สดจากเยาวชน : นิทานจักรวาล สวรรค์-โลก-นรก
นิทานจักรวาล สวรรค์-โลก-นรก – สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม) ร่วมกับศูนย์วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด จัดทำนิทรรศการชุดใหม่ ในชื่อชุด “นิทานจักรวาล” ซึ่งนับว่าเป็นนิทรรศการดาราศาสตร์ฉบับไทยๆ แห่งแรก และแห่งเดียวในประเทศ ที่ผสมผสานเข้ากับวัฒนธรรม และคติชนวิทยา เพื่อเป็นอีกหนึ่งแหล่งเรียนรู้ด้านวัฒนธรรมประจำเมืองร้อยเอ็ด
นายราเมศ พรหมเย็น ผู้อำนวยการสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม) กล่าวว่า ศูนย์วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด เป็นพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ที่ขึ้นชื่อเรื่องนิทรรศการด้านดาราศาสตร์ และมีท้องฟ้าจำลองที่ใหญ่ที่สุดของภูมิภาค หากพิจารณาตามชื่อ “ศูนย์วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด” จะพบว่าพิพิธภัณฑ์ยังขาดนิทรรศการด้านวัฒนธรรม มิวเซียมสยาม เล็งเห็นถึงเอกลักษณ์ของเมืองร้อยเอ็ดที่โดดเด่นด้านวัฒนธรรม และโอกาสในการนำเสนอเรื่องราว จึงร่วมพัฒนานิทรรศการที่มีความเกี่ยวเนื่องกับเนื้อหาในศูนย์วิทยาศาสตร์ฯ ร้อยเอ็ด นั่นคือ “จักรวาล” โดยนำไปเชื่อมโยงกับวัฒน ธรรมพื้นถิ่นแบบไทยๆ จนเป็นนิทรรศการ “นิทานจักรวาล” นำเสนอจักรวาลแบบไทยที่สะท้อนวัฒนธรรม และวิถีการดำเนินชีวิตของชาวไทย
ด้วยแนวคิดของพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ หรือดิสคัฟเวอรี่มิวเซียม ที่เน้นให้ผู้ชมเรียนรู้ด้วยตัวเองผ่านการตั้งคำถาม และชวนค้นหาคำตอบภายในนิทรรศการ
นายราเมศกล่าวต่อว่า “นิทานจักรวาล” เป็นนิทรรศการที่ผสมผสานความเชื่อกับวัฒนธรรมแบบไทย นำเสนอจักรวาลแบบไทยๆ ที่สอดแทรกอยู่ในบทเรียน ได้แก่ “ไตรภูมิจักรวาล” เพื่อให้ประชาชนเรียนรู้เข้าใจจักรวาลตามความเชื่อไทยที่เห็นภาพง่าย ชัดเจน เข้าใจมากยิ่งขึ้น และสามารถเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของคติชนวิทยาดังกล่าว ที่เข้ามามีบทบาทต่อวิถีชีวิตแบบชาวไทยที่คนไทยยึดถือปฏิบัติมาจนถึงทุกวัน นี้
นิทรรศการดังกล่าวแบ่งออกเป็น 6 โซนจัดแสดง ดังนี้ 1.ประตูสู่จักรวาล เมื่อก้าวเท้าเข้ามาจะพบอุโมงค์แบ๊กไลต์ซึ่งจะพาทุกคนดำดิ่งสู่การเรียนรู้ “ไตรภูมิจักรวาล” ผนังซ้าย และขวารอบตัวนำเสนอภาพกราฟิกบอกเล่าเรื่องราวการทำความดี ความชั่ว อันสะท้อนให้เห็นว่าแท้จริงแล้ว “ไตรภูมิจักรวาล” เป็นเรื่องใกล้ตัว และได้รับการปลูกฝังมาตั้งแต่คนไทยเริ่มจำความได้
2.ดินแดนในนิทาน เมื่อผ่านประตูจักรวาลเข้ามา จะได้พบกับโซนไฮไลต์ที่จะพาทุกคนไปเข้าใจไตรภูมิจักรวาลผ่านโมเดลไตรภูมิ จักรวาลที่ตั้งเด่นกลางห้อง ซึ่งจำลองแดนมนุษย์ แดนบุญ หรือสวรรค์ และแดนบาป หรือนรกชั้นต่างๆ พร้อมกลไกเคลื่อนไหว และโมชั่น กราฟิก ปรากฏการณ์ตามความเชื่อ อาทิ การเกิดกลางวัน กลางคืนจากการเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์ และดวงจันทร์ ราหูอมจันทร์ โดยสามารถเรียนรู้สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในแต่ละภพภูมิ อาทิ เทวดา สัตว์หิมพานต์ และอสุรกาย และยังมีโมเดลจำลองทวีปทั้ง 4 ตามความเชื่อ ผนังที่มีปุ่มกดไฟ LED นำเสนอขนาดของจักรวาลไตรภูมิ เปรียบเทียบกับมนุษย์ และโลกในปัจจุบัน
3.สุดแดนมนุษย์ โซนจำลองภพคู่ขนานก่อนที่จะได้รับการตัดสินความดีความชั่ว ซึ่งเป็นสถานที่อยู่ของสิ่งมีชีวิตรูปแบบอื่นๆ นอกเหนือจากมนุษย์ เช่น เปรตไฟออกปาก เปรตก้อนเนื้อ โดยจำลองตุ๊กตาอสุรกายให้หยิบเอาไปเล่นเรียนรู้กันได้
4.แดนบาป หลังจากโซนตัดสินโทษทัณฑ์แล้ว ผู้เข้าชมจะได้สัมผัสกับอบายภูมิ หรือนรก ในพื้นที่แสงแบ๊กไลต์โทนร้อนที่จะได้พบกับอสุรกาย และเรียนรู้การรับโทษทัณฑ์ในรูปแบบต่างๆ ผ่านเทคนิคการนำเสนอด้วยจอฟลิป ซึ่งหมุนเปลี่ยนเวียนภาพอสุรกายแบบต่างๆ มา นำเสนอ โดยคำนึงถึงกลุ่มผู้เข้าชม อย่างเด็ก และเยาวชน จึงออกแบบให้ลดทอนภาพที่มีความรุนแรง ภาพล่อแหลม ลดทอนความน่ากลัวลง เป็นตัวการ์ตูนที่น่ารัก และเข้าใจง่าย
5.แดนบุญ เคยสงสัยหรือไม่ เทวดา นางฟ้า ทำอะไรกัน มาถึง สุคติภูมิ หรือสวรรค์ ในธีมสีสะอาดตา พาไปเรียนรู้สวรรค์แต่ละชั้นของจักรวาลไตรภูมิ โดยเจาะรูบนผนังเป็นกิมมิกเก๋ให้เข้าไปนอน เรียนรู้ และลองทำตัวเป็นเหล่าเทวดา และนางฟ้าในสวรรค์ชั้นต่างๆ
6.สวรรค์บนดิน จากคติชนวิทยาสู่ศิลปวัฒนธรรมไทย ในโซนการเรียนรู้ที่สะท้อนความสัมพันธ์ที่ได้รับการประยุกต์เข้าสู่วัฒนธรรม และวิถีชีวิตชาวไทย เช่น การออกแบบบ้านเรือน ที่อยู่อาศัย โบราณสถาน ซึ่งต่างล้วนได้รับแนวคิดจักรวาลไตรภูมิที่ยังคงมีให้เห็นกันอยู่ตราบทุกวัน นี้
สนใจเข้าชมนิทรรศการ “นิทานจักรวาล” ได้ตั้งแต่วันนี้เป็น ต้นไป ทุกวันอังคาร–เสาร์ เวลา 09.00-16.00 น. ณ ศูนย์วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด โทรศัพท์ 0-4356-9340