พระหูยานกรุสมอพลือ : ชมรมพระเครื่อง

โดย แทน ท่าพระจันทร์

พระหูยานกรุสมอพลือ : ชมรมพระเครื่อง – สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระหูยานที่มีเนื้อเป็นชินตะกั่วสนิมแดง มีหนึ่งเดียวเท่านั้นพบที่กรุสมอพลือ จังหวัดเพชรบุรี และในจังหวัดนี้ก็มีการพบพระกรุเก่าแก่อยู่อีกหลายกรุ แต่จำนวนพระของแต่ละกรุนั้นมีจำนวนน้อยมาก พระส่วนใหญ่จะชำรุดไปเสียตั้งแต่อยู่ในกรุ ตอนที่ขุดพบแต่ละกรุจึงได้พระที่สมบูรณ์จำนวนไม่มากนัก เมืองเพชร มีการพบหลักฐานการเป็นชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์แถบภูเขาทางด้านตะวันตก เขตอำเภอท่ายาง ต่อมาในสมัยทวารวดี ก็ยังพบหลักฐานการเป็นที่ตั้งชุมชนในหลายพื้นที่ เช่น ที่หนองปรง เขตอำเภอเขาย้อย กลุ่มบ้านหนองพระ กลุ่มบ้านลาด กลุ่มเขากระจิว เป็นต้น

มีการพบธรรมจักรหินฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเพชร ในสมัยที่ขอม (เขมรโบราณ) เรืองอำนาจ ชุมชนในแถบลุ่มแม่น้ำเพชรก็ได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมของขอมเข้ามา และมีการสร้างเมือง โดยการสำรวจทางอากาศพบผังแนวคันคูเมืองรูปสี่เหลี่ยมค่อนข้างจะเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเพชร ซึ่งเริ่มนิยมสร้างในสมัยขอม

พระหูยานกรุสมอพลือ

อิทธิพลวัฒนธรรมขอมยังคงมีพบโบราณสถานที่วัดกำแพงแลง ซึ่งเป็นพระปรางค์ศิลาแลง 5 องค์ สถาปัตยกรรมและรูปเคารพที่พบจากบริเวณนี้เป็นอิทธิพลศิลปะขอมแบบบายน อายุราว พุทธศตวรรษที่ 18-19 สันนิษฐานว่าพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงประดิษฐานพระชัยพุทธมหานาถไว้ตามศิลาจารึกที่พบในนครธม และกล่าวถึงว่าคือ เมืองศรีชัยวัชรบุรี

หลักศิลาจารึกสมัยกรุงสุโขทัยก็ยังกล่าวถึง เมืองเพชรด้วย และมีการขุดพบเครื่องถ้วยเคลือบจีนสมัยราชวงศ์สุ้งเป็นจำนวนมาก ซึ่งสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 18-19 และเมืองเพชรก็น่าจะเป็นเมืองท่าเมืองหนึ่งในสมัยกรุงสุโขทัย และเป็นเมืองหน้าด่านและเมืองท่าต่อมาจนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา

จากหลักฐานต่างๆ ที่พบนั้น ก็ยังมีการขุดพบพระเครื่อง ที่เป็นศิลปะขอมแบบ บายนอีกหลายแห่ง เช่น ที่กรุสมอพลือ กรุเสมาสามชั้น และ กรุวัดค้างคาว เป็นต้น พระเครื่องที่พบเป็นพระเนื้อชินตะกั่วสนิมแดงทั้งหมด และพระของทั้งสามกรุก็เป็นพระที่นิยมกันมาก แต่ก็ค่อนข้างหายาก เนื่องจากพระที่พบสมบูรณ์ๆ มีจำนวนน้อยมาก ซึ่งพระส่วนใหญ่จะชำรุดเสียตั้งแต่ในกรุ พระเครื่องของกรุสมอพลือ พระที่พบเป็นพระเครื่องแบบพระหูยาน มีส่วนคล้ายกับพระหูยานลพบุรีมาก แต่เป็นเนื้อชินสนิมแดง และก็เป็นเพียงกรุเดียวเท่านั้นที่พบพระหูยานเป็นเนื้อชินสนิมแดง

รายละเอียดของพิมพ์พระหูยานของกรุสมอพลือ แตกต่างกันกับพระหูยานลพบุรี ที่สังเกตง่ายๆ ก็คือพระเกศของกรุสมอพลือจะเป็นเส้นวนรอบสามชั้นแบบผมมวย เส้นสังฆาฏิก็จะเล็กสั้น บางองค์ ที่ชัดๆ ก็จะพอสังเกตเห็นว่ายาวพาดมาแค่เหนือพระถันเท่านั้น ไม่ยาวลงมาถึงท้องแบบพระหูยานลพบุรี ขนาดของพระหูยานกรุสมอพลือจะเล็กกว่าของลพบุรี

พระหูยานกรุสมอพลือเป็นพระที่หายากมาก ว่ากันว่าพระที่สมบูรณ์ขึ้นจากกรุ จำนวนหลักสิบเท่านั้นครับ พุทธคุณเด่นทางด้านอยู่คงและแคล้วคลาดแบบเดียวกับของลพบุรี

วันนี้ผมนำรูปพระหูยานกรุสมอพลือจากหนังสือ อมตพระกรุ อันล้ำค่าของไทย มาให้ชมกันครับ