คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติครับ ทำไมสัตว์จึงมีสัตว์สีเผือก
นีโน่
ตอบ นีโน่
คำตอบนำมาจากเว็บไซต์สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้ อธิบายเรื่องสัตว์เผือกว่า สัตว์เผือกมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของร่างกายที่เกิดการกลายพันธุ์ ทำให้เกิดยีนด้อยขึ้นในหน่วยพันธุกรรมของสัตว์ตัวนั้นๆ ในสัตว์เผือก ยีนที่ควบคุมการเกิดสีภายในร่างกายจะบกพร่อง จึงเกิดการเปลี่ยน แปลงด้านต่างๆ กับเม็ดสีภายในร่างกาย
ทั้งนี้ การเป็นสัตว์เผือกส่วนใหญ่แล้วจะเกิดจากเปลี่ยนแปลงแบบฉับพลัน หรือเรียกว่าการกลายพันธุ์ (Mutation) คือผิดปกติเฉพาะสัตว์ตัวนั้นเพียงตัวเดียวเมื่อคลอดออกมาในธรรมชาติ
ถ้าหากสัตว์ตัวนี้มีโอกาสได้สืบพันธุ์ต่อไปและยีนด้อยการเป็นเผือกสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ ยีนด้อยก็จะแฝงตัวอยู่กับลูกหลาน แต่โอกาสแสดงออกมาให้เห็นเป็นสัตว์เผือกน้อยมาก เพราะร่างกายของสิ่งมีชีวิตมีหน่วยพันธุกรรมเด่นๆ อีกมากมายที่ข่มยีนด้อยเหล่านี้อยู่ เมื่อดูจากภายนอกเราไม่อาจบอกได้เลยว่าสัตว์ตัวใดมียีนด้อยแฝงอยู่บ้าง
ลักษณะผิดปกติในตัวสัตว์ที่เปลี่ยนจากสีปกติเป็นสีขาวนี้เรียกว่าโรคอัลบินิซึม (Albinism) เกิดจากยีนด้อยที่มีอยู่ในพันธุ กรรม ทำให้ไม่สามารถสร้างเอนไซม์เมลาโนไซต์ ไทโรซิเนส (Melanocyte Tyrosinase) ที่จะเปลี่ยนไทโรซีน อันเป็นโปรตีนสำคัญตัวหนึ่ง ไปเป็นเมลานิน (Melanin) ซึ่งในมนุษย์ทำให้ผู้ที่เป็นโรคนี้แสดงลักษณะเผือกคือ มีสีผิวขาว ผมขาว ตาสีขาว ม่านตาสีเทาและโปร่งแสง รูม่านตาสะท้อนแสงออกมาเป็นสีแดง ร่างกายอ่อนแอติดเชื้อได้ง่ายกว่าคนทั่วไป
ส่วนในสัตว์ การเปลี่ยนแปลงนี้อาจจะเปลี่ยนแปลงสมบูรณ์ คือขาวหมดทั้งตัว (Complete Albinism) หรือเปลี่ยนแปลงเฉพาะบางส่วน (Incomplete Albinism) ก็ได้
สัตว์เผือกขาวโดยสมบูรณ์ รงควัตถุที่แสดงสีจะไม่ปรากฏให้เห็นเลยแม้ในดวงตา แสงจะผ่านดวงตาและสะท้อนผ่านเส้นเลือดออกมาทำให้เห็นว่าดวงตามีสีแดงทับทิม หรือในส่วนอื่นๆ ที่บอบบางของร่างกายก็จะเห็นเป็นสีชมพูของเส้นเลือดเช่นเดียวกัน สัตว์บางตัวอาจจะปรากฏสีขาวเฉพาะส่วนก็เพราะยีนด้อยที่แสดงความเผือกยังปรากฏออกมาไม่สมบูรณ์ ด้วยมียีนเด่นๆ ตัวอื่นข่มอยู่บ้าง
โอกาสที่สัตว์สองตัวต่างเพศกันที่มีเชื้อพันธุ์เผือกอยู่ในตัวจะมาเจอกันและผสมพันธุ์กันในสภาพธรรมชาตินั้นเกิดขึ้นน้อยมาก โดยเฉพาะสัตว์ที่มีจำนวนประชากรในธรรมชาติเหลืออยู่มาก อาจจะเป็นแค่หนึ่งในล้านก็ได้สำหรับสัตว์เผือกในธรรมชาติที่เกิดจากการผสมพันธุ์กันเองของสัตว์ที่มียีนด้อย สิ่งเหล่านี้เป็นการคัดเลือกเผ่าพันธุ์ของสัตว์เองเพื่อการอยู่รอดของพวกมัน เพราะการเป็นสัตว์เผือกถือเป็นปมด้อยที่ไม่ควรเหลือเอาไว้หากจะรักษาเผ่าพันธุ์ไว้นานๆ
ในความเป็นอยู่สัตว์เผือกย่อมลำบากกว่าสัตว์ที่มีสภาพปกติอยู่แล้ว ความผิดแปลกที่ติดตัวมันมาย่อมจะสร้างปัญหาให้กับตัวมัน และเกือบทั้งหมดของสัตว์เผือกที่เกิดขึ้นในธรรมชาติมักจะตายลงเพราะไม่สามารถอยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมของสัตว์ที่เป็นปกติ สีขนที่เคยซ่อนพรางไปกับสภาพแวดล้อมในสัตว์บางประเภท หากเปลี่ยนเป็นสีขาวเด่นชัดย่อมเป็นเป้าที่มองเห็นได้ชัดเจน
สำหรับสัตว์ที่เป็นเหยื่อของสัตว์อื่นมันย่อมจะถูกล่าได้ง่ายกว่าเดิม เพราะการซ่อนพรางสีขาวเอาไว้คงเป็นเรื่องยากมาก
แม้ว่าในธรรมชาติจะมีสัตว์บางอย่างที่มีสีขาว ไม่ว่าจะเป็นนกกระยาง หมีขั้วโลก หรือแมลงมากมาย แต่นั่นเป็นการปรับตัวและใช้ประโยชน์จากสีขาวมาเนิ่นนานแล้ว ไม่เหมือนกับสัตว์เผือกที่เกิดขึ้นอย่างทันทีทันใด
ทั้งนี้ยังมีโรค Xanthochroism เป็นการผิดปกติที่เกิดจาก การเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันอันเนื่องมาจากการเพิ่มรงควัตถุ zooxanthin ทำให้เปลี่ยนเป็นสีเหลือง เรียกสัตว์ที่เผือกเหลืองนี้ว่า Lutino ซึ่งก็คล้ายกับสัตว์ที่ผิดปกติแบบเผือก ไม่ว่าจะเป็นแบบไหนล้วนมีจำนวนน้อยและหาได้ยาก จึงไม่ค่อยได้พบเห็นสัตว์เหล่านี้กันมากนัก
