หากเอ่ยถึงชื่อของ วิรุฬห์ ทรงบรรดิษฐ์ หรือช่างนิด คนทั่วไปอาจจะไม่ค่อยคุ้นหูกับชื่อนี้สักเท่าไหร่ แต่เมื่อพูดชื่อนี้ในแวดวงนักดนตรีหรือการประดิษฐ์เครื่องดนตรีนั้น แน่นอนว่าชื่อของช่างนิดเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง ในฐานะช่างทำกีต้าร์แฮนด์เมดระดับต้นๆ ของไทย กีต้าร์ในแต่ละตัวจากฝีมือการขัดเกลา เหลา ขึ้นรูปของช่างนิดให้โทนเสียงและรูปทรงที่ไม่แพ้กีต้าร์ระดับโลก

ทีมข่าวสดออนไลน์ ได้รับโอกาสเข้าชมการทำกีต้าร์ที่ช็อปย่านพญาไท เขตราชเทวี บนชั้นสองของคริสตจักรกรุงเทพที่นั่นคือแหล่งผลิตกีต้าร์แฮนด์เมด ทันทีที่ประตูและรอยยิ้มกว้างๆ เปิดต้อนรับ เราจึงขอทำความรู้จักกับช่างนิดให้มากขึ้น

“เมื่อสมัยที่ผมยังเป็นเด็ก มีโอกาสเล่นดนตรีในโบสถ์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำแล้วผมรู้สึกมีความสุขและรักที่จะทำสิ่งนั้น เมื่อผมมีลูกชาย จึงต้องการถ่ายทอดการเล่นกีต้าร์ให้กับเขา จึงพาลูกชายไปสมัครเรียนกีต้าร์ที่โรงเรียนสอนดนตรีแห่งหนึ่ง ตอนนั้นลูกชายมีอายุเพียง 5 ขวบ จึงทำให้ครูที่สอนกีต้าร์ปฏิเสธที่จะสอนและให้เหตุผลว่าลูกผมยังเด็กเกินไป แต่เมื่อคิดดูแล้วผมว่าการที่เราฝึกลูกให้เล่นกีต้าร์เป็นตั้งแต่อายุยังน้อยจะเป็นผลดีมากกว่าให้มาฝึกเล่นตอนโต ผมจึงได้ลองทำกีต้าตัวเล็กๆ โดยใช้กีต้าร์ขนาดปกติมาย่อส่วนให้เล็กลงเพื่อให้ลูกชายได้ซ้อมมือ”

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

ช่างนิด เผยถึงที่มาของการเป็นนักประดิษฐ์กีต้าร์ทำมือ จากการลองผิดลองถูกอยู่พักใหญ่ทำให้เขาพบว่า ในตัวกีต้าร์มีความลับบางอย่างซ่อนอยู่ เหตุนี้เองที่ทำให้เกิดความหลงไหลและต้องการที่จะหาคำตอบ จึงจัดหาตำรับตำราวิธีการทำกีต้าร์จากต่างประเทศมาศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม แต่จนแล้วจนรอดเสียงที่ได้ก็ยังผิดเพี้ยนอยู่ดี

จากที่สังเกตเห็นวิธีการทำกีต้าร์แต่ละตัว ช่างนิดใส่ใจทุกรายละเอียด ลงมือร่างแบบ ขึ้นโคร่ง กระทั่งปัดเงา ทุกๆ กระบวนการเป็นงานทำมือทั้งสิ้น แน่นอนว่าทั้งหมดทั้งมวลและความชำนิล้วนมาจากประสบการณ์ที่สั่งสมมาเป็นสิบปี เกิดเป็นความชำนาญ แต่ช่างนิดบอกว่าแค่รูปร่างหน้าตาของตัวกีต้าร์หาใช่ความพึงพอใจไม่ หากแต่เป็นโทนเสียงที่กังวานก้องในกล่องเสียงต่างหากที่ช่างนิดให้ความสำคัญ

“ผมทำกีต้าร์ได้ประมาณ 2-3 ตัว ก็พอใจในรูปทรงของตัวมันเอง แต่ติดอยู่ที่โทนเสียงมันยังเพี้ยนๆ ฟังแล้วเสียงไม่ใสไม่กังวาล ตอนนั้นยอมรับว่าจนปัญหาไม่รู้ว่าจะหาวิธีแก้ไขยังไงเพราะไม่มีคู่มือหรือใครที่จะช่วยสอนเราได้ ผมจึงคิดได้ว่าจะเริ่มหาครูที่จะมาสอนในเรื่องการทำเสียงกีต้าร์ให้ออกมาสมูธและได้ไปเจอกับอาจารย์รักษ์ ชิงสกล (ปัจจุบันอาจารย์รักษ์ได้เสียชีวิตแล้ว) ท่านนี้คือครูคนแรกของผมก็ว่าได้และผมเองก็เป็นลูกศิษย์เพียงคนเดียวของท่าน และเมื่อเริ่มเรียนผมก็แสดงให้ท่านเห็นถึงความมุ่งมั่นทุ่มเท ในที่สุดเสียงกีต้าร์ก็เริ่มดีขึ้นเรื่อยๆ”

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

เมื่อช่างนิดได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้จากอาจารย์รักษ์ จนทำให้เสียงของกีต้าร์ฝีมือช่างนิดมีความไพเราะตามลำดับ แต่ใช่ว่าช่างนิดจะหยุดนิ่งและพอใจกับสิ่งที่เป็นอยู่ในขณะนั้น การศึกษาค้นคว้าหาความลับของการทำกีต้าร์ยังไม่สิ้นสุด ช่างนิดจึงดั้นด้นไปขอความรู้กับครูชาวต่างชาติทั้งจากญี่ปุ่น เยอรมันนี ร่วมถึงช่างฝีมือระดับโลกอย่างโฆเซ โรมานีรอส ชาวสเปน

“สิ่งที่ประทับใจที่สุดคือได้มีโอกาสไปเรียนกับอาจารย์โฆเซที่เลือกไปศึกษาการทำกีต้าร์กับท่านก็เพราะอาจารย์โฆเซท่านนี้เป็นถึงช่างทำกีต้าร์ระดับท็อปเท็นของโลกที่ยังมีชีวิตอยู่ หากลองเปิดหนังสือหรือตำราเกี่ยวการสอนกีต้าร์ดูก็จะมีชื่อของคนนี้ปรากฏอยู่ในหนังสือเกือบทุกเล่ม และความพิเศษอีกอย่างหนึ่งของรูปแบบการสอนของอาจารย์โจเซนั้นคือ โจเซจะรับลูกศิษย์ในการสอนกีต้าร์แต่ละครั้งเพียงปีละ 20 คนเท่านั้น”

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

ช่างนิดบอกว่า ข้อมูลการคัดเลือกของอาจารย์โฆเซ โรมานีรอส ผู้ที่จะเข้ารับการเรียนการสอนจะต้องเป็นช่างที่ผลิตกีต้าร์แฮนด์เมดอยู่แล้ว จากนั้นจะต้องส่งประวัติส่วนตัวและผลงานการผลิตเพื่อพิจารณา กระทั่งโชคเข้าข้างช่างนิดอาจารย์โฆเซ ได้รับเลือกให้เขาเป็น 1 ใน 20 คนจากทั่วโลกให้เป็นลูกศิษย์

“อาจเป็นเพราะว่า ท่านดูจากผลงานการทำกีต้าร์ของผมซึ่งมีพื้นฐานมาอยู่แล้ว โดยอาจารย์จะไม่เลือกคนที่ไม่เป็นอะไรเลย แม้ว่าในปัจจุบันอาจารย์โจเซได้วางมือจากการสอนกีต้าร์แล้ว หลังจากที่ผมได้ไปเรียนกับอาจารย์โจเซ ทำให้ผมได้รู้เกี่ยวกับเทคนิคของเสียงมากขึ้น โดยเพิ่มเติมจากที่อาจารย์รักษ์ได้สอนไว้ คือจะมีเรื่องของความหนาบางของไม้ โดยในแต่ละส่วนของกีต้าร์จะมีความหนาบางของไม้ที่ต่างกัน การเลือกไม้มาใช้ การจูนเสียง การฟังและการเคาะ โดยหัวใจหลักของกีต้าร์ในแต่ละตัวจะอยู่ที่กล่องเสียงนั่นแหละ”

ช่างทำกีต้าร์แฮนด์ เมดผู้นี้เล่าถึงความพิเศษของกีต้าร์แบรนด์วิรุฬ ทรงประดิษฐ์ ว่า สิ่งที่ทำให้กีต้าร์แบรนด์วิรุฬต่างจากกีต้าร์ที่ผลิตขึ้นจากเครื่องจักรที่จะเน้นเพียงความเร็วและปริมาณ โดยการผลิตจะใช้ไม้อัดหรือที่เรียกว่าลามิเนทมาประกอบการทำกีต้าร์ ซึ่งจะทำให้เสียงที่ได้ไม่ไพเราะเพียงพอ แต่กีต้าร์แฮนด์เมดของช่างนิดจะเลือกใช้เฉพาะไม้ที่ได้มาจากต้นไม้จริงๆ เท่านั้น โดยสั่งซื้อจากโรงงานที่ตัดไม้ไว้ทำเครื่องดนตรีโดยเฉพาะและเป็นไม้ที่นำเข้าจากประเทศอินเดียและสวิสเซอร์แลนด์

“ในกีต้าร์ 1 ตัวที่ผลิตขึ้นมานั้นจะเป็นไม้จริงทั้งหมดที่มีมากกว่า 10 ชนิดและจะมีการใช้ประโยชน์ของไม้ที่แตกต่างกัน เช่น คอกีต้าร์จะเป็นไม้มะฮอกกานี ซึ่งไม้ชนิดนี้จะมีเสียงที่กังวานใสและมีน้ำหนักเบา ส่วนหน้าของกีต้าร์จะเป็นไม้สนหรือไม้สมูสเป็นเรื่องเกี่ยวกับซาวบอร์ดของเสียง ส่วนข้างจะเป็นไม้โรสวูทเป็นไม้เนื้อแข็งที่จะสามารถสะท้อนเสียงออกมาได้ดี หลังข้างของกีต้าร์จะเป็นไม้อินเดียนโรสวูด โครงสร้างภายในหรือเบสซิ่งจะมีความเว้าโค้ง การจูนเสียงเราจะทำอย่างไรให้ไม้หน้าสั่นได้ดีที่สุดโดยยังคงแข็งแรงเอาไว้ ในเรื่องของการติดตั้งหรือทดสอบเสียงกีต้าร์แฮนด์เมดนั้นรับประกันได้เลยว่าจะมีโทนเสียงที่เหมือนกันทุกตัว สิ่งเหล่านี้จะเป็นตัวชี้วัดมาตรฐานของเสียง ผิดจากกีต้าร์โรงงานที่คุณภาพเสียงที่ได้แตกต่างกัน”

หลังจากที่ช่างนิดได้ให้ข้อมูลในการทำกีต้าร์แฮนด์เมดแล้ว ยังพาชมช็อปที่ใช้ในการผลิตกีต้าร์ ทำให้ได้เห็นขั้นตอนการทำกีต้าร์ด้วยมืออย่างประณีตทุกขั้นตอน ตั้งแต่การร่างแบบ การขึ้นโครงสร้าง การขัดเงา กระทั่งเสร็จสิ้นกระบวนการผลิตออกมาเป็นกีต้าร์แฮนด์เมดแบรนด์วิรุฬ ทรงประดิษฐ์ ที่ยอมรับว่าทั้งเสียงและรูปทรงไม่แพ้กีต้าร์ที่วางขายตามห้างดัง แถมช่างนิดยังใจดีถ่ายทอดวิชาความรู้ให้ลูกศิษย์ลูกหาที่สนใจเข้ามาเรียนรู้ถึงในช็อปวิรุฬ ซ้ำยังเปรยออกมาด้วยว่าต้องการนำกีต้าร์แฮนด์เมดแบรนด์สายพันธุ์ไทยนี้ขึ้นเทียบชั้นบนเวทีเครื่องดนตรีระดับโลก เพื่อประกาศให้รู้ว่าคนไทยก็มีฝีมือเช่นกัน

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

ท้ายของการพูดคุยช่างนิดฝากบอกว่า “หากผู้ที่มีความสนใจที่จะทำสิ่งต่างๆ ก็ให้ลงมือทำในทันที ไม่ต้องมัวที่จะรอนู้นรอนี่ ผมเองก็ลงมือทำเลยเช่นกัน เพราะสามารถทำเป็นอาชีพได้จริงและสามารถทำจนคุณอายุมากแค่ไหนก็ได้ ไม่มีเกษียณ ยิ่งอายุมาก ยิ่งทำกีต้าร์ได้ดี เพราะมีประสบการณ์เหมือนไม้ที่ใช้ทำกีต้าร์นั่นแหละ ยิ่งไม้แก่ยิ่งให้เสียงดี”

 


กัญญา เบี้ยเลี่ยม/รายงาน

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน