คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น [email protected]
ฉบับวานนี้ (11 ก.ค.) “ป้าดา” ถามถึงชื่อประตูของพระบรมมหาราชวัง คำตอบน้าชาตินำมาจากหอมรดกไทย สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม เรื่องประตูรอบกำแพงพระบรมมหาราชวัง เมื่อวานว่าด้วยประตูชั้นนอกไปแล้ว วันนี้มารู้จักประตูชั้นกลางและชั้นในของพระบรมมหาราชวัง มี 25 ประตู ดังนี้
ประตูสุวรรณภิบาล เป็นประตูสองชั้น อยู่ทางด้านเหนือ ตรงกับประตูพิมานเทเวศร์ เข้ามาข้างในตรงพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท, ประตูพิมานไชยศรี เป็นประตูสองชั้น อยู่ตรงประตูวิเศษไชยศรี เข้ามาข้างในตรงพระที่นั่งจักรีปราสาท, ประตูเทวราชดำรงศร อยู่ตรงพระที่นั่งอนันตสมาคมองค์เดิม ระหว่างพระที่นั่งสุทไธสวรรย์ซึ่งรื้อออกแล้วเมื่อตอนต่อมุขพระที่นั่งอนันตสมาคมออกมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประตูอุดรสิงหรักษ์ เป็นประตูซุ้มสองชั้น อยู่ทางด้านทิศเหนือ ทางที่จะเข้าไปยังพระที่นั่งอนันตสมาคมองค์เดิม, ประตูทักษิณสิงหาร เป็นประตูซุ้มสองชั้น อยู่ด้านหน้าพระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาท เป็นทางออกไปพระตำหนักสวนกุหลาบเดิม, ประตูพิศาลทักษิณ อยู่ด้านใต้ ไปออกประตูวิจิตรบรรจง แล้วออกวัดพระเชตุพน (เรียกกันเป็นสามัญว่า ประตูฉนวนวัดโพธิ์ สำหรับฝ่ายในออกไปวัดโพธิ์), ประตูกัลยาวดี อยู่ด้านใต้ เพื่อไปออกประตูอนงคารักษ์ (เรียกกันเป็นสามัญว่า ประตูผีสำหรับนำศพออกไป)
ประตูศรีสุดาวงษ์ คือ ประตูดินใหม่ อยู่ด้านตะวันตก อยู่ริมอุโมงค์ (เรียกเป็นสามัญว่า ประตูศรีสำราญ), ประตูอนงค์ลีลา อยู่ด้านตะวันตก คือประตูดินเก่า ใต้ประตูยาตราสตรี, ประตูยาตราสตรี อยู่ทางด้านตะวันตก ตรงกับประตูอุดมสุดารักษ์ ทางออกไปท่าราชวรดิฐ, ประตูศรีสุนทร อยู่ทางด้านตะวันตก ริมหอนิเพธพิทยา ตรงกับประตูเทวาภิรมย์ ทางออกไปท่าราชวรดิฐ
ประตูพรหมศรีสวัสดิ์ อยู่ทางด้านเหนือ ข้างซ้ายพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท, ประตูพรหมโสภา อยู่ด้านเหนือ ข้างขวาพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท, ประตูสนามราชกิจ อยู่ด้านตะวันออก ข้างขวาพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท, ประตูดุสิตศาสดา อยู่ด้านตะวันออก เป็นประตูฉนวนชั้นในเพื่อออกไปวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (เรียกกันว่า ประตูฉนวนวัดพระแก้ว), ประตูสีกรลีลาศ อยู่หน้าพระที่นั่งทรงผนวช ซึ่งปัจจุบันรื้อออกไปแล้ว
ประตูแถลงราชกิจ อยู่ริมพระที่นั่งอนันตสมาคมองค์เดิมทางด้านเหนือ, ประตูปริตประเวศ เป็นประตูช่องเล็กอยู่ริมพระที่นั่งอนันตสมาคมองค์เดิม ทางด้านขวา, ประตูราชสำราญ อยู่ตรงกับประตูศักดิ์ไชยสิทธิ์ ทางด้านใต้พระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาท, ประตูกมลาสประเวศ เป็นทางออกสู่พุทธรัตนสถาน ปัจจุบันรื้อออกแล้ว, ประตูอมเรศสัญจร เป็นทางออกสู่อ่างแก้ว ปัจจุบันรื้อออกแล้ว
พระทวารจักรพรรดิภิรมย์ อยู่มุขกระสันตรงพระบุษบกหลังพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท, พระทวารเทวราชมเหศวร อยู่หลังพระที่นั่งบุษบกหลังพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหยสูรยพิมาน, พระทวารเทเวศรักษา เป็นซุ้มอยู่ที่กำแพง ข้างพระที่นั่ง อมรินทรฯ และพระทวารเทวาภิบาล เป็นซุ้มสามพระทวาร ข้างพระที่นั่งอมรินทรฯ
