ผัดไทย เป็นอาหารชาติไทยจริงหรือน้า
น้องสน
ตอบ น้องสน
คำตอบนำมาจากบทความใน matichonbook facebook ว่า เมื่อพูดถึง “ผัดไทย” หนึ่งในอาหารที่ต่างชาติยกให้เป็นเมนูซิกเนเจอร์ของบ้านเราแล้ว คนส่วนใหญ่จะเข้าใจว่า ผัดไทยเป็นประดิษฐกรรมที่เกิดขึ้นในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม แต่ความเป็นจริงนั้น ผัดไทยไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องอะไรกับ จอมพล ป.
คำอธิบายเรื่องราวผัดไทยที่เกี่ยวข้องกับ จอมพล ป. นั้น ถูกเล่าและอ้างต่อๆ กันมาว่า จอมพล ป. เป็นผู้ “สร้าง” อาหารประจำชาติจานนี้ขึ้นมาอย่างแยบยล โดยไม่ใช้เนื้อหมู ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นจริง ที่เชื่อกันในยุคนั้น รวมไปถึงการใช้น้ำมะขามเปียกแบบครัวไทย
นอกจากนี้ยังให้กินผักแนมต่างๆ อาทิ หัวปลี ใบบัวบก ไปจนถึงการสั่งให้กรมโฆษณาพิมพ์สูตรผัดไทยแจกจ่ายประชาชนอย่างทั่วถึง ทำให้อาหารจานนี้ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในเวลาต่อมา
แต่จากการค้นคว้าและสืบเสาะที่มาของ ผัดไทย โดย กฤช เหลือละมัย ในหนังสือ “ต้นสาย ปลายจวัก” กลับไม่ปรากฏว่า มีผู้ใดเคยเห็นหลักฐานที่มีการกล่าวอ้างดังกล่าวเลย แม้แต่ผู้ที่อยู่ในแวดวงหนังสือเก่าอย่าง ธงชัย ลิขิตพรสวรรค์ ก็ไม่เคยเห็นหนังสือสูตรผัดไทยที่ว่าเช่นกัน
ประกอบกับ อาจารย์ณัฐพงษ์ ใจจริง ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์การเมืองสมัยใหม่ ที่เล่าว่า ตนเองเคยคุยเรื่องผัดไทยกับทายาทของ จอมพล ป. และได้รับคำตอบปฏิเสธว่า อาหารจานนี้ ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับท่าน
ทั้งนี้ จอมพล ป. เองเคยรับประทานก๋วยเตี๋ยวผัดแบบนี้ที่ย่านราชวงศ์ ก่อนที่จะเป็นนายกรัฐมนตรี
ทำให้ความเข้าใจที่เกี่ยวข้องกับผัดไทยที่สร้างเรื่องราวดราม่าเป็นเมนูรักชาติ หรือประดิษฐกรรมที่ผูกพันกับการสร้างชาตินิยม ที่เคยได้ยินกันมา ไม่ใช่เรื่องจริง
ย้อนกลับไปถึงที่มาของผัดไทย จึงต้องย้อนกลับไปถึง “การเป็นสังคมก๋วยเตี๋ยวของไทย (หรือ สยาม)” ที่เป็นมาอย่างน้อยก็ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา
การเป็นสังคมก๋วยเตี๋ยวของไทย ทำให้เห็นร่องรอยก๋วยเตี๋ยวและเครื่องอันหลากหลายที่อยู่ในเมนูผัดไทยจานหนึ่ง อาทิ กุยช่าย ผักที่ถูกใส่ในขนมนึ่งไส้เค็ม และก๋วยจั๊บเครื่องในหมูน้ำข้น, หัวไชโป๊หวาน ที่ถูกใช้ในอาหารไหหลำหลายสำรับ, ถั่วงอก ที่ใช้ทำไส้ก๋วยเตี๋ยวหลอดหรือลวกใส่ก๋วยเตี๋ยวหมู ส่วนเต้าหู้แข็งทอดยิ่งไม่ต้องพูดถึง เพราะปรากฏทั้งในหมี่กะทิ หมี่กรอบ แม้แต่ในก๋วยเตี๋ยวแกงแบบมุสลิมก็มี และกุ้งแห้ง เป็นของจำเป็นสำหรับโรยหน้าก๋วยเตี๋ยวโบราณ
เมื่อจำแนกที่มาของสิ่งที่ประกอบขึ้นเป็นผัดไทย ก็จะพบว่า “ไม่มีสิ่งใดเป็นไทยแท้” อยู่ในอาหารจานนี้เลย หากแต่เป็นการผสมผสานเครื่องในวัฒนธรรมก๋วยเตี๋ยวแบบจีนที่มีอยู่ก่อนแล้วทั้งสิ้น
