“วัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร” ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ วัดเก่าแก่เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุพระทักขิณโมลีธาตุ (พระเศียรเบื้องขวา) ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเป็นพระธาตุประจำปีเกิดของปีชวด
ภายในวัดยังมีแหล่งเรียนรู้ที่น่าสนใจ คือ พิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร ตั้งอยู่ด้านข้างพระเจดีย์ธาตุ
พื้นที่แห่งนี้เดิมเป็นโรงเรียนปริยัติธรรม ก่อนปรับเปลี่ยนเป็นพิพิธภัณฑ์ อาคารชั้นเดียวก่ออิฐถือปูนแบบล้านนาหลังนี้ พร้อมรวบรวมโบราณวัตถุล้ำค่าไว้มากมาย
สาวเท้าก้าวเข้าไปด้านใน เริ่มจากซ้ายมือ จะได้เห็นแผ่นจารึกมากมาย และผ้าตั้งธรรมหลวง ปืนหลังช้างหรือที่เรียกว่า “ปืนอะม็อก” และพระมณฑป ศิลปะล้านนา สำหรับประดิษฐานพระบรมธาตุใช้ในคราวอัญเชิญพระบรมธาตุออกจากพระมณฑปในวิหาร ไปตั้งชั่วคราว ณ สถานที่อื่น ทำจากไม้ ลงรักปิดทอง
ถัดไปเป็นอาวุธโบราณหลากหลาย ที่จัดเรียงไว้ในตู้กระจกเป็นอย่างดี
ใกล้กันมีรางสรงน้ำ, บุษบก และที่เก่าแก่ที่สุดคือ แท่นบรรทมของพระรัตนราช (พระเมืองแก้ว) พระแท่นบรรทมพระเมืองแก้ว ศิลปะล้านนา พุทธศตวรรษที่ 21 สมัยพระเจ้าดิลกปนัดดาธิราช พระเจ้าศิริธรรมจักรพรรดิ หรือพระเมืองแก้ว พระมหากษัตริย์องค์ที่ 11 ในราชวงศ์มังราย แห่งอาณาจักรล้านนา ปี พ.ศ.2038-2068 ซึ่งตามประวัติกล่าวไว้ว่าเป็นพระแท่นบรรทมของพระเมืองแก้ว ทรงเป็นผู้สร้างพระวิหารหลวง ในปี 2058 และอัญเชิญพระบรมธาตุเจ้าจอมทอง ประดิษฐานไว้ในปราสาทภายในพระวิหารหลวง ในปี พ.ศ.2060
ตามด้วย “สัปคับ” หรือ แหย่งช้าง ซึ่งถวายโดยพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 6 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร และเจดีย์พระเจ้า 800 พระองค์ (พระแผงล้านนา) สร้างขึ้นเพื่อเป็นเจดีย์บริวารของพระเจดีย์องค์พระบรมธาตุจอมทอง ตามคติในเรื่องอดีตชาติ เพื่อเป็นหลักฐานว่าดินแดนนี้นับถือพุทธศาสนา
นอกจากนี้ยังมี “เสลี่ยงคานหาม” หรือเสลี่ยงงาช้าง ของพระเมืองแก้ว เป็นพระราชยานแบบประทับราบทำด้วยไม้ ตกแต่งด้วยงาช้าง ซึ่งถวายโดยพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 7
ขยับมาไม่ไกลกัน ก็เหลือบไปเห็นกลุ่มของ “ขันแก้วตังสาม” หรือ “ขันดอก” หรือ “พานดอก” ทำด้วยไม้แกะสลัก ลงรักปิดทองประดับด้วยแก้วจืน ใช้สำหรับใส่ดอกไม้ ธูป เทียน ก่อนเริ่มพิธีทางศาสนา เพื่อเป็นการแสดงความเคารพบูชาแด่พระรัตนตรัย
และที่น่าตื่นตาคือ พุทธรูปรัตนชาติ ที่ขุดพบในโบราณสถาน อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ รวมถึงเสาสัปทนโบราณ ศิลปะล้านนา พุทธศตวรรษที่ 21 ซึ่งเสาสัปทนยักษ์ หรือเสาร่มโบราณ เดิมตั้งอยู่ภายในวิหาร หน้าปราสาทที่ประดิษฐานพระบรมธาตุเจ้าจอมทอง ทำจากไม้แกะสลัก ลงรักปิดทอง
เห็นได้ว่า เครื่องใช้บางอย่าง ผ่านการใช้งานและกาลเวลามาเนิ่นนาน แต่ก็ไม่ถูกทิ้งขว้าง เพราะแฝงไปด้วยคุณค่าและความหมาย ผ่านหน้าประวัติศาสตร์ที่สำคัญ
นอกจากนี้ ยังมีข้าวของเครื่องใช้มากมาย ที่นำมาจัดแสดง ไม่ว่าจะเป็น โตกหลวง เจดีย์พระเจ้า 800 องค์ ถ้วยชาม เครื่องเคลือบ เครื่องสังคโลก ล้วนน่าสนใจ อยากให้มาสัมผัสด้วยตนเอง และนี่เป็นเพียงน้ำจิ้มที่หยิบยกออกมาบอกเล่า !!!
พิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร แหล่งเรียนรู้ที่คุ้มค่ากับการมาเยี่ยมชม เปิดวันอังคาร-วันอาทิตย์ เวลา 08.30-16.30 น. หยุดทุกวันจันทร์ ไม่มีค่าธรรมเนียมในการเข้าชม
สนใจสอบถามโทร.0-5334-2184
ปฤษณา กองวงค์
