาดอยู่เบื้องหลังการใช้สารเคมีโจมตี จนมีเด็ก ผู้หญิง และชาวบ้านเสียชีวิต จึงต้องการลงโทษซีเรีย
นายเจมส์ แมตติส รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐ และพลเอกโจเซฟ ดันฟอร์ด ประธานคณะเสนาธิการร่วมกองทัพสหรัฐ แถลงต่อสื่อหลังจากนายโดนลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐออกคำสั่งโจมตีซีเรีย /AFP
- อะไรคือสาเหตุสำคัญที่ทำให้สหรัฐต้องลงมือ
รัฐบาลสหรัฐภายใต้อดีตประธานาธิบดีบารัก โอบามา เคยออกมากล่าวโจมตีซีเรียเมื่อปี 2555 ว่าหากมีการใช้อาวุธเคมีเสมือนกับการข้ามเส้น ซึ่งสหรัฐพร้อมที่จะส่งทหารเข้าไปแทรกแซง
จนกระทั่งปีต่อมามีการใช้แก๊สซารินโจมตีเมืองทางทิศตะวันตกของจังหวัดกูต้า คร่าชีวิตผู้คนไปราว 1,400 ราย ขณะนั้นสหรัฐต้องการส่งเครื่องบินโจมตีทางอากาศ แต่ไม่ประสบความสำเร็จเนื่องจากสภาคองเกรสไม่ยินยอม
จากนั้นมีการใช้วิธีทางการทูตผ่านยูเอ็นเอสซี ที่สั่งให้รัฐบาล อัสซาดทำลายคลังอาวุธเคมี และลงนามกับอนุสัญญาว่าด้วยอาวุธเคมี เพื่อป้องกันไม่ให้มีการผลิต สะสมและใช้อาวุธเคมีอีก
อย่างไรก็ตามกลับมีการใช้อาวุธเคมีอีกหลายครั้ง รวมถึงโจมตีในเมืองข่าน ชีคุน จนทำให้นายโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐคนปัจจุบันเคยสั่งใช้จรวดโจมตีฐานทัพอากาศซีเรียมาแล้วเมื่อปี 2560
มิสไซล์ที่ยิงจากฝ่ายของสหรัฐ โจมตีใส่เป้าหมายที่คาดว่าเป็นคลังเก็บอาวุธเคมี AP Photo/Hassan Ammar
- ใครเป็นตัวละครหลักในเหตุการณ์นี้
นอกจากรัสเซีย ซีเรีย และสหรัฐแล้ว ยังมีอิหร่าน ประเทศพันธมิตรหลักของรัฐบาลอัสซาด ซึ่งต้องการให้ซีเรียเป็นตัวแทนในการเคลื่อนย้ายอาวุธของอิหร่าน และช่วยเหลือ กองทัพที่มีอิหร่านหนุนหลังขยายอิทธิพลครอบคลุมตะวันออกกลาง
เมื่ออัสซาดตกอยู่ในที่นั่งลำบากจากศึกกับกลุ่มไอเอส และกลุ่มกบฏต่อต้านรัฐบาลดามัสกัส ซึ่งรัฐบาลเตหะรานก็ไม่รีรอที่จะเข้าช่วยเหลือ เช่นเดียวกับกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ กลุ่มติดอาวุธ และยังเป็นพรรคการเมืองสำคัญในเลบานอนที่มีสายสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับอิหร่าน ทั้งยังหนุนหลังรัฐบาลอัสซาด
ท่าทีของอิหร่าน กลายเป็นการงัดข้อกับซาอุดีอาระเบีย และตุรกี อีกสองตัวละครหลักในฉากนี้ ที่มีบทบาทหลักในการสนับสนุนอาวุธ เงินทุน ให้กับกลุ่มกบฏต่อต้านอัสซาด รวมไปถึงกลุ่มติดอาวุธสุดโต่งหลายกลุ่มอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีอิสราเอล หนึ่งในตัวแทนของสหรัฐที่จ้องโจมตีกลุ่มกองกำลังที่อิหร่านหนุนหลัง
ภาพบรรดาผู้นำฝ่ายสนับสนุนซีเรีย จากซ้ายไปขวา ฮัสซาน นัสราลเลาะห์ ผู้นำกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ ฮัสซาน รูฮานี ประธานาธิบดีอิหร่าน บาชาร์ อัล-อัสซาด ประธานาธิบดีซีเรีย และนายวลาดีเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย /Nasrallahnow.mmedia.me
- ชีวิตของชาวซีเรียจะเป็นอย่างไร
ชาวซีเรียที่ประสบกับสงครามกลางเมืองมาเป็นเวลานาน แน่นอนว่าอยู่ในสภาพที่โหดร้าย และแย่เกินกว่าที่จะบรรยายได้
ชาวซีเรียต้องทนทุกข์อาศัยอยู่ท่ามกลางการขาดแคลนปัจจัยสำคัญต่อมนุษย์หลายอย่างทั้ง อาหาร ที่อยู่และยารักษาโรค
ตั้งแต่สงครามกลางเมืองปะทุขึ้น มีชาวซีเรียเกือบครึ่งล้านถูกสังหาร และกว่าล้านคนบาดเจ็บ อีกกว่า 12 ล้านคน หรือกึ่งหนึ่งของประชากรทั้งประเทศต้องทิ้งบ้านเกิดเรือนนอน ส่วนอีกกว่า 5.5 ล้านคนต้องลี้ภัยไปต่างประเทศ หรือขอเข้าหลบในศูนย์พักพิงผู้ลี้ภัย
ชาวซีเรียหลายแสนคนต้องอพยพออกนอกประเทศ หรือลี้ภัยในแคมป์ผู้ลี้ภัยของสหประชาชาติ ที่อยู่ตามชายแดน / AFP PHOTO/BULENT KILIC
ปัญหาที่ลุกลามใหญ่โต มีสาเหตุหลักจากการปิดกั้นประชาชนในการมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศ จนทำให้ซีเรียกลายเป็นสนามประลองยุทธ์ของหลายฝ่าย ส่วนประชาชนกลายเป็นเหยื่อบริสุทธิ์โดยทันที
