วัคซีนกับอาการไม่พึงประสงค์! ‘หมอยง’ชี้ต้องอาศัยการช่วยวิเคราะห์อย่างละเอียด

‘หมอยง’ แจงวัคซีน กับ อาการไม่พึงประสงค์ ระบุหลังการให้วัคซีนใน 2 สัปดาห์ จะรวบรวมอาการไม่พึงประสงค์แล้วสรุปว่าเกี่ยวข้องกับวัคซีนหรือไม่ ต้องอาศัยการช่วยวิเคราะห์อย่างละเอียด ยกตัวอย่าง ฉีดวัคซีน mRNA เช่น Pfizer

วันที่ 4 มิ.ย.2564 ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้โพสต์เฟซบุ๊ก ให้ความรู้เรื่อง โควิด-19 วัคซีนกับอาการไม่พึงประสงค์ โดยระบุว่า
.
ขณะนี้ทั่วโลกมีการฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ไปแล้วไม่น้อยกว่า 2 พันล้านโดส ไม่เคยมีวัคซีนใดที่ฉีดได้รวดเร็วและมากเท่านี้ อาการไม่พึงประสงค์ต้องแยกจากอาการข้างเคียง
.
อาการไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นหลังการให้วัคซีน เป็นเหตุการณ์อะไรก็ตามที่เกิดขึ้นหลังการให้วัคซีนใน 2 สัปดาห์ เราจะรวบรวมเป็นอาการไม่พึงประสงค์แล้วสรุปว่าเกี่ยวข้องกับวัคซีนหรือไม่ เป็นความเป็นไปได้ที่เกี่ยวข้องกับวัคซีน น่าจะเกี่ยวข้อง หรือเกี่ยวข้อง จึงต้องอาศัยการช่วยวิเคราะห์อย่างละเอียด
.
อย่างที่ผมเคยเล่าให้ฟังว่า ฉีดวัคซีนแล้วเสียชีวิตใน 2 วันต่อมาก็ถือว่าเป็นอาการไม่พึงประสงค์อย่างร้ายแรง แต่เมื่อไปศึกษารายละเอียดพบว่าการเสียชีวิตถูกยิงตาย ก็ต้องศึกษาต่อไปอีกว่าวัคซีนมีผลทำให้พฤติกรรมก้าวร้าวหรือไม่ ถ้าก้าวร้าวแล้วถูกยิงตาย วัคซีนก็อาจจะเป็นสาเหตุได้
.
ผมอยู่ในการศึกษาวัคซีนมามาก แม้กระทั่งฉีดวัคซีนไปแล้วเดินออกจากโรงพยาบาล เดินตกท่อ ก็ยังต้องหาสาเหตุว่าเกี่ยวข้องกับวัคซีนหรือไม่ เพราะวัคซีนอาจทำให้เวียนศีรษะแล้วเดินตกท่อก็ได้ แต่ถ้าไปเดินสะดุดแล้วตกท่อก็ไม่น่าจะเป็นสาเหตุ
.
ในขณะนี้ประเทศไทยฉีดวัคซีนไปถึง 3.8 ล้านโดส ถ้าเฝ้าระวังอาการเอาแค่ 7 วันก็พอ ก็เท่ากับไม่น้อยกว่า 25 ล้านวัน ชีวิตคน หรือเท่ากับ 65 หมื่นปี หรือเรียกง่ายๆคนเรามีอายุ 80 ปี ก็อย่างน้อย 800 คนที่เมื่อนับรวมวันกัน ตั้งแต่เกิดจนตายก็จะเท่ากับ 25 ล้านวัน ฟังดูแล้วเข้าใจยากไปหน่อย ถ้าพูดง่ายๆชีวิต 25 ล้านวัน เท่ากับชีวิตของคน 800 คน ที่มีอายุอยู่ถึง 80 ปี เมื่อวันเวลาดังกล่าวดังที่ยกตัวอย่างก็ต้องมีการเสียชีวิต ตามโลกแห่งความเป็นจริง แต่การให้วัคซีนส่วนใหญ่แล้วให้กับคนแข็งแรง เหตุการณ์จึงไม่ได้เกิดถึงขนาดนั้น
.
ดังนั้นเมื่อเกิดอาการไม่พึงประสงค์โดยเฉพาะอาการใหม่จะต้องมีการรายงานว่าโรคนั้นเกี่ยวข้องกับหรือเป็นอาการข้างเคียงกับวัคซีนหรือไม่ เช่นการให้วัคซีนไวรัสเวคเตอร์ เกิดการมีลิ่มเลือดและมีเกล็ดเลือดต่ำ (คนละโรคกับเส้นเลือดดำอุดตัน) โรคนี้ก็พบได้อยู่แล้ว แต่เมื่อมาเปรียบเทียบกับอุบัติการณ์ของคนปกติที่พบในชีวิตจริง แล้วพบว่าเกิดจากวัคซีนได้มากกว่า ก็เป็นที่ยอมรับว่าการเกิดลิ่มเลือดชนิดที่มีเกล็ดเลือดต่ำว่ามีความเกี่ยวข้องกับการฉีดวัคซีนชนิดไวรัสเวคเตอร์ แต่อุบัติการณ์จะเกิดในคนอายุน้อยและมีอุบัติการณ์ทั้งสิ้นประมาณ 1 ในแสน

เมื่อเทียบประโยชน์แล้วมีมากกว่าก็เดินหน้าให้วัคซีน และโรคดังกล่าวก็รักษาได้ ถ้ารู้เร็ว เช่นเดียวกันการฉีดวัคซีน mRNA เช่น Pfizer ขณะนี้มีรายงานการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบโดยเฉพาะในคนอายุน้อย ข้อมูลนี้กำลังเฝ้าระวังโดยเฉพาะในอเมริกาและอิสราเอลเริ่มให้ความสำคัญ ก็จะต้องศึกษาเพิ่มเติมว่า อุบัติการณ์ในการฉีดวัคซีนในคนอายุน้อยของ Pfizer มีโอกาสเกิดมากกว่าคนที่ไม่ได้ฉีด แล้วเกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบเท่าใด จะต้องคำนึงถึงผลได้ของวัคซีนเปรียบเทียบกับการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และผลระยะยาวของหัวใจ
.
วัคซีนที่ใช้อยู่ขณะนี้เป็นวัคซีนใหม่จึงจำเป็นต้องบันทึกอาการไม่พึงประสงค์ลงอย่างละเอียด และจำเป็นต้องใช้นักวิชาการมาวิเคราะห์และคำนึงถึงประโยชน์ที่ได้กับผลเสียที่จะเกิดจากการฉีดวัคซีน เราจำเป็นจะต้องใช้ทั้งเหตุและผลเข้ามาร่วมการตัดสินใจ
.
ข่าวในเชิงลบจะออกมาเร็วและผู้คนสนใจ แต่เมื่อความจริงปรากฏว่าเกี่ยวข้องหรือไม่เกี่ยวข้องกับวัคซีนก็มักจะไม่เป็นข่าวออกมาเลย เช่น ในรายเสียชีวิตจะเป็นข่าวอย่างรวดเร็วแต่ผลของการสอบสวนต้องใช้เวลาและเมื่อผลสอบสวนออกมาแล้วก็มักจะไม่ได้เป็นข่าวแล้ว