พระนั่งวัดสุทัศน์

คอลัมน์ คติสัญลักษณ์

พระนั่งวัดสุทัศน์ – พระศรีศากยมุนี พระพุทธรูปปางมารวิชัย หล่อด้วยโลหะหน้าตักกว้าง 3 วา 1 คืบ หรือประมาณ 6.25 เมตร สูง 4 วา เป็นพระพุทธรูปหล่อที่ใหญ่ที่สุด องค์หนึ่งของประเทศไทย เดิมเป็นพระประธานอยู่ในวิหารหลวงวัดมหาธาตุ จังหวัดสุโขทัย (วัดที่มีฐานะเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรสุโขทัย)

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมีพระราชดำรัสให้อัญเชิญมาจากวัดมหาธาตุ จังหวัดสุโขทัย ซึ่งมีสภาพชำรุดทรุดโทรมมาประดิษฐานไว้ ณ วัดสุทัศนเทพวราราม ซึ่งมีฐานะเป็นศูนย์กลางของกรุงรัตนโกสินทร์

การเชิญพระพุทธรูปองค์นี้ขึ้นสถิต ณ วิหารนี้ (ยังสร้างวิหารไม่แล้วเสร็จ ต้องประดิษฐานพระพุทธรูปก่อน แล้วจึงสร้างวิหารครอบองค์พระ) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เสด็จฯ ตามขบวนแห่โดยไม่ได้ทรงฉลองพระบาท (ไม่ใส่รองเท้า) จากท่าพระ จนได้ยกพระศรีศากยมุนีขึ้นประดิษฐานบนแท่นแล้วเสร็จ

เมื่อสร้างพระวิหารที่สูงใหญ่ครอบองค์พระจนเสร็จแล้ว พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 แห่งราชวงศ์จักรี ทรงพิจารณาพระเศียรของพระพุทธรูปนี้ดูเล็กไปไม่สมส่วน เมื่อมองจากพื้นพระวิหาร จึงโปรดเกล้าฯให้ถอดพระเศียรไปขยายใหม่ให้ดูถูกส่วนขึ้น

เรื่องที่น่าสังเกตของพระพักตร์ของพระพุทธรูปองค์นี้ก็คือ เมื่อมองจากนอกประตูกลางพระวิหาร จะมีความรู้สึกว่าพระพุทธรูปองค์นี้มองมายังคนที่ยืนอยู่และดูเสมือนจะเรียกให้ผู้ที่มองพระอยู่นั้นเข้าไปในวิหาร

เมื่อยืนมองพระพักตร์ของพระพุทธรูปองค์นี้จากประตูทางเข้าพระวิหาร จะดูเสมือนพระโอษฐ์จะยิ้มน้อยๆ เหมือนแผ่เมตตามายังผู้ดู

และเมื่อนั่งลงหน้าพระพุทธรูปองค์นี้แล้ว ก็จะรู้สึกว่า พระเนตรของพระพุทธรูปองค์นี้ทอดลงที่กลางอกพระพุทธรูป อันเป็นความหมายทางธรรมถึงการพิจารณา การมีสติ ที่กำหนดอยู่ พิจารณาอยู่ ถึงความสงบ ความคิดที่เกิดขึ้นภายในกาย ภายในจิตอันหมายถึงมงคลใน 38 ประการที่กล่าวถึงมงคลสูงสุด คือ สงบสันติ

ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์