แม่ญิงถีบก๋างจ้อง เทศกาลร่มบ่อสร้าง

ย้อนคอลัมน์ ข่าวสดท่องเที่ยว

“ร่มบ่อสร้าง” สินค้าพื้นเมืองที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวมาเป็นเวลาช้านาน ทั้งยังสร้างชื่อเสียง และความภูมิใจให้ชาวเชียงใหม่ไม่น้อย เคยถึงขั้นถูกนำไปเผยแพร่อวดสายตาชาวโลก ในงานนิทรรศการที่นครลอสแองเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปีพ.ศ.2518

ร่มบ่อสร้างถือกำเนิดที่บ้านบ่อสร้าง หมู่บ้านเล็กๆ ตั้งอยู่ที่ ต.ต้นเปา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่

ปัจจุบันเป็นแหล่งผลิตร่มบ่อสร้างที่ใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ

ทว่าในอดีตชาวบ้านบ่อสร้างมีอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ ทำนา เมื่อว่างเว้นจากการทำเกษตร จะผลิตร่มออกจำหน่าย โดยนิยมทำร่มใต้ถุนบ้าน แล้วนำออกมาเรียงรายกลางลานบ้าน ด้วยลวดลาย สีสันสดใสบนร่มคันงาม ที่ถูกออกมาผึ่งแดด จึงเป็นที่สะดุดตาแก่ผู้พบเห็น

โดยมีเรื่องราวเล่าขานถึงที่มาของร่มว่า มีพระธุดงค์รูปหนึ่งเดินทางมาปักกลดที่บ้านบ่อสร้าง อ.สันกำแพง วันหนึ่งปรากฏลมแรงพัดกลดเสียหาย ชาวบ้านคนหนึ่งชื่อนายเผือกซ่อมให้ แล้วเกิดความคิดว่า ถ้ากลดมีคันยาวจะใช้ถือไปไหนมาไหนได้สะดวก จึงดัดแปลงกลด ด้วยการใส่คันเข้าไปจนกลายเป็นร่มในที่สุด

ร่มใช้กันแดดกันฝน มีด้วยกัน 3 แบบ คือร่มที่ทำจากผ้าแพร ผ้าฝ้าย และกระดาษสา เดิมนิยมใช้สีธรรมชาติจากเปลือกไม้ และมีสีพื้นแดงเพียงสีเดียว ต่อมาชาวบ้านพัฒนาเทคนิคและวาดลวดลายเป็นรูปดอกไม้ และมีพื้นสีต่างๆ มากมายให้เลือกสรร

จวบจนปัจจุบันสินค้าหัตถกรรมในครัวเรือน กลายเป็นอาชีพหลัก ที่สร้างรายได้งามให้ครอบครัว ด้วยร่มกระดาษทำไม่ยากและไม่ต้อง ลงทุนมาก

ทั้งยังส่งเสริมงานฝีมือ และศิลปะพื้นบ้านอย่างอื่นๆ ภายในประเทศด้วย เช่น การทำกระดาษสา ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ อุตสาหกรรมสีและน้ำมันทาร่ม เป็นต้น

ด้วยความงามที่เป็นเอกลักษณ์ของร่มบ่อสร้าง เป็นที่ต้องตาต้องใจนักท่องเที่ยว และเป็นของฝากของที่ระลึกได้ไม่อายใคร

ที่ผ่านมา เทศบาลเมืองต้นเปา องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย และสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนขนาดกลางและขนาดย่อม จัดงานเทศกาลร่มบ่อสร้างและหัตถกรรมสันกำแพง ประจำปีทุกปี ที่หมู่บ้านบ่อสร้าง ต.ต้นเปา อ.สันกำแพง

เพื่อสืบสานการทำร่มบ่อสร้างแบบดั้งเดิม พร้อมทั้งส่งเสริมการท่องเที่ยวของ ต.ต้นเปา ให้เป็นที่รู้จักแพร่หลาย

โดยเฉพาะ วันที่ 20-22 ม.ค.2555 ที่ผ่านมา ได้จัดพิธีเปิดอย่างยิ่งใหญ่ ด้วยขบวนรถประดับร่มเฉลิม พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่สะท้อนเรื่องราวของพระมหากษัตริย์ ผู้ทรงทศพิธราชธรรม หลักธรรมะ 10 ประการสำหรับพระราชา ที่ออกแบบโดย รศ.วิชิต ชมทวีวิรุตม์ ผู้เชี่ยวชาญศิลปกรรมล้านนา

พร้อมทั้งตื่นตากับขบวนแห่ทางวัฒนธรรมล้านนา และขบวน “แม่ญิงขี่รถถีบก๋างจ้อง” นอกจากนี้ ในงานยังมีกิจกรรมอีกมากมาย อาทิ การประกวดแกะสลัก ประกวดวาดร่ม วาดพัด การประกวดภาพถ่าย การจัดนิทรรศการ การสาธิตการทำร่มแบบดั้งเดิม พิพิธภัณฑ์ร่ม การแข่งขันกีฬาประเภทต่างๆ

อาทิ การแข่งขันมอเตอร์ไซค์ไซเคิลครอส ที่สนามชั่วคราวลานราชา บ้านบ่อสร้าง การแข่งขันเปตอง ตะกร้อ และกิจกรรมสนุกๆ บนถนนศิลปะ และบนถนนคนเดิน และการประกวดธิดาร่มบ่อสร้าง ประจำปี 2555 ที่เวทีโรงเรียนบ้านบ่อสร้าง เป็นต้น

พร้อมเลือกชม ช็อป ผลิตหัตถกรรมของคนท้องถิ่นชนิดอื่นๆ เช่น ร่ม พัด ไม้แกะสลัก เครื่องเงินเครื่องเขิน ผ้าทอพื้นเมือง กระดาษสา และสินค้าภูมิปัญญาอีกมากมาย บนถนนที่ประดับประดาอย่างงดงามทั้งกลางวันและยามค่ำคืน