อหิวาตกโรคการระบาดในไทย

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด

โดย…น้าชาติ ประชาชื่น

อหิวาตกโรคการระบาดในไทย – อ่านเรื่องอหิวาต์ระบาดในสมัยรัชกาลที่ 5 (จากน้าชาตินี่แหละ) ช่วยรวมให้ด้วยได้ไหม ระบาดมาแล้วกี่ครั้ง

สตาร์

ตอบ สตาร์

ข้อมูลคำตอบนำ มาจากหนังสือทันสถานการณ์ของสำนักพิมพ์มติชน “จากปีศาจสู่เชื้อโรค : ประวัติศาสตร์การแพทย์และโรค ระบาดในสังคมไทย” โดย ดร.ชาติชาย มุกสง อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ว่า การระบาดของอหิวาตกโรคครั้งสำคัญในสังคมไทย เกิดขึ้นถึง 13 ครั้ง นับจากครั้งแรกในรัชสมัยรัชกาลที่ 2 รายละเอียดดังนี้

ครั้งที่ 1 พ.ศ.2363-2364 เกิดการระบาดครั้งแรกในสังคมไทย, ครั้งที่ 2 พ.ศ.2384 เกิดระบาดอย่างหนักในกรุงเทพฯ ตรงกับการระบาดทั่วโลก, ครั้งที่ 3 พ.ศ.2392 เกิดระบาดอย่างรุนแรง ตรงกับการระบาดทั่วโลกครั้งที่ 3 (พ.ศ.2382-2397) ที่เริ่มระบาดจากอินเดียไปทั่วยุโรป อเมริกา ระบาดเข้าไทยโดยผ่านปัตตานี สงขลา และหลังจากนั้นประมาณ 3 สัปดาห์ ก็ระบาดโดยทางเรือเข้าสมุทรปราการ และกรุงเทพฯ ระบาดหนักในช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม

ครั้งที่ 4 พ.ศ.2403 ไข้ป่วงระบาดมาจากเมืองตาก เมืองระแหง ก่อนระบาดตามลำน้ำปิงเข้ากรุงเทพฯ แต่ไม่รุนแรง, ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2416 ตรงกับการระบาดทั่วโลกครั้งที่ 4 (2406-2417) ครั้งนี้รัชกาลที่ 5 ใช้การรักษาพยาบาลแทนการใช้พิธีทางศาสนาเช่นที่เคยมีมา โดยเปลี่ยนมาใช้ยารักษาที่ปรุงโดยพระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ 2 ขนาน ด้วยการแจกจ่ายไปสู่ราษฎรผ่านการตั้งโอสถศาลาตามบ้านข้าราชการ

ครั้งที่ 6 พ.ศ.2424 มีการตั้งโรงพยาบาลเอกเทศปราบอหิวาตกโรคครั้งแรกในกรุงเทพฯ 48 แห่ง, ครั้งที่ 7 พ.ศ.2434 ระบาดหนักในภาคกลางของประเทศ โดยเฉพาะที่มณฑลนครชัยศรี ครั้งที่ 8 พ.ศ.2443-2446 เกิดการระบาดจากภาคกลางขึ้นไปทางเหนือถึงพิษณุโลกและพิจิตร, ครั้งที่ 9 พ.ศ.2449-2453 ระบาดไปทั่วพื้นที่ภาคกลาง, ครั้งที่ 10 พ.ศ.2461-2463 เกิดการระบาดมาจากพม่าทางจังหวัดตาก มาตามลำน้ำปิงและเข้าสู่แม่น้ำเจ้าพระยา

ครั้งที่ 11 พ.ศ.2468-72 เกิดขึ้นในชุมชนคนจีนที่กรุงเทพฯ ติดต่อมากับผู้โดยสารเรือจากเมืองจีนหนีการกักตัวที่ด่านบางคอ แหลม, ครั้งที่ 12 พ.ศ.2478-80 เกิดการระบาดจากพม่ามาตามลำน้ำแม่กลองเข้าปากน้ำและกรุงเทพฯ มีการตั้งโรงพยาบาลเอกเทศขึ้นในต่างจังหวัด และครั้งที่ 13 พ.ศ.2501-2502 อหิวาตกโรคระบาดครั้งสุดท้ายเริ่มในกรุงเทพฯ แล้วระบาดไปยัง 38 จังหวัดทั่วประเทศ แต่สงบเร็วจากการปราบปรามของหน่วยงานราชการต่างๆ

[email protected]

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน