“หนูเพิ่งรู้จักชันโรงค่ะ ไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่าเขานิสัยอย่างไร กินอะไรเป็นอาหาร เห็นตัวเล็กๆ แบบนี้ แต่พวกเขาสามัคคีกันมาก ช่วยกันสร้างรัง ช่วยกันหาอาหาร”
คำบอกเล่าของ นริศรา เนตรดี เด็กหญิงเอพริล ชั้นป.6 โรงเรียนบ้านหนองโก ต.หนองพันจันทร์ อ.บ้านคา จ.ราชบุรี เล่าถึงวิชาสุดโปรดที่มีสัตว์ตระกูลผึ้งขนาดจิ๋วเป็นคุณครู
เด็กหญิงเอพริล
เอพริลและเพื่อนๆ มักจะรวมตัวกันเรียนรู้เฝ้าสังเกตสิ่งมีชีวิตตัวเล็กจิ๋ว แบ่งหน้าที่ออกสำรวจตรวจเยี่ยมรังชันโรงที่กระจายอยู่รอบๆ โรงเรียน หลังได้รับภารกิจพี่เลี้ยงชันโรงมากว่า 2 ปี
เรียนรู้การแยกย้ายรัง
“ทุกสัปดาห์พวกหนูต้องมาตรวจดูว่าชันโรงแต่ละรังเป็นอย่างไรบ้างค่ะ ดูเรื่องร่มเงา ที่วางรังให้กันแดด กันฝน มีต้นไม้ ดอกไม้ พืชอาหารเพียงพอไหม และที่สำคัญคือต้องคอยดูศัตรูของชันโรง พวกมด มอด จิ้งจก ตุ๊กแก ไม่เช่นนั้นชันโรงอาจทิ้งรังไปอยู่ที่อื่นก็จะไม่มีน้ำหวานค่ะ”
Advertisement
เฝ้าสังเกต จดบันทึก
โรงเรียนบ้านหนองโกมีการเรียนการสอนเกี่ยวกับ “ชันโรง” หนุนนำองค์ ความรู้ โดยคณะอาจารย์ นักวิจัยศูนย์พัฒนาการเรียนรู้ทุกช่วงวัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จ.ราชบุรี ชวนเด็กๆ มาเพาะเลี้ยง เชื่อมโยงระหว่างชันโรง มนุษย์เรา และระบบนิเวศ บูรณาการ ร่วมกับวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การงานอาชีพ รวมไปถึงศิลปะ เป็นต้นทุนชีวิตให้เด็กๆ มีทักษะความรู้ติดตัว พึ่งตนเองได้ และมีความสุขในการเรียนรู้
ชันโรง
น้องเพลง ฐานิต ปราชญ์บัณฑิต เด็กหญิงชั้นประถม 5 บอกว่า “ชันโรงกินดอกไม้ได้ทุกชนิดเลยค่ะ สมมติเราจะปลูกฟักทองก็ให้ชันโรงมาช่วยปลูกได้ ฟักทองของเราก็จะมีผลผลิตเพิ่มขึ้นเยอะเลย เพราะเขาผสมเกสรเก่งค่ะ แต่ห้ามใช้สารเคมีนะคะ ชันโรงไม่ชอบค่ะ”
น้องเพลง
ชันโรง เป็นแมลงในกลุ่มเดียวกับผึ้ง ไม่มีเหล็กใน ป้องกันตนเองด้วยการกัด ให้ความรู้สึกคล้ายๆ มดกัด ไม่มีพิษรุนแรง เลี้ยงง่าย ดูแลน้อย หากินในระยะ 300 เมตร ดอมดมน้ำหวานจากพืชหลากหลาย แม้กระทั่งวัชพืช ด้วยรัศมีระยะหากินที่ใกล้ ทำให้ชันโรงทำหน้าที่ผสมเกสร ดอกเดิมซ้ำๆ หลายรอบ จึงนับได้ว่าชันโรงเป็นแมลงที่มีประสิทธิภาพชั้นยอดในการผสมเกสรสร้างแหล่งอาหารให้ทุกชีวิต
ทำรังชันโรง เรียนรู้งานไม้
ชันโรงหรือผึ้งจิ๋วอาจผลิตน้ำผึ้งไม่เยอะเท่าผึ้งพันธุ์อื่นๆ ทำให้ราคาของน้ำผึ้งชันโรงค่อนข้างสูง รสชาติหวานอมเปรี้ยวเฉพาะตัว มีสรรพคุณทางยาและมีคุณค่าทางโภชนาการ ทั้งวิตามินบี 1 บี 6 สารไนอะซิน รวมถึงสารต้านอนุมูลอิสระ เรียกว่าได้จิ๋วแต่แจ๋วของจริง
วิชาศิลปะ เรียนรู้พืชอาหารชันโรง
“อยากให้มีต้นไม้เยอะๆ ค่ะ จะได้เป็นที่อยู่อาศัยของชันโรง แล้วก็ไม่ใช้สารเคมีทำเกษตรชันโรงจะได้ช่วยผสมเกสรให้” เพลงกล่าวทิ้งท้าย
รังชันโรงกระจายอยู่ทั่วโรงเรียน
เด็กๆ บ้านหนองโก ราชบุรี ชวนเลี้ยงชันโรง สุดยอดแมลงจิ๋วที่สุดแจ๋ว ในทุ่งแสงตะวัน ตอน วิชาชันโรง เสาร์ที่ 2 มีนาคมนี้ เวลา 05.05 น. ทางช่อง 3 กด 33 และทางเพจเฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน พร้อมยูทูบป่าใหญ่ทีวี ในเวลา 07.30 น.
กนกวรรณ อำไพ
