ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยง “เบาหวานสงบ ลดผู้ป่วยได้” ไม่เคยตรวจสุขภาพ อย่าชะล่าใจ หลังตรวจเจอผู้ป่วยเบาหวานมีอายุน้อยลง สธ.เร่งลดจำนวนผู้ป่วยใหม่
ทุกวันที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปี ถือเป็นวันเบาหวานโลก และเป็นช่วงเวลาในการจัดกิจกรรมรวมพลังรณรงค์การสร้างความรับรู้ทั่วโลก เพื่อเผยแพร่สถานการณ์ของโรค ให้ข้อมูลในการดูแลปกป้องโรคเบาหวาน ซึ่งนับวันมีผู้ป่วยด้วยโรคนี้สูงขึ้น
จากข้อมูลของ IDF Atlas ปี 2021 พบมีผู้เป็นเบาหวานทั่วโลกมากกว่า 530 ล้านคน โดยเฉพาะเด็กวัยรุ่นและวัยหนุ่มสาว รวมทั้งผู้ใหญ่วัยต้นช่วงอายุน้อยกว่า 30 ปี ยังคงเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ กลุ่มประเทศที่มีอัตราเพิ่มขึ้นรวดเร็ว อยู่ในแถบแอฟริกา แปซิฟิกตะวันตก และเอเชียตะวันออกฉียงใต้ รวมทั้งประเทศไทย
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทยฯ ร่วมกับภาคีเครือข่ายคนไทยไร้พุง สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย สำนักอนามัย กทม. กรมควบคุมโรค สมาคมเครือข่ายโรคไม่ติดต่อไทย ฯลฯ เครือข่ายชมรมเบาหวานไทย ชมรมเพื่อเด็กและวัยรุ่นเบาหวาน กลุ่มเพื่อนเบาหวาน และภาคีภาคเอกชน จัดงาน “มหกรรมสุขภาพเนื่องในวันเบาหวานโลก 2566” ณ สยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมภ์
ในงาน มีการจัดเสวนาเรื่อง “เบาหวานสงบได้/รู้ว่าเสี่ยง…รู้แล้วต้องเปลื่ยน” โดยมีผู้ร่วมเสวนา คือ นพ.กฤษฎา หาญบรรเจิด ผู้อำนวยการกองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค และ รศ.นพ.กรภัทร มยุระสาคร อาจารย์ประจำกลุ่มวิจัยสุขภาพประชากรและโภชนาการ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล โดยมี พ.อ.หญิง พญ.สิรกานต์ เตชะวณิช เป็นผู้ดำเนินรายการ
Advertisement
นพ.กฤษฎา กล่าวถึงสถานการณ์โรคเบาหวานในประเทศไทยว่า มีคนไทยเป็นเบาหวานประมาณ 5 ล้านคน มีอัตราการเสียชีวิต 200 คนต่อวัน ในกลุ่มคนที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจหลอดเลือด ผู้ป่วยที่ทานยาต้านไวรัสเอดส์บางตัว ผู้ที่มีประวัติเคยเป็นเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ หรือผู้ที่มีรอยปื้นดำๆ ที่คอ ก็มีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดเบาหวานมากขึ้น
“กระทรวงสาธารณสุข มีการดำเนินนโยบายเรื่องเบาหวานมาตลอด ร่วมกับ สมาคมโรคเบาหวานฯ สมาคมแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป เราค้นพบว่ามีหลายพื้นที่ที่สามารถดำเนินการทำให้เบาหวานสงบได้ คือ คนไข้ที่เป็นเบาหวานสามารถหยุดยาตัวเองได้ แต่ต้องอยู่ภายใต้การควบคุมของแพทย์
กระทรวงฯ ยังผลักดันให้เกิดกระบวนการที่เรียกว่าบริการของการลดผู้ป่วยเบาหวานให้อยู่ในระยะสงบให้เกิดขึ้นได้จริงทั่วประเทศ และพัฒนาศักยภาพคนทำงาน ขยายเครือข่ายคนทำงาน ในการให้ความรู้ประชาชน เช่น ต้องคุมคาร์โบไฮเดรต ลดน้ำตาลในอาหาร เป็นการกระตุ้นให้ประชาชนดูแลตัวเอง หากรู้ว่าเสี่ยงยิ่งต้องเปลี่ยนพฤติกรรม เราอยากเพิ่มผู้ป่วยเบาหวานให้อยู่ในระยะสงบ และลดจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ได้”
ผู้อำนวยการกองโรคไม่ติดต่อฯ แนะนำว่า การตรวจสุขภาพประจำปีเป็นสิ่งสำคัญมาก ใครที่ไม่เคยตรวจสุขภาพประจำปี อย่าชะล่าใจ เพราะทุกวันนี้มีการตรวจเจอผู้ป่วยเบาหวานในผู้มีอายุน้อยลง และสำหรับคนไทยที่อายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป รัฐบาลจัดให้มีบริการตรวจคัดกรองเบาหวานโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย สามารถติดต่อรับบริการได้ที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน
ทางด้าน รศ.นพ.กรภัทร ขยายความถึงคำว่า “เบาหวานสงบ” หมายถึงผู้ที่เป็นเบาหวานต้องไม่มียาเบาหวานอยู่ในสารบบการกินแต่ละวัน คนที่เป็นเบาหวานไม่ใช่ผู้ป่วยแต่เป็นคนที่ต้องเลือกกินเท่านั้นเอง และการที่คนเป็นเบาหวานมานานแต่สามารถหยุดยาได้ ถือว่าเป็นความสำเร็จ
“วิธีการปรับเปลี่ยนร่างกายคนเราแต่ละคนมีจังหวะไม่เหมือนกัน สำหรับบางคนออกกำลังกายต่างกัน กินเหมือนกัน แต่น้ำตาลขึ้นไม่เท่ากัน เราจะหยุดยาเบาหวานได้อย่างไร ถ้าไม่รู้ว่าอาหารแบบไหนยอดเยี่ยมกินแล้วน้ำตาลไม่ขึ้น และอาหารแบบไหนยอดแย่กินนิดเดียวน้ำตาลขึ้นพรวด ผมเคยซื้อข้าวกล้องแจกคนไข้ หรือเป็นข้าวซ้อมมือ ข้าวไรซ์เบอรี่ก็ได้ เป็นวิธีการ “เปลี่ยนน้อยแต่ได้ผลมาก” กินแล้วได้ผลดีน้ำหนักลดลง เราจำเป็นต้องมีการบันทึกอาหาร ให้จดทุกมื้อและเจาะเลือดตรวจน้ำตาลหลังอาหาร จะรู้ว่าอาหารแบบไหนกินได้เยอะ ก็จะมีทางเลือกในการกินมากขึ้น
ต่างจากวิธีการเดิมที่ถูกห้ามกินอย่างนั้นอย่างนี้ คือเน้นในเรื่องของการห้ามเป็นหลัก ผมเรียนโค้ชชิ่ง เชื่อเสมอว่าความเชื่อของคนเราเปลี่ยนกันได้ ต้องทำให้เขาเชื่อว่าเบาหวานดีขึ้นได้ บางคนหยุดยาได้ ที่สำคัญคือต้องเชื่อว่าตัวเองทำได้ ถ้าเรารู้ว่าเขามีปัญหาหรือติดเรื่องอะไรไปให้ตรงประเด็นก็จะได้ผล ถ้าคนไข้ไม่พร้อมเราก็จะไม่ใช้บทเรียนเดียวกัน ทั้งหมดนี้เป็นเทคนิค Soft skill เป็นเทคนิคที่ใช้กับคนไข้ที่ทำให้เบาหวานสงบได้” คุณหมออินฟลูเอนเซอร์ คนดัง ทิ้งท้าย
สำหรับงาน “มหกรรมสุขภาพเนื่องในวันเบาหวานโลก ในปีนี้ ซึ่งมีผู้สนใจเข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก ยังมีกิจกรรมอื่นๆ อีกมากมาย อาทิ การตรวจวัดน้ำตาลในเลือด วัดความดันโลหิต นำผลงานนวัตกรรมใหม่เกี่ยวกับเท้าและอาหารเบาหวาน การสาธิตอาหารเพื่อสุขภาพและอาหารว่าง จำหน่ายสินค้าและหนังสือความรู้โรคเบาหวาน นิทรรศการภาพวาด
