คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
โดย…น้าชาติ ประชาชื่น [email protected]
น้าชาติคะ ทำไมคนเราจึงเมารถ เมาเรือ
สุบงกช
ตอบ สุบงกช
ความรู้เรื่อง เมารถ เมาเรือ นำมาจากข้อเขียนของ ศ.พญ. สุจิตรา ประสานสุข ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล ว่า อาการเมารถหรือเมาเรือเป็นเรื่องเฉพาะแต่ละบุคคล คือ คนไหนเมาก็จะเมา คนไหนไม่เมาก็จะไม่เมา
ทั้งนี้ อาการเมาเกิดจากประสาททรงตัวทำงานได้ไม่สมดุล ซึ่งความไม่ได้สมดุลนี้อาจจะเกิดจากได้รับแรงกระตุ้นที่มากเกินไป เช่น นั่งรถที่เหวี่ยงนานเกินไป หรือนั่งเรือที่โยนตามลูกคลื่นโคลงไปโคลงมาในเวลานานเกินไป จนกระทั่งไปกระตุ้นประสาทการทรงตัว ถ้าประสาทการทรงตัวไม่มีความไวผิดปกติ ก็อาจจะไม่รู้สึกอะไร แต่ในหลายคนประสาททรงตัวไวเป็นพิเศษ นั่งรถ นั่งเรือไปได้สักพักจะรู้สึกว่าเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
อย่างไรก็ตาม มีทางป้องกัน เริ่มตั้งแต่ออกเดินทาง หลายคนอาจจะเข้าใจผิดเพราะเคยเมามาก่อน พอจะออกเดินทาง ก่อนออกจากบ้านก็จะไม่รับประทานอาหาร เพราะกลัวจะไปอาเจียนกลางทาง อันนี้เป็นความเข้าใจผิด ยิ่งท้องว่างก็จะทำให้เมาเร็วยิ่งขึ้น เพราะฉะนั้นก่อนจะเดินทางควรจะรับประทานอาหารตามปกติ แต่อย่ารีบร้อน รับประทานช้าๆ และควรเว้นระยะพักสักครึ่งชั่วโมงก่อนจะออกเดินทาง ไม่ใช่ว่าอิ่มปั๊บก็ไปทันที
นอกจากนี้ ลักษณะการนั่งรถ การนั่งเรือก็สำคัญ สำหรับรถ คนไหนเมาไม่ควรนั่งข้างหลัง ควรนั่งข้างหน้าให้สายตาได้มองตรงไป จะช่วยได้มาก เพราะแทนที่จะเห็นภาพของต้นไม้ ถนน หรือรถที่เคลื่อนไหวผ่านไปอย่างเร็วๆ เพราะเราหันข้างมองกระจกตลอดเวลายามนั่งข้างหลัง จะทำให้เมารถเร็ว
คนไหนที่เมาจึงควรนั่งข้างหน้า การที่เราเห็นถนนตรงหน้า เห็นต้นไม้ที่ไม่ได้มีการเคลื่อนไหว จะทำให้เมาช้า ส่วนเรือ ถ้าคลื่นลมไม่แรงก็คงไม่เมา แต่ถ้าคลื่นโยนตัวแรงมากก็ทำนองเดียวกับการนั่งรถ คือนั่งอยู่กลางลำเรือ ไม่ควรนั่งเอียงไปทางใดทางหนึ่ง มองตรงไป อย่าไปมองคลื่นที่โยนไปโยนมา
ถ้ามีอาการเมา อาจจะช่วยโดยการรับประทานยาแก้เมาสัก 1 เม็ดก่อนที่จะขึ้นรถ ลงเรือ โดยใช้เวลาครึ่งชั่วโมงก่อนเดินทาง เพื่อรอให้ยาดูดซึมไปควบคุมให้ประสาทการทรงตัวมีความไวน้อย แรงกระตุ้นก็อาจไม่เพียงพอที่จะทำให้เกิดเสียสมดุลของประสาทการทรงตัว ที่สำคัญต้องไม่ให้ท้องว่าง
เมื่อไปเล่นเรือ ถ้าอยากจะว่ายน้ำ ดำน้ำ คนที่เคยเป็นโรคเวียนศีรษะ บ้านหมุน มีประสาทการทรงตัวผิดปกติ ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ ถ้าเคยตรวจมาแล้วว่าประสาทการทรงตัวที่อยู่ในหู 2 ข้างทำงานไม่สมดุล เรียกว่าประสาทการทรงตัวเสื่อม
ให้ว่ายน้ำได้ แต่ไม่ใช่ดำน้ำ เพราะว่าเวลาดำน้ำ เราจะเห็นแต่น้ำอยู่รอบๆ ตัว ความรู้สึกสัมผัสรอบๆ ตัวจะไม่มี เพราะน้ำอยู่ล้อมรอบกายทั้งหมด เราจึงต้องใช้ประสาทการทรงตัวจริงๆ ถ้าประสาทการทรงตัวเสื่อม ก็ไม่สามารถที่จะรู้ทิศทางได้ และอาจจมน้ำได้ เป็นเรื่องที่ควรระวัง
