ตู้เย็นตู้สมบัติ ‘บ้านไม้เสี่ยว’
ตู้เย็นตู้สมบัติ ‘บ้านไม้เสี่ยว’ – ถ้าต้นไม้ใหญ่หนึ่งต้นให้ออกซิเจนและอากาศเย็นๆ เท่ากับเครื่องปรับอากาศเครื่องหนึ่ง การมีป่าทั้งป่าอยู่ใกล้ชุมชนน่าจะเท่ากับการมีตู้เย็นตู้ใหญ่ที่ใครเข้าไปก็ได้รับความร่มเย็นและอิ่มท้องจากตู้เย็นแห่งนี้
น้องครีมและน้องข้าวฟ่าง
โรงเรียนวัดไม้เสี่ยว อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา ใช้ป่าชุมชนโคกหนองจะบกเป็นห้องเรียนและแหล่งเรียนรู้ของเด็กๆ ในโรงเรียนเสมอ ทั้งเรื่องสมุนไพร และการหาอยู่หากินของชุมชนที่มีครูคือชาวบ้าน นำภูมิปัญญาจากป่ามาถ่ายทอดให้เด็กๆ
อาหารชั้นดีจากตู้เย็นชุมชน
“ยายบางเก่งเรื่องการหาเห็ดมากๆ ค่ะ และสอนให้พวกเราตัดตีนเห็ดกับเช็ดหมวกเห็ดก่อนออกจากป่า เพื่อขยายเชื้อเห็ดให้มีกินทั้งปี ถึงบ้านก็สบาย แค่ล้างเห็ดอย่างเดียวก็แกงได้เลยค่ะ” น้องครีม ด.ญ.นัฐชา ชาติวงษ์ นักเรียนชั้น ป.5 โรงเรียนวัดไม้เสี่ยว เล่าถึงส่วนหนึ่งของภูมิปัญญาชุมชนที่ถ่ายทอดมาเป็นบทเรียนของเด็กๆ
เห็ดโคกไคหรือเห็ดตะไค
เห็ดป่าขึ้นมามากมายในช่วงฤดูฝน เต็มพื้นที่ป่าชุมชนโคกหนองจะบกซึ่งมีขนาด 822 ไร่ เป็นอาหารตามฤดูกาลที่พอเพียงสำหรับคนในหมู่บ้านและชุมชนรอบๆ ป่า หรือบางครั้งก็เผื่อแผ่ไปยังคนอำเภออื่นๆ ที่ได้ยินข่าวว่าที่นี่มีเห็ดป่าเยอะ ก็เข้ามาเก็บกินเก็บขายกันตลอดฤดูกาล ตีมูลค่าแล้วอาจจะถึงหลักล้านก็เป็นได้
เรียนรู้วิธีเก็บเห็ดจากยายบาง
“คนนอกเขามาหาเห็ด เขาไม่ค่อยตัดตีนเห็ดและเกลาหมวกเห็ดแบบบ้านเราค่ะ อยากให้พวกเขาช่วยกันรักษา เชื้อเห็ดให้อยู่ในป่า เพราะปีหน้าเราก็จะมีเห็ดไว้กินอีกเมื่อถึงฤดูกาล คนบ้านเราไม่หวงของกินจากป่าค่ะ แต่อยากให้ทุกคนที่มาใช้ป่าด้วยกันหาเห็ดให้ถูกวิธี” น้องข้าวฟ่าง ด.ญ.สิริขวัญ นุชทอง นักเรียนโรงเรียนวัดไม้เสี่ยวเล่าถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรของคนในชุมชน
นอกจากเห็ดแล้ว คุณครูและเด็กๆ ยังศึกษาเรื่องสมุนไพรจากป่าว่านำมาทำอะไรได้อีกบ้าง โดยถามจากคนเฒ่าคนแก่ ครูภูมิปัญญา ลุงกิจ ช๊อกกระโทก จนได้มาเป็นผลิตภัณฑ์โรงเรียนคือยาหม่องจากว่านเปราะป่า โดยมีป่าชุมชนเป็นแหล่งสมุนไพรที่สำคัญ
“ยาหม่องเปราะป่า เราทำเสร็จก็ไม่ได้ขายค่ะ นำไปแจกคนเฒ่า คนแก่ในหมู่บ้าน ให้ท่านใช้และช่วยกันวิจารณ์ว่าพวกหนูต้องปรับปรุงอะไรกันอีก โดยเราไปหาสูตรทำยาหม่องมาจากในยูทูบและกูเกิ้ลค่ะ ใส่น้ำมันเปราะป่าลงไป คุณครูก็ไปจัดซื้ออุปกรณ์มาให้พวกเราลองทำ จนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ของโรงเรียน” น้องครีมเล่าให้ฟังด้วยความสุข
ป่าชุมชนโคกหนองจะบกจึงกลายเป็นทั้งห้องเรียน แหล่งอาหาร และสถานที่พักผ่อนของคนในชุมชน ร้อนๆ ก็เข้าป่ามาหาอาหารจากป่า แต่มีกฎว่าห้ามทำลายต้นไม้ให้โค่นล้มหรือจงใจตัด ใครฝ่าฝืนจะโดนปรับตามข้อตกลงของชุมชน ซึ่งมีเด็กๆ ช่วยเป็นหูเป็นตาให้อีกแรง เห็นต้นไม้ตรงไหนล้มก็แจ้งผู้ใหญ่ ตามพ่อแม่ปู่ย่าตายายเข้าป่าก็ได้ความรู้ ความรักและหวงแหนผืนป่าเพิ่มขึ้น เด็กๆ โรงเรียนวัดไม้เสี่ยวจึงมีห้องเรียนขนาดใหญ่ และมีตู้เย็นที่มีอาหารกินไม่มีวันหมด ตราบใดที่พวกเขายังช่วยกันรักษาป่าไว้นั่นเอง
ติดตามชมเรื่องราวในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน “ตู้เย็น ตู้สมบัติ” วันเสาร์ที่ 10 พฤศจิกายนนี้ ทางช่อง 3 ช่อง 33
โดย มัณฑนา ชอุ่มผล
