โอลิมปิก : เปลือยกาย
ฟังมาแวบๆ เกร็ดเกี่ยวกับโอลิมปิก ว่า สมัยโบราณนักกีฬาต้องเปลือยลงสนาม จริงหรือ?
ทาทา
ตอบ ทาทา
คำตอบนำมาจากบทความ “โอลิมปิกของแท้ต้องแก้ผ้าเล่น” โดย อดิเทพ พันธ์ทอง เผยแพร่ในเว็บไซต์นิตยสารศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com
การแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ในปัจจุบันถือเป็นมหกรรมกีฬาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งเปิดโอกาสให้กับนักกีฬาทั้งระดับอาชีพและสมัครเล่นเข้าร่วมการแข่งขัน โดยมีต้นกำเนิดจากการแข่งขันกีฬาเมื่อเกือบ 3 พันปีก่อนในอารยธรรมกรีกโบราณ จากนั้นก็เลิกราไป ก่อนรื้อฟื้นขึ้นอีกครั้งในช่วงปลายศตวรรษที่ 19
การแข่งขัน “โอลิมปิก” โบราณจัดขึ้นทุกๆ 4 ปี ที่โอลิมเปียทางตะวันตกของคาบสมุทรเพโลพอนเนสของกรีซในปัจจุบัน อันเป็นสถานที่คนละแห่งกับเขาโอลิมปุสที่ตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของประเทศ โดยการแข่งขันกีฬาเป็นเพียงส่วนหนึ่งของเทศกาลบวงสรวงเทพเจ้าซุสเท่านั้น ซึ่งในที่อื่นๆ ก็มีการจัดการแข่งขันลักษณะคล้ายกัน เพื่อบวงสรวงเทพเจ้าองค์ต่างๆ
เกร็ดประวัติศาสตร์เรื่องหนึ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับการแข่งขันโอลิมปิกยุคโบราณก็คือ การกำหนดให้ผู้เข้าแข่งขันทุกคนต้อง “เปลือยกาย” ลงแข่งขันในแทบทุกชนิดกีฬา
ทำไมต้องเปลือย? เรื่องนี้ไม่มีการสรุปเป็นที่แน่ชัด มีแต่การสันนิษฐานไปต่างๆ นานา ตั้งแต่ทฤษฎีที่อ้างว่า เพื่ออวดลักษณะความเป็นชายตามอุดมคติของกรีก บ้างอ้างว่า การเปลือยกายในที่สาธารณะเป็นหนึ่งในเครื่องแสดงถึงความสามารถในการควบคุมตนเอง เนื่องจากผู้ที่เปลือยกายจะต้องควบคุมไม่ทำให้อวัยวะเพศของตนแข็งตัว ขณะที่อีกทฤษฎีอ้างว่า การเปลือยกายถือเป็นจารีตของชนชั้นสูงกรีก
ซึ่งไม่ว่าจะด้วยสาเหตุอันใด การเปลือยกายถือเป็นพฤติกรรมที่ขัดต่อธรรมเนียมในสังคมยุคหลัง แต่สำหรับชาวกรีกโบราณแล้ว พวกเขาไม่เห็นว่าการเปลือยกายเป็นเรื่องน่าบัดสีบัดเถลิงแต่อย่างใด
การแข่งขันโอลิมปิกยุคโบราณเจริญรุ่งเรืองอยู่หลายร้อยปี ถูกใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการต่อรองทางการเมืองระหว่างนครรัฐโบราณ ก่อนเข้าสู่ยุคเสื่อมถอยเมื่อกรีกตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของโรมตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล
สาเหตุหนึ่งที่ทำให้โอลิมปิกไม่ได้รับความนิยมในยุคโรมัน เนื่องจากชาวโรมันมองว่า การเปลือยกายในที่สาธารณะของบรรดานักกีฬากรีกถือเป็นเรื่องน่าขายหน้า จึงไม่ให้การสนับสนุน อย่างไรก็ตาม จักรพรรดิโรมันบางพระองค์มองเห็นประโยชน์ทางการเมืองของการแข่งขันกีฬาเช่นนี้ จึงทรงช่วยอุปถัมภ์บ้างเป็นครั้งคราว
สุดท้ายการแข่งขันโอลิมปิกยุคโบราณก็ถึงจุดจบเมื่อราวปี ค.ศ. 400 ตรงกับช่วงปลายรัชสมัยของจักรพรรดิธีโอดอเซียสที่ 1 (Theodosius I) หรือช่วงคาบเกี่ยวกับต้นรัชสมัยของพระราชโอรสของพระองค์ โดยจักรพรรดิธีโอดอเซียสซึ่งเป็นคริสเตียน ทรงมีบัญชาให้ยกเลิกการประกอบพิธีกรรมนอกรีตทั้งหมดในปี ค.ศ. 391
