ขนุน

คอลัมน์ อาทิตย์ละต้น

ขนุน – อาทิตย์ละต้น ขนุน ชื่อวิทยาศาสตร์ Artocarpus heterophyllus Lam. เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 15-30 เมตร ลำต้นและกิ่งเมื่อมีบาดแผลจะมีน้ำยางสีขาวข้นคล้ายน้ำนมไหล

ใบเดี่ยวเรียงสลับ แผ่นใบรูปรี ขนาดกว้าง 5-8 ซ.ม. ยาว 10-15 ซ.ม. ปลายใบทู่ถึงแหลม โคนใบมน ผิวในด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน เนื้อใบหนา ผิวใบด้านล่างสากมือ ดอกเป็นช่อ ส่วนของเนื้อที่รับประทานเจริญมาจากกลีบดอก ส่วนซังคือกลีบเลี้ยง ผลรวมมีขนาดใหญ่

ถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศอินเดีย เป็นพืชเศรษฐกิจเมืองร้อนที่ให้ผลขนาดใหญ่ บริโภคทั้งผลดิบและผลสุก นอกจากนี้ยังนำไปแปรรูปเป็นอาหารชนิดต่างๆ มีปลูกทั่วทุกภาคของประเทศไทย

ออกดอกปีละ 2 ครั้ง ช่วงเดือน ธ.ค.-ม.ค. และ เม.ย.-พ.ค. ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ติดตา และทาบกิ่ง

ประโยชน์ ผลอ่อนใช้ปรุงอาหาร ผลสุกเยื่อหุ้มเมล็ดมีรสหวาน เมล็ดปรุงอาหาร เนื้อไม้ใช้ทำพื้นเรือนและสิ่งก่อสร้าง ครก สาก กระเดื่อง หวี โทน รำมะนา ระนาด รากและแก่นให้สีเหลืองถึงเหลืองอมน้ำตาล ใช้ย้อมผ้าและแพรไหม รากนำมาปรุงเป็นยาแก้ท้องร่วง แก้ไข้ ใบเผาไฟกับซังข้าวโพดให้ดำเป็นถ่านแล้วใส่รวมกับก้นกะลามะพร้าวขูดโรยรักษาบาดแผล