คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น [email protected]
น้าชาติ ตลาดเก้าห้อง น่าสนใจอย่างไร และทำไมชื่อเก้าห้อง
สว่างศรี
ตอบ สว่างศรี
คำตอบนำมาจากข้อมูลที่รวบรวมโดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ว่า ตลาดเก้าห้อง อยู่ที่ อ.บางปลาม้า จ.สุพรรณบุรี อดีตเคยเป็นตลาดท่าค้าขายทางน้ำที่รุ่งเรืองของแม่น้ำสุพรรณบุรี หรือแม่น้ำท่าจีน กระทั่งเมื่อการคมนาคมทางน้ำหมดลดบทบาทลง ตลาดแห่งนี้จึงเริ่มซบเซา เหลือแต่ร่องรอยอดีตความรุ่งเรือง คืออาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่สร้างด้วยไม้ตั้งเรียงรายอยู่ริมน้ำ
แม้จะไม่คึกคักเหมือนเดิมแต่ก็ยังมีผู้คนดั้งเดิมอาศัยอยู่และมีความพยายามจะทำให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวเหมือนกับตลาดสามชุกที่อยู่ใกล้เคียง และจัดทำพิพิธภัณฑ์ตลาดเก้าห้องขึ้น เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้แวะเข้าไปชมเรื่องราวของตลาดเก้าห้อง
ตลาดเก้าห้อง ชื่อนี้มีที่มาจากบ้านของท่านขุนกำแหง ซึ่งสร้างเป็นบ้านเรือนไทยขนาดใหญ่ขนาดเก้าห้อง ตั้งอยู่ฝั่งตรงข้ามกับตัวตลาด
มีเรื่องเล่าว่า เมื่อเจ้าของบ้านคิดจะเพิ่มหรือลดขนาดห้อง ก็จะมีอาถรรพ์เกิดเหตุไฟไหม้ทุกครั้ง จึงต้องเป็นบ้านเก้าห้องตลอดมา
ต่อมาคนจีนค้าขายชื่อ นายฮง หรือ บุญรอด เหลียงพานิชย์ แต่งงานกับลูกสาวของขุนกำแหง ชื่อ แพ สร้างบ้านเป็นแพลอยน้ำขายของอยู่บริเวณหน้าบ้านเก้าห้อง
ยุคที่โจรชุกชุม ตลาดเรือนแพถูกโจรปล้นทรัพย์สินและฆ่านางแพ นายฮงจึงคิดแผนผังตลาดและย้ายขึ้นมาค้าขายบนบกแทน จนกลายเป็นตลาดแห่งนี้ และแต่งงานใหม่กับนางส้มจีน
ปัจจุบันทายาทตระกูลเหลียงพานิชย์ยังคงเป็นเจ้าของเก็บค่าเช่าอาคารตลาดเก้าห้องอยู่ หลักฐานสำคัญของการป้องกันโจรคือหอดูโจรที่ท่านเจ้าของสร้างไว้เพื่อระวังภัยให้กับตลาดของตน โดยตลาดเก้าห้องแบ่งเป็น 3 กลุ่มคือ ตลาดบน ตลาดกลาง ตลาดล่าง
ส่วนพิพิธภัณฑ์ตลาดเก้าห้องตั้งอยู่บริเวณตลาดล่าง ซึ่งเป็นตลาดดั้งเดิม เป็นห้องเล็กๆ 1 คูหา คณะกรรมการการพัฒนาตลาดเก้าห้องได้เช่าเพื่อจัดแสดงเป็นพิพิธภัณฑ์ของชาวตลาดเก้าห้องด้วยค่าเช่าเพียงเดือนละ 300 บาท
การจัดแสดง เมื่อเข้าไปส่วนแรกคือรูปถ่ายเก่าของชาวชุมชนภาพสีซีดแทนความทรงจำ โดยแต่ละครอบครัวบริจาครูปถ่ายของตนที่ถ่ายในชุมชนในเทศกาลงานต่างๆ และประดับฝาผนังด้วยภาพวาดฝีมือนักศึกษาวิทยาลัยช่างศิลป์ จ.สุพรรณบุรี ที่เคยมาวาดมุมต่างๆ ของตลาดเก้าห้องเอาไว้ก่อนจะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว ตลอดจนภาพกิจกรรมและข่าวต่างๆ ของตลาดเก้าห้อง
สิ่งที่โดดเด่นของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้คือเครื่องมือประกอบอาชีพของคนในชุมชน ที่บอกเล่าความรุ่งเรืองของตลาด มีตะกร้า กระเป๋า กระจาด
ที่หาชมได้ยากคือ ที่หนีบคั้นน้ำอ้อยขนาดเล็ก ทำจากไม้ กระต่ายขูดมะพร้าวซ้อนสามที่เรียงขนาดตั้งแต่ใหญ่ไปจนอันเล็ก เครื่องทำลอดช่อง เครื่องทำขนมขุยหนู ถังไม้ กระบุง ไหขนาดต่างๆ โต๊ะรับแขก ตู้แสดงเงินเก่าทั้งเหรียญและธนบัตร วิทยุเก่า โทรทัศน์รุ่นที่ตัวเครื่องเป็นไม้ โต๊ะอุปกรณ์เขียงหมู มีดแบบต่างๆ
เครื่องไม้เครื่องมือยุคเก่า เช่น พัดลมเก่า เตารีดเตาถ่าน กระป๋อง กระติก กระดิ่งแขวนคอช้าง ลูกคิด เครื่องทำเต้าหู้ขาว เครื่องสูบลมของช่างตีเหล็ก
ส่วนชั้นสองเป็นห้องนอน ผู้จัดได้หาเตียงยุคเก่าที่มีเสาและผ้าม่านตาพริกไทยมากางไว้ จำลองเป็นบ้านที่มีคนอาศัยอยู่จริง
เมื่อมาที่ตลาดเก้าห้องแล้วก็ควรจะเดินดูให้ทั่วทั้ง 3 ตลาด จะทึ่งกับตลาดไม้โบราณที่มีความใหญ่โต อีกทั้งชาวชุมชนยังขายขนมที่เป็นเอกลักษณ์หลายชนิด
หรือถ้าอยากจะดูตลาดเก้าห้องในมุมสูงก็ปีนขึ้นไปดูบนหอดูโจรได้ จะพบกับวิวตลาดในมุมกว้าง เห็นบ้านเก้าห้องที่อยู่ฝั่งตรงข้ามอย่างชัดเจน และทึ่งกับภูมิปัญญาการสร้างหอดูโจรที่เจาะช่องให้ปลายปืนลอดออกมายิงผู้ร้ายได้
ศิริพรรณ ตันศักดิ์ดา ประธานคณะกรรมการการพัฒนาตลาดเก้าห้อง บอกว่า นอกจากของเก่าที่พิพิธภัณฑ์ได้จัดแสดงไว้ ยังเดินดูพิพิธภัณฑ์ส่วนตัวตามบ้านของชาวตลาดได้ บ้านบางหลังมีของเก่าเครื่องไม้เครื่องมือแปลกๆ สินค้ายุคเก่าให้ได้ชมมากมาย บางบ้านอาจมีของเยอะกว่าที่พิพิธภัณฑ์มี
