นางยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานพิธีเปิดสุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ชุมชนคนทำมาลัยข้าวตอก หนึ่งเดียวในโลก มี นายชาญชัย ศรศรีชัย รองผู้ว่าราชการจังหวัดยโสธร ผู้นำชุมชน ชาวชุมชนคุณธรรมฯ บ้านฟ้าหยาด เข้าร่วม เมื่อเร็วๆ นี้ ณ ชุมชนคุณธรรมฯ บ้านฟ้าหยาด ต.ฟ้าหยาด อ.มหาชนะชัย จ.ยโสธร
ในโอกาสนี้ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมและคณะได้ร่วมกิจกรรม “นุ่งซิ่น นั่งสาด ตักบาตร 5 วัด” จากนั้นเดินทางไปวัดกลางโพธิ์ชัยกราบสักการะพระครูวิจิตรธรรมาภรณ์ เจ้าคณะอำเภอมหาชนะชัย-ค้อวัง (ธรรมยุต) และเจ้าอาวาสวัดกลางโพธิ์ชัย เข้าสักการะศาลหลักเมืองพระเรืองไชยชำนะ
หลังจากนั้นเข้าร่วมขบวนแห่มาลัยข้าวตอก “หนึ่งเดียวในโลก” ไปยังวัดหอก่อง รับชมการฟ้อนรำถวายมาลัยข้าวตอก กราบสักการะพระครูอมรโชติวัฒน์ เจ้าอาวาสวัดหอก่อง และร่วมพิธีถวายมาลัยข้าวตอกเป็นพุทธบูชา และเยี่ยมชมมาลัยข้าวตอก ที่ศาลาการเปรียญวัดหอก่อง
บ้านฟ้าหยาด จ.ยโสธร 1 ในสุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ประจำปี พ.ศ.2566 ซึ่งเป็นการขับเคลื่อนนโยบายของรัฐบาลในการสร้างความเข้มแข็งให้แก่ระบบเศรษฐกิจฐานรากของชุมชนด้วยการนำทุนทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ในชุมชนมาพัฒนาต่อยอด เพื่อสร้างงาน สร้างรายได้ สร้างคุณค่าและมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ ด้วยการยกระดับชุมชนคุณธรรมฯ ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยววิถีชุมชน โดยเชื่อมโยงสู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมภายใต้โครงการ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2564 จนถึงปัจจุบัน
โดยคัดเลือกชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขับเคลื่อนด้วยพลังบวรที่มีศักยภาพและความพร้อมด้านการท่องเที่ยวในทุกมิติทั่วประเทศ จำนวน 76 ชุมชน ให้เหลือ 10 ชุมชน เพื่อรับโล่เชิดชูเกียรติ 10 สุดยอดชุมชนคุณธรรมฯ ต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” จากนายกรัฐมนตรี และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติผู้มาเยือนได้ศึกษาเรียนรู้ อัตลักษณ์วิถีชีวิต วัฒนธรรมและประเพณีของชุมชน
ทั้งนี้ ชุมชนบ้านฟ้าหยาดเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ต่อมารัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเมืองมหาชนะชัยที่บ้านเวินชัย และโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งท้าวปู่คำพูนเป็นเจ้าเมืองมหาชนะชัย พระราชทานนามว่า พระเรืองไชยชำนะ ต่อมาได้ย้ายเมืองใหม่มาที่บ้านฟ้าหยาด และทางราชการได้ยุบเมืองมหาชนะชัยเป็นอำเภอมหาชนะชัยขึ้นตรงต่อเมืองอุบลราชธานี จากนั้นในปี พ.ศ.2482 ได้เปลี่ยนชื่อ “อำเภอมหาชนะชัย” เมื่อปี พ.ศ.2515 ได้มาขึ้นตรงต่อจังหวัดยโสธร
ชุมชนบ้านฟ้าหยาดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ลาวอีสาน เนื่องจากในอดีตชาวลัวะหรือละว้า (ลาวเหนือ) หรือชาวกุลา (เงี้ยว-ไทใหญ่) ที่มาจากภาคเหนือแถบพิษณุโลก อพยพมายังดินแดนบ้านหยาดฟ้า มีอัตลักษณ์นิยมแต่งกายโทนสีขาวสื่อถึง “บุญ” ความบริสุทธิ์และเป็นสีของมาลัยข้าวตอกและใช้ภาษาอีสานเป็นภาษาพื้นถิ่น
มีงานประเพณีสำคัญคือ งานประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก ในช่วงเทศกาลมาฆบูชาวันเพ็ญเดือนสามของทุกปี เป็นประเพณีที่ยิ่งใหญ่มีเอกลักษณ์หนึ่งเดียวในโลก โดยมาลัยข้าวตอกจะแห่ไปถวายวัดห่อกอง ซึ่งเป็นความเชื่อของชาวบ้านฟ้าหยาด เรื่องดอกไม้สวรรค์ และนำเอา “ข้าวตอกแตก” มาร้อยเป็นพวงมาลัยถวายเป็นพุทธบูชา เรียกว่า “มาลัยข้าวตอก” ใช้แทนดอกมณฑารพ ซึ่งเป็นดอกไม้บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ที่จะบานและร่วงหล่น เนื่องด้วยเหตุการณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา อาทิ วันที่พระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้และปรินิพพาน กิจกรรมบายศรีสู่ขวัญใช้ในการต้อนรับแขกเมืองหรือแขกผู้ใหญ่ที่มาจากต่างถิ่นและกิจกรรมนุ่งซิ่นนั่งสาดตักบาตร 5 วัด
ทุกวันเสาร์ ชาวบ้านจะแต่งกายด้วยผ้าไทยผ้าพื้นถิ่นนุ่งผ้าถุงเสื้อโทนสีขาวเพื่อใส่บาตรพระสงฆ์จาก 5 วัด ได้แก่ วัดกลางโพธิ์ชัย วัดฟ้าหยาด วัดหอก่อง วัดป่ามหาชนะชัย และวัดพระพุทธบาท ที่มาบิณฑบาตตามถนนเรืองแสนกรรฐ์
ภายในชุมชนมีแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เช่น วัดหอก่อง พิพิธภัณฑ์มาลัยข้าวตอก วัดฟ้าหยาด ศาลหลักเมือง พระเรืองไชยชำนะ ศูนย์การเรียนรู้มาลัยข้าวตอก วัดพระพุทธบาทยโสธร และมีผลิตภัณฑ์ชุมชนที่โดดเด่น เช่น มาลัยข้าวตอกในรูปแบบมาลัยจิ๋วถวายเป็นพุทธบูชา มาลัยกรจากข้าวตอก มาลัยแบบพวงกุญแจ ผ้าพื้นเมืองลายมาลัยข้าวตอกและธุงมาลัยข้าวตอก จักสานบ้านฟ้าหยาด ผ้าพื้นเมืองทอมือ ผลิตภัณฑ์สมุนไพร และอาหารพื้นบ้าน เป็นต้น
