ตรวจเต้านมด้วยตนเอง : รายงานสุขภาพ

ตรวจเต้านมด้วยตนเอง : รายงานสุขภาพ

ตรวจเต้านมด้วยตนเอง : รายงานสุขภาพ – ในปัจจุบัน “มะเร็งเต้านม” เป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับหนึ่งในหญิงไทย และมีอัตราเสี่ยงของการเป็นมะเร็งเต้านมถึง 1 ใน 8 คน การตรวจคัดกรองมะเร็ง เต้านมทำให้สามารถวินิจฉัยมะเร็งเต้านม ได้ก่อนที่จะมีอาการ

โรงพยาบาลสุขุมวิทให้คำแนะนำว่า ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งเต้านมได้แก่ ผู้หญิงอายุ 40 ปีขึ้นไป, ความอ้วน,ญาติมีประวัติเป็นมะเร็งเต้านม,ดื่มแอลกอฮอล์, สูบบุหรี่ และขาดการออกกำลังกาย

สำหรับการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมมี 3 วิธี คือ 1.การตรวจเต้านมด้วยตนเอง(Breast selfexam) 2.การตรวจเต้านมโดยแพทย์ (Clinical breastexam) และ 3.การตรวจด้วพบแ

การตรวจควรเริ่มตรวจเมื่ออายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป ปีละครั้ง ซึ่งอาจช่วยให้ตรวจพบมะเร็งที่เต้านมได้ก่อนที่จะคลำพบก้อนหรือก่อนมีอาการผิดปกติ

ทั้งนี้การตรวจเต้านมด้วยตนเอง เป็นสิ่งสำคัญและแนะนำให้สตรีทั่วไปควรตรวจเต้านมด้วยตนเองเป็นประจำอย่างน้อยเดือนละครั้ง หากเจอความผิดปกติของเต้านม อาจช่วยให้วินิจฉัยได้ตั้งแต่ระยะแรกๆ และรักษาได้ทันท่วงที

ขั้นตอนการตรวจเต้านมด้วยตนเอง มีดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 ยืนตรงหน้ากระจกใช้มือทั้ง 2 ข้างเท้าเอว สังเกตขนาดและรูปร่างของเต้านมรวมทั้งสีของผิวหนังที่เต้านม ให้สังเกตสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม, ในภาวะปกติผู้ที่ไม่เคยรับการผ่าตัดเต้านมมาก่อน เต้านมทั้ง 2 ข้างควรมีขนาดใกล้เคียงกัน ไม่บิดเบี้ยว หรือผิดรูป ไม่บวม, ไม่มีรอยนูนที่ผิวหนัง หรือรอยบุ๋มของผิวหนังคล้ายเป็นลักยิ้ม, สีผิวหนังปกติต้องไม่บวมแดง ซึ่งสังเกตได้จากการเห็นรูขุมขนชัดเจนมากกว่าปกติ, สังเกตระดับของหัวนมทั้ง 2 ข้าง ควรมีระดับที่ใกล้เคียงกัน หัวนมไม่บุ๋ม ยกเว้นบางคนอาจเป็นมาแต่กำเนิด, ไม่มีแผลที่หัวนมหรือฐานหัวนม

ถ้าพบว่ามีลักษณะผิดปกติดังกล่าวข้างต้น อาจมีสาเหตุมาจากมะเร็ง เต้านมได้ ควรรีบปรึกษาแพทย์

ขั้นตอนที่ 2 ยืนตรงหน้ากระจกยกมือขึ้นทั้ง 2 ข้างค้างไว้และสังเกต เต้านมเช่นเดียวกับขั้นตอนที่ 1

ขั้นตอนที่ 3 ขณะยืนหน้ากระจก สังเกตว่ามีน้ำออกจากหัวนมข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างหรือไม่ อาจเป็นน้ำสีเหลืองใส เป็นน้ำปนเลือด หรือสีเหมือนน้ำนม

ขั้นตอนที่ 4 การคลำเต้านมด้วยตนเองในท่านอน ใช้มือข้างตรงข้ามคลำเต้านมในท่านอนหงาย ให้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางชิดกัน ใช้อุ้งนิ้วทั้งสามคลำเป็นวงกลมจากตรงกลางออกสู่ด้านนอกของเต้านม, ต่อมาคลำจากด้านบนโดยการลูบจากบริเวณใต้กระดูกไหปลาร้าลงมาที่ราวนมในแนวตั้งให้ทั่วทั้ง เต้านม และสุดท้ายคลำจากฐานหัวนมออกทางด้านนอกตามแนวรัศมีให้ทั่วทั้ง เต้านม

ตรวจในลักษณะเดียวกันในเต้านมข้างตรงข้าม ปกติเนื้อเต้านมควรเรียบ ไม่มีก้อน ผิวหนังควรเรียบไม่มีผื่นหรือแผลใดๆ

ขั้นตอนที่ 5 การตรวจเต้านมในท่านั่งหรือท่ายืน โดยใช้การคลำแบบเดียวกับขั้นตอนที่ 4 ตรวจเต้านมโดยใช้มือข้างตรงข้าม การตรวจในท่านั่งหรือยืนจะตรวจเต้านมในส่วนบนได้ดีกว่าตรวจในท่านอน

ขั้นตอนที่ 6 บางครั้งมะเร็งเต้านมอาจกระจายไปที่ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ข้างเดียวกันทำให้มีต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้โตโดยอาจตรวจไม่พบก้อนที่เต้านมก็ได้ ดังนั้นการตรวจต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้จึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง การตรวจต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ และเต้านมส่วนที่อยู่ใกล้รักแร้โดยการตรวจในท่านั่งหรือยืน โดยใช้มือข้างตรงข้าม ใช้อุ้งนิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนาง เริ่มคลำ ตั้งแต่ในรักแร้ออกมาในทิศทางเข้าหาหัวนม หากปฏิบัติตามขั้นตอนข้างต้นแล้วตรวจพบความผิดปกติ ควรรีบปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุและรักษาตามความเหมาะสมต่อไป

ปัจจุบันการผ่าตัดรักษามะเร็งเต้านมมีความก้าวหน้าไปมาก ผู้ที่มีปัญหาทางด้านเต้านมควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพราะอาการผิดปกติที่เต้านมอาจสัมพันธ์กับมะเร็งเต้านม ผู้ป่วยที่ตรวจพบมะเร็งเต้านมตั้งแต่ระยะแรกๆ อาจสามารถเก็บเต้านมไว้ได้โดยใช้การผ่าตัดแบบเก็บเต้านมร่วมกับการใช้รังสีรักษา ซึ่งให้ผลการรักษาไม่แตกต่างจากการผ่าตัดเต้านมออกทั้งหมด