‘ย่านเก่าวังกรด’พิจิตร ชุมชนคลาสสิค-ถิ่นอร่อย
‘ย่านเก่าวังกรด’พิจิตร ชุมชนคลาสสิค-ถิ่นอร่อย – “ย่านเก่าวังกรด” ชุมชนห้องแถวไม้ 100 ปี วิถีชีวิตงดงามเรียบง่ายแห่งเมืองพิจิตร
ย่านเก่าวังกรด หรือชื่อที่คนพิจิตรคุ้นเคยกันดีมาแต่ไหนแต่ไรคือ ตลาดวังกรด ตั้งอยู่ในเขต ต.บ้านบุ่ง อ.เมือง จ.พิจิตร อยู่ห่างตัวเมืองพิจิตรไป 6 ก.ม.
เป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ที่สะท้อนสัจธรรมความตั้งอยู่ ดับไป ของทุกสรรพสิ่งได้เป็นอย่างดี
เป็นชุมชนเก่าแก่ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เรื่อยมา จนกระทั่งในปี 2451 วังกรดได้กลายเป็นย่านการค้าสำคัญแห่งหนึ่งของจ.พิจิตร ด้วยทำเลที่ตั้งสามารถสัญจรได้สะดวกทั้งทางบก คือ สถานีรถไฟ และทางเกวียน รวมทั้งการสัญจรทางน้ำ คือ แม่น้ำน่าน
ชาววังกรดในยุคตั้งชุมชนเกือบทั้งหมดล้วนเป็นชาวจีนโพ้นทะเล ที่หอบเสื่อผืนหมอนใบจากเมืองจีนเพื่อมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารในพระมหากษัตริย์แห่งราชจักรีวงศ์ โดยประกอบอาชีพค้าขายตามวิสัยของคนจีน จึงทำให้ตลาดวังกรดกลายเป็นศูนย์กลางการค้าแห่งใหญ่ของพิจิตรที่คนพิจิตรจากที่ต่างๆ ต้องเดินทางมาซื้อของกินของใช้หรือแม้แต่เครื่องประดับประเภททองคำ เพชร พลอย อัญมณีน้ำงาม ก็ต้องมาซื้อที่ตลาดวังกรด
นอกจากนั้น ตลาดวังกรดยังเป็นตลาดที่ทันสมัยในยุคนั้น มีร้านค้าตอบสนองความต้องการของลูกค้าทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นร้านถ่ายรูป โรงภาพยนตร์ ร้านตัดเสื้อผ้า ร้านซ่อมนาฬิกา สร้างความร่ำรวย เฟื่องฟูให้กับคนในชุมชนมาโดยตลอด
ความเจริญเติบโตในฐานะศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของเมืองพิจิตรต้องพบสัจธรรมของการดับไป เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง ตลาดวังกรดถูกโจมตีด้วยระเบิด ซึ่งทุกวันนี้เจ้าของบ้านในตลาดวังกรดยังมีหลุมหลบภัยไว้เป็นอนุสรณ์
การที่ระเบิดลงทำให้ตลาดวังกรดเสียหายอย่างหนัก เมื่อสิ้นสุดสงครามได้มีการฟื้นฟูตลาดวังกรดขึ้นอีกครั้ง พร้อมๆ กับการนำมาซึ่งความเจริญต่างๆ ของเมืองพิจิตร โดยเฉพาะการเดินทางเข้าเมืองพิจิตรเป็นไปได้ง่ายและสะดวกมากขึ้น นั่นจึงเป็นหนทางที่ทำให้วังกรดที่เคยเงียบเหงาเหลือไว้เพียงอนุสรณ์วันวาน ที่บอกเล่าให้ชนรุ่นหลังได้รับรู้
ก้าวแรกของการเยือนตลาดวังกรด ซึ่งปัจจุบันปรับชื่อเรียกขานเป็น ย่านเก่าวังกรด เริ่มขึ้นบริเวณหน้าสถานีรถไฟ จะพบหอนาฬิกา พร้อมธงสีหลากหลายทักทายผู้มาเยือน
จุดนี้เป็นแลนด์มาร์กสำคัญของนักท่องเที่ยว เพราะไม่ว่าจะมองไปทางซ้าย ทางขวา หรือตรงหน้า จะพบห้องแถวไม้โบราณเป็นแนวยาว ร้อยๆ หลังคาเรือนนับเป็นสถาปัตยกรรมสุดคลาสสิคของย่านเก่าวังกรดที่ยังคงมีลูกหลานที่รับมรดกสืบทอดอาศัย และทำมาค้าขายในบ้านของบรรพบุรุษ พร้อมบอกเล่าเรื่องราวของตลาดวังกรดให้ทุกคนได้ทราบ
การเดินชื่นชม บันทึกภาพห้องแถวไม้เป็นบรรยากาศที่สงบสบายอย่างบอกไม่ถูก เช่นเดียวกับความสวยงามย้อนยุคของสถานีรถไฟวังกรดที่ยังคงซื่อสัตย์รับนักเดินทางมาตลอดกว่า 100 ปี แต่ละวันจะมีนักท่องเที่ยวแวะเวียนมาบันทึกภาพอยู่เสมอ
ชุมชนตลาดเก่าวังกรดซึ่งมีอายุกว่าร้อยปีนี้ ยังมีทุนทางวัฒนธรรมที่น่าสนใจ อาทิ บ้านหลวงประเทืองคดี คหบดีเก่าของวังกรด บ้านเก่าเล่าเรื่องที่เก็บสะสมของโบราณ เช่น เสื่อไม้ไผ่อายุร้อยกว่าปีของบรรพบุรุษที่ยังคงเก็บรักษาไว้ของตระกูลไวยาวัจมัย ศาลเจ้าพ่อ-เจ้าแม่วังกลม ศูนย์รวมจิตใจของชาวตลาดวังกรดและบุคคลภายนอกที่เลื่อมใสศรัทธา สถานีรถไฟวังกรด การตีมีดโบราณ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาววังกรด เป็นต้น
จากชาวจีนโพ้นทะเลเมื่อมาอาศัยทำมาค้าขายที่ตลาดวังกรด ได้แต่งงานอยู่กินกับชาวไทย ทำให้ลูกหลานวังกรดในปัจจุบันจึงเป็นชาวไทยเชื้อสายจีน สืบทอดวัฒนธรรมประเพณีของชาวจีนไว้อย่างเหนียวแน่น สะท้อนผ่านบ้านเรือน ศาลเจ้า งานเทศกาลต่างๆ โดยเฉพาะงานงิ้วเจ้าพ่อวังกลม ซึ่งถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาววังกรดเคารพกราบไหว้บูชาคู่กับตลาดวังกรด รวมทั้งอาหารการกินที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ เช่น ก๋วยเตี๋ยวต้มพริกสดโบราณ ผัดไทยสูตรโบราณ ฮ่อยจ๊อ
ทั้งหมดที่กล่าวมาสามารถนำมาพัฒนาและก่อให้เกิดประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจและสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนได้
จ.พิจิตรยังมีของดีอีกหลายอย่างที่เป็นเอกลักษณ์ ได้แก่ อาหารแปรรูป เช่น มะขามแก้วสี่รส มะม่วงกวน ขนมบัวอบ ฯลฯ โดยในปีงบประมาณ 2560 กระทรวงวัฒนธรรมมีกำหนดเปิดพื้นที่ทางวัฒนธรรม ร่วมกับภาคีเครือข่าย ทั้งภาครัฐ และเอกชน ผลักดันชุมชนที่มีความพร้อมและทุนทางวัฒนธรรมจำนวน 10 แห่ง เป็นแหล่งท่องเที่ยวและแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม เพื่อสร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชนและยกระดับชีวิตที่ดีของประชาชนในพื้นที่ด้วย
ตลาดแห่งนี้ยังมีชื่อในการเป็นแหล่ง “ของกินถิ่นอร่อย” ไม่ว่าจะเป็นก๋วยเตี๋ยวต้มยำโบราณป้าลั้ง รสชาติอร่อยถูกใจ ขายเช้าถึงบ่าย ใกล้เที่ยงคนจะเยอะมาก ต้องรอกันนานสักนิด
ยังมีอาหารตามสั่งเมนูพื้นๆ แต่รสชาติโดดเด่นเป็นที่ชื่นชอบของผู้รักสุขภาพ เช่น ผัดกะเพราปลาช่อนทอดจากร้าน “ป้าเฒ้ากะเพราปลา” รวมทั้งอาหารกินเล่น แต่อิ่มจริงอร่อยจัดที่นักท่องเที่ยวมาเยือนวังกรดแล้วต้องถามถึง “สาคูไส้หมู” ของป้าเฒ้า ย่านเก่าวังกรด สาคูโบราณที่ถ่ายทอดสูตรจากรุ่นสู่รุ่นมาแล้ว 3 รุ่น มีความโดดเด่นที่แตกต่างจากสาคูไส้หมูทั่วไป คือราดด้วยน้ำกะทิสด แนมด้วยผักสด และพริกขี้หนู พร้อมทั้งวัตถุดิบสด สะอาด ทำวันต่อวัน ถือเป็นของดีประจำถิ่น
ย่านเก่าวังกรด ยังมีร้านกาแฟโบราณเจ๊นกหวีด ร้านหมูสะเต๊ะเจ๊หยี หอยทอดเจ๊กำไล
แต่ละร้านล้วนมีตำนานความเป็นมาที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษชาววังกรดที่รอทุกท่านมาเยือน
สําหรับการเดินทางมายังย่านเก่าวังกรด หากมาโดยรถไฟ มีบริการรถไฟสายเหนือออกจากสถานีหัวลำโพงทุกวัน ขบวนจอดรถที่สถานีวังกรด วันละ 4 เที่ยว โทร.1690 หรือ www.railway.co.th
การเดินทางโดยรถยนต์ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 (พหลโยธิน) แยกทางหลวงหมายเลข 32 ที่ จ.พระนครศรีอยุธยา แยกเข้าเส้นทางนครสวรรค์-พิษณุโลก (ทางหลวงหมายเลข 117) ถึง อ.สามง่าม แยกเข้าเส้นทางสามง่าม-พิจิตร ผ่านเมืองพิจิตรเส้นทางหมายเลข 115 จนข้ามสะพานข้ามแม่น้ำน่านแยกเข้าทางซ้ายมือตามป้ายสถานีรถไฟวังกรด เลี้ยวขวาที่ใต้สะพานตามเส้นทางขนานรถไฟเลี้ยวซ้ายเข้าถนนเทศบาลสาย 1 ขับตามเส้นทางตรงเข้าสู่ตลาดวังกรด
ส่วนการเดินทางโดยรถตู้ประจำทาง มีบริการรถตู้จากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ ถึงตลาดวังกรด ทุกวัน วันละ 9 เที่ยว ตั้งแต่ 07.00-19.00 น. โทร.สอบถามที่ 08-1558-0366 และ 08-1309-6253
โดย…พรพรรณ วิจิตรวิทยาพงศ์
