พระนาคปรกพะงั่ว

คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง

พระนาคปรกพะงั่ว – สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระนาคปรกพะงั่ว กรุวัดมหาธาตุอยุธยา เป็นพระนาคปรกเนื้อชินเงินศิลปะขอมแบบบายน ครับก็ดูแปลกใจอยู่ไม่มากก็น้อยที่วัดมหาธาตุนั้นสร้างในสมัยอยุธยาตอนต้น แต่พระของกรุนี้มีพระเครื่องที่เป็นศิลปะขอมบายนปะปนอยู่

พระนาคปรกพะงั่ว กรุวัดมหาธาตุ แตกออกจากกรุก่อนที่จะมีการบูรณะอย่างเป็นทางการประมาณ 1 ปี คือในปีพ.ศ.2499 ได้มีคนร้ายได้ลักลอบแอบเข้าไปขุดเจดีย์วัดมหาธาตุอยุธยา และได้พระเครื่องพระพุทธรูปกับสิ่งของมีค่าไปมิใช่น้อย หลังจากนั้นทางการจึงได้เข้าไปควบคุมและเปิดกรุอย่างเป็นทางการพร้อมกับได้บูรณะไปในตัวด้วย

พระเครื่องที่พบในกรุเจดีย์วัดมหาธาตุที่พบนั้นประกอบด้วยพระหลายอย่าง ทั้งพระแผงปางปาฏิหาริย์พิมพ์ต่างๆ แล้ว ยังพบพระอู่ทองคางเครา พระนาคปรก พระซุ้มเรือนแก้ว พระปรุหนัง พระซุ้มนครโกษา พระซุ้มคอระฆังและอื่นๆ เป็นต้น พระเครื่องที่ขึ้นจากกรุนี้ที่เป็นเนื้อชินเงินนั้นจะพบมีอยู่สองลักษณะคือ พระที่เป็นแบบศิลปะอยุธยา มักจะมีผิวปรอท พระจะค่อนข้างบาง ลักษณะเป็นแบบพระอยุธยาทั่วๆ ไป แต่พระเครื่องที่เป็นศิลปะแบบขอมจะเป็นพระเนื้อชินผิวสนิมดำ และมักจะมีความหนา เช่น ปรกพะงั่วและพระอู่ทองคางเครา เป็นต้น

สาเหตุที่เรียกกันว่าพระกรุพะงั่ว ก็เนื่องมาจากในปีพ.ศ.1917 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวง พะงั่ว) ได้บูรณปฏิสังขรณ์วัดมหาธาตุแห่งนี้ เมื่อพบพระเครื่อง นักนิยมสะสมพระในสมัยนั้นจึงเรียกกันว่า “กรุพะงั่ว” โดยเฉพาะพระนาคปรกก็มักจะเรียกกันว่า “ปรกพะงั่ว” บ้าง “นาคปรกกรุพะงั่วบ้าง” ก็เรียกกันต่อๆ มาจนทุกวันนี้

ทีนี้เรามาพิจารณาศิลปะของพระนาคปรกพะงั่วกัน จะเห็นได้ว่าตัวพังพานนาคปรกนั้น เศียรนาคแต่ละตัว เป็นเศียรนาคศิลปะขอมบายน องค์พระไม่ว่าจะเป็นพระพักตร์ เครื่องทรง ลำพระองค์ ล้วนเป็นศิลปะขอมแบบบายนทั้งสิ้น และคงไม่ใช่พระที่สร้างล้อแบบในสมัยอยุธยา

อีกทั้งเนื้อหาของพระก็ดูมีอายุเก่ากว่าพระเครื่องที่บรรจุอยู่ในกรุเดียวกันอีกหลายๆ แบบ สนิมจะเป็นสนิมแบบเกล็ดกระดี่ และสนิมตีนกา แทบทั้งสิ้น ไม่ปรากฏคราบผิวปรอทเลย บางองค์เกิดรอยแตกปริอยู่ทั่วองค์ พระปรกพะงั่ว พบพระที่สวยสมบูรณ์น้อยมาก ส่วนใหญ่จะมีรอยระเบิดร้าวปริ องค์งามๆ จึงค่อนข้างหายากครับ

พระปรกพะงั่วนี้สันนิษฐานว่าขุนหลวงพะงั่วคงจะนำมาจากกรุอื่น แล้วนำมาบรรจุรวมไว้กับพระอื่นๆ ในเจดีย์วัดมหาธาตุเสียมากกว่า จากศิลปะและเนื้อหาขององค์พระน่าจะเป็นพระที่สร้างในสมัยลพบุรี ศิลปะขอมแบบบายน พระปรกพะงั่วที่พบในเจดีย์วัดมหาธาตุ สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 พิมพ์คือ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และพิมพ์เล็ก ปัจจุบันหายาก ยิ่งในองค์สวยสมบูรณ์ยิ่งหายากมากครับ

พระปรกพะงั่วถึงแม้ว่าจะเป็นพระที่มีขนาดค่อนข้างเขื่องสักหน่อย แต่ทรงด้วยคุณค่าทั้งทางด้านศิลปะและพุทธคุณ จากคำบอกเล่าต่อกันมาว่าเด่นทางด้านอยู่ยงคงกระพัน แคล้วคลาด ปกป้องคุ้มครองอยู่เย็นเป็นสุขครับ สนนราคาปัจจุบันก็ค่อนข้างสูงครับ

ในวันนี้ผมได้นำรูปพระปรกพะงั่ว จากหนังสืออมตพระกรุอันล้ำค่าของไทย มาให้ชมครับ

ด้วยความจริงใจ

แทน ท่าพระจันทร์