ยุบพรรคครั้งแรก (ตอนจบ)

คอลัมน์ รู้ไปโหม้ด

โดย…น้าชาติ ประชาชื่น

ยุบพรรคครั้งแรก (ตอนจบ) – ฉบับวานนี้ (24 ก.พ.) “ทาเคชิ” ถามถึงพรรค การเมืองแรกของไทยที่ถูกยุบพรรค คำตอบคือ พรรคเสรีมนังคศิลา ซึ่งเมื่อวานตอบถึงการจัดตั้งพรรคไปแล้ว

วันนี้มาอ่านฉากอวสาน คำตอบนำมาจากบทความ “พรรคเสรีมนังคศิลา พรรคการเมืองก่อตั้งแรกสุด-ถูกยุบแรกสุดในประวัติศาสตร์การเมืองไทย” เผยแพร่ในเว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com

สมัยเลือกตั้งกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 จอมพล ป. ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีมายาวนานและไม่มีครั้งใดที่ลงรับสมัครเลือกตั้ง แต่การเลือกตั้งครั้งนี้ จอมพล ป. มีจุดมุ่งหมายจะลงรับสมัครเลือกตั้งเป็น ส.ส. โดยสมัครเลือกตั้งในจังหวัดพระนคร

ก่อนการเลือกตั้งมีเหตุการณ์ความวุ่นวายปรากฏ ผู้สมัครรับเลือกตั้งหลายคนถูกคุกคาม ทั้งการดักตีทำร้ายผู้สมัครของพรรคเศรษฐกร และการลอบยิงผู้สมัครของพรรคธรรมาธิปัตย์ และเมื่อมีการเลือกตั้งในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2500 ก็ปรากฏว่าเกิดปัญหามากมายจนถูกครหาว่าเป็นการเลือกตั้งสกปรก

ผลการเลือกตั้งทั่วประเทศ สรุปจำนวน ส.ส. ที่ได้รับเลือกตั้ง ดังนี้ พรรคเสรีมนังคศิลา 86 ที่นั่ง ในจำนวนรวม 160 ที่นั่ง

การเลือกตั้งครั้งนี้มีการวิพากษ์วิจารณ์เป็นวงกว้าง ประชาชน นักเรียน นักศึกษา และหนังสือพิมพ์ต่อต้านผลการเลือกตั้งอย่างครึกโครม เช่น หนังสือพิมพ์สารเสรีระบุว่าการเลือกตั้งครั้งนี้เป็นการเลือกตั้งที่สกปรกที่สุดในประวัติศาสตร์

จอมพล ป. จึงออกประกาศภาวะฉุกเฉิน พยายามลดกระแสความไม่พอใจของประชาชน ไม่ยอมรับว่ามีการเลือกตั้งสกปรก แต่เรียกว่า “การเลือกตั้งไม่เรียบร้อย” ทว่า จอมพล ป. ก็จัดสามารถจัดตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีตามที่มุ่งหวัง แต่สถานการณ์ทางการเมืองยังคงร้อนระอุ

และในที่สุด วันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2500 พลเอกสฤษดิ์ ได้ทำการรัฐประหาร ปิดฉากชีวิตการเมืองของจอมพล ป. อย่างสมบูรณ์ ทว่าพรรคเสรีมนังคศิลายังไม่ล้มหายตายจากไปไหน กระทั่งจอมพลสฤษดิ์รัฐประหารอีกครั้งในวันที่ 20 ตุลาคม 2501 แล้วออกประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 8 ลงวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501

“ด้วยคณะปฏิวัติเห็นว่า สถานการณ์ของประเทศในเวลานี้ไม่สมควรที่จะให้มีพรรคการเมือง ฉะนั้น จึงให้ยกเลิกพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2498 บรรดาพรรคการเมืองที่ได้จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติดังกล่าวแล้ว ให้เป็นอันสิ้นสุดลง และจะตั้งขึ้นใหม่มิได้ ทั้งนี้ ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป”

หากอนุมานจากการที่พรรคเสรีมนังคศิลาเป็นพรรคการเมืองพรรคแรกตามพ.ร.บ.พรรคการเมืองของไทย ก็อาจกล่าวได้ว่า พรรคเสรีมนังคศิลา เป็นพรรคการเมืองพรรคแรกในประวัติ ศาสตร์การเมืองไทยที่ถูกยุบพรรค (อายุ 3 ปี 21 วัน)