เสน่ห์ชุมชน‘ออนใต้’ หมู่บ้านต้นแบบซีไอวี

เสน่ห์ชุมชน‘ออนใต้’ – พูดถึง ‘ออนใต้’คุณนึกถึงอะไร?…อาจเป็นหมู่บ้าน ตำบล หรืออำเภอของจังหวัดใดจังหวัดหนึ่งในภาคใต้ นี่เป็นความคิดของคนจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่รู้จัก ไม่เคยสัมผัส และมิอาจปฏิเสธว่าตกหลุมรักเมื่อได้พบเจอ

จากจุดเริ่มต้นที่ตระหนักถึงความสำคัญในการสร้างรากฐานชุมชนให้แข็งแกร่งจาก “ข้างใน” เป็นภูมิคุ้มกันชุมชน ตามแนวพระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงมุ่งเน้นในการพัฒนาคน พระองค์ทรงตรัสไว้ว่า “ต้องระเบิดจากข้างใน” เป็นหัวใจในการขับเคลื่อนโครงการสร้างสรรค์อุตสาหกรรมเชิงวัฒนธรรม

กว่าจะเป็น 1 ผลงานผ้าลายปักอันทรงคุณค่า

การเย็บแบบด้นมือผ้าปักลาย

พลังขับเคลื่อนของคนกลุ่มเล็กๆ ใน ชุมชนออนใต้ที่เสมือนลมใต้ปีก จึงได้รับการพัฒนาศักยภาพเป็นหมู่บ้านอุตสาหกรรม สร้างสรรค์ หรือซีไอวี (Creative Industry Village:CIV) จากกระทรวงอุตสาหกรรม

ยกระดับพื้นที่แห่งนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ผนวกความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรมผสมผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ชุมชนและบริการที่เชื่อมโยงกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ทำให้เกิดมูลค่าใหม่ทางเศรษฐกิจเป็นต้นแบบซีไอวีได้อย่างแท้จริง

ดั่งคำขวัญที่ว่า ถิ่นกำเนิดเครื่องปั้น ดอยสูงงามสง่า ช้างเผือกล้ำค่า พลายคู่บารมี พระหลวงปู่หล้า แดนธรรมวิถี แหล่งโคนมพันธุ์ดี ออนใต้นามนี้ “บ้านจุ้ม เมืองเย็น”…พอจะเดากันออกหรือยังว่าสถานที่แห่งนี้จะไปทางทิศไหน

ลุงปลา คุณเจริญ

ผลงานเครื่องปั้นรูปทรงต่างๆ

“ออนใต้” เป็นตำบลหนึ่งของอำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่เพียง 30 นาที ที่นี่เป็นเมืองเก่าที่มีเรื่องเล่ามากมาย ผู้คนเล่าขานเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม สังคม ภูมิปัญญา และวิถีชีวิตสืบทอดกันรุ่นสู่รุ่น กลายเป็นอัตลักษณ์ของชุมชนที่ใช้เรียกขานกันสืบมาว่า “บ้านจุ้ม เมืองเย็น” (Ontai-Goodwill and peaceful village)

‘บ้านจุ้ม’ หมายถึง บ้านที่อุดมสมบูรณ์ เมืองที่สงบร่มเย็น แสดงความเป็นตัวตนของชุมชนออนใต้ ซึ่งมีแม่น้ำ 3 สายไหลผ่าน คือ แม่น้ำแม่ออน แม่น้ำผาแหน และ แม่น้ำลาน

‘เมืองเย็น’ หมายถึง สถานที่ที่สงบร่มเย็นเป็นสุขด้วยวัฒนธรรมประเพณี ใต้ร่มเงาพระพุทธศาสนาบารมีหลวงปู่หล้า ผู้คนในชุมชนจึงมีน้ำใจเป็นมิตรผูกพัน ฉันพี่น้อง ดังคำโบราณที่ว่า “พริกบ้านเหนือ เกลือบ้านใต้ ขิงข่าจั๊กไคอยู่บ้านปี้บ้านน้อง”

แม้จะเป็นช่วงหน้าร้อน แต่ปี้น้องก็แอ่วเหนือกันได้สบาย สไตล์ “ออนใต้” ที่เต็มไปด้วยต้นไม้ใหญ่ร่มรื่นสองข้างทาง มี 3 เส้นทางศึกษาวิถีชุมชนออนใต้ 11 หมู่บ้านกับเส้นทางเช็กอิน 11 จุดสุดฟิน จะเดินทางด้วยรถส่วนตัว รถรางหรือปั่นจักรยานเที่ยวลัดเลาะหย่อนใจก็สุดแล้วแต่

ทริปนี้อินกับเสน่ห์งานปั้นทำมือที่ ศูนย์การเรียนรู้เครื่องถ้วยสันกำแพง วัดเชียงแสน ของ “ลุงปา เจริญคุณ” ได้ชมพระธาตุศิลปะเชียงแสน อนุสาวรีย์หมื่นดาบ พิพิธภัณฑ์เตาเผาวัดเชียงแสน ซึ่งมีการค้นพบซากเตาเผามีอายุอยู่ในยุคเครื่องสังคโลก

มีเครื่องปั้นดินเผาโบราณประเภทถ้วย ชาม แจกันต่างๆ เคลือบสีเขียวอ่อนหรือเทาอมเขียว ไหเคลือบสีน้ำตาล บางแหล่งเป็นภาชนะสีดินออกน้ำตาลแดง บ้างเคลือบสีเดียวตลอดภาชนะ เช่น สีเขียวไข่กา สีเทา จนถึงสีเขียวออกเหลือง

ผลงานแก้วเคลือบลายปลา

ไฮไลต์จุดนี้มีกิจกรรมเขียนลายเครื่องปั้นด้วยตัวเอง ลาย “ปลาคู่” ยังคงความเป็นเอกลักษณ์บนภาชนะได้อย่างสวยงาม บางภาชนะเขียนลายปลาเดี่ยว ปลาเป็นกลุ่มว่ายวนเป็นวงกลมด้านในกลางชามหรือข้างชาม ตลอดจนลายพฤกษา ช่อดอกไม้ ลายนก ให้ได้ชมช็อปและลงมือปั้นอย่างสนุกสนานในแบบที่ไม่เหมือนใคร

มีเพียงหนึ่งเดียวในโลกเก็บไว้เป็นที่ระทึก! ด้วยความภาคภูมิใจในผลงานของตัวเอง..แต่ก็ไม่ลืมอุดหนุนผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาที่สวยงามและมีคุณภาพของคุณลุงติดมือกลับบ้านเป็นของขวัญของฝากก็ดูดีมีสไตล์ไม่น้อย

ต่อด้วย เย็บปักถักร้อยผ้าลายปักเมล็ดข้าวสาร ที่วัดป่าตึง “บ้านพี่บุษกร วงศ์แก้วแปง–กลุ่มเย็บกระเป๋าผ้าและผ้าลายปัก” เป็นงานด้นมือที่เว้นฝีเข็มกะระยะเดินด้วยเส้นฝ้ายสีขาวลักษณะเหมือนเมล็ดข้าวสารร้อยเรียงเป็นลวดลายธรรมชาติใกล้ตัว

ทั้งต้นไม้ใบหญ้า ดอกไม้ ท้องน้ำ ปลาคู่ ตกแต่งบนกระเป๋า เสื้อผ้าและของใช้บอกเล่าวิถีชีวิตความเป็นอยู่บนผ้าฝ้ายสีของท้องถิ่นทอกันเองในชุมชนเป็นเอกลักษณ์งานทำมือที่ทรงคุณค่า เพราะกว่าจะสำเร็จเป็นผลงานกระเป๋าหรือเสื้อผ้าลายปักเมล็ดข้าวสารได้ 1 ชิ้น ต้องใช้เวลากว่า 2 สัปดาห์

หรือจะเสพงานศิลป์ กลิ่นสีที่ “เชียงใหม่–อาร์ต มิวเซียม” พิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมผลงานประติมากรรมและจิตรกรรมจากปลายพู่กันของเหล่าบรรดาศิลปินอิสระ ที่ได้เริ่มก่อร่างสร้างตัวมาตั้งแต่ปี 2554 หลังเผชิญภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ นำโดย อาจารย์พรชัย ใจมา ศิลปินอิสระ สมทบด้วยผองเพื่อนหัวใจศิลป์ที่มารวมตัวกันกว่า 70 คน

ศิลปินอิสระผู้สร้างสรรค์ผลงาน

เชียงใหม่-อาร์ต มิวเซียม

จนกระทั่งเพิ่งได้เปิดตัวอย่างเป็นทางการไปเมื่อกลางเดือนม.ค.2561 บนเนื้อที่ 52 ไร่ ไม่เพียงให้เป็นแหล่งการเรียนรู้งานศิลปะ แต่หวังใจให้ศิลปินร่วมหุ้น เป็นบริษัทสร้างผลงาน–สร้างห้องจัดแสดงระดับโลกให้ครบ 10 หลัง บนพื้นที่ 150 ไร่ เป็นแหล่งแสดงและสะสมงานศิลปะ ทั่วโลกจาก 500 ศิลปิน

ตะวันลับตาลองเปลี่ยนบรรยากาศท่องราตรีจากแสงสีไฟนีออนในเมือง มาพักผ่อนนอนดูดาวกับเส้นทางแบกเป้ส่องดาวล่าทางช้างเผือกช่วงเดือนต.ค.-มี.ค.ของทุกปี ที่อ่างเก็บน้ำแม่ผาแหน โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ หมู่ 11

ที่โอบล้อมเราไว้ด้วยขุนเขา ห่มเราด้วยผืนฟ้าประดับดาวประกายระยิบระยับ เหมือนทุก สรรพสิ่งกำลังดึงดูดให้เราก้าวผ่านประตูเข้าสู่มิติจักรวาล ถ้าโชคดีสภาพอากาศเป็นใจก็ได้ล่าทางช้างเผือกเป็นบุญตา

สนนราคาที่พักโฮมสเตย์ยั่วๆ ใจแบบเป็นกันเอง ในแพ็กเกจสุดคุ้ม 1 วัน 1 คืน 900 บาท/คน ไม่หนำใจจัดไปให้หนักกับแพ็กเกจ 2 วัน 1 คืน 1,900 บาท/คน พร้อมชุดอาหารพื้นเมือง

ข่าวดี! 20 เม.ย.นี้ ชุมชนออนใต้เตรียมจัดพิธีขบวนแห่สรงน้ำพระเนื่องในประเพณีสงกรานต์ที่วัดป่าตึง ด้วยความพร้อมเพรียงกันทุกวัดในจังหวัดเชียงใหม่ เป็นสิริมงคลต้อนรับปี๋ใหม่เมืองที่กำลังจะมาถึง แล้วคุณจะรู้ว่า..เชียงใหม่มีดีกว่าที่คิด

พรพิมล แย้มประชา