ตาลิบัน
น้าชาติ กลุ่มตาลิบันเป็นใคร
มาร์ส
ตอบ มาร์ส
คำตอบนำมาจากรายงานของบีบีซี ไทย ว่า กลุ่ม “ตาลิบัน” หรือแปลว่า “นักเรียน” ในภาษาพัชโต (Pashto) เริ่มปรากฏตัวในช่วงต้นทศวรรษ 1990 ทางตอนเหนือของปากีสถาน หลังจากกองทัพโซเวียตถอนตัวออกไปจากอัฟกานิสถาน เชื่อกันว่าการเคลื่อนไหวซึ่งเป็นชาวปาทานโดยส่วนใหญ่เริ่มต้นในโรงเรียนสอนศาสนาที่ได้รับทุนจากซาอุดีอาระเบีย ซึ่งเชื่อในคำสอนศาสนาอิสลามนิกายซุนนีแบบสุดโต่ง
กลุ่มตาลิบันให้คำมั่นสัญญาว่าจะนำสันติภาพและความมั่นคงกลับคืนมาในพื้นที่ที่มีคนเชื้อสายปาทาน ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ในทั้งปากีสถานและอัฟกานิสถาน และบังคับใช้กฎหมายอิสลาม หรือกฎหมาย ชารีอะห์ เมื่อพวกเขาขึ้นสู่อำนาจ
หลังจากนั้นก็เริ่มขยายอำนาจอย่างรวดเร็วจากภูมิภาคตะวันตกเฉียงใต้ มาในเดือน ก.ย. ปี 1995 ตาลิบันยึดจังหวัดเฮรัต ชายแดนอิหร่าน และ 1 ปีหลังจากนั้น ก็เข้ายึดกรุงคาบูล เมืองหลวง และถึงปี 1998 กลุ่มตาลิบันก็ยึดครองอัฟกานิสถานได้สำเร็จ
ตาลิบันบังคับใช้กฎหมายชารีอะห์อย่างเคร่งครัด ประหารผู้มีความผิดฐานฆ่าผู้อื่นและผู้ที่นอกใจคู่ครอง ตัดแขนขาฐานลักขโมย บังคับให้ผู้ชายไว้หนวด และผู้หญิงต้องใส่ชุดปกปิดทั้งตัว หรือบูร์กา ห้ามดูทีวี ฟังเพลง ดูหนัง และไม่ให้เด็กผู้หญิงไปโรงเรียน พวกเขาถูกกล่าวหาว่าละเมิดสิทธิมนุษยชนและทำลายสิ่งก่อสร้างทางวัฒนธรรมในหลายกรณี รวมถึงปี 2001 ที่ทำลายพระพุทธรูปบามิยันท่ามกลางเสียงประณามจากนานาชาติ
ปากีสถานปฏิเสธว่าไม่ได้อยู่เบื้องหลังเครือข่ายของตาลิบัน แต่แทบไม่มีข้อสงสัยเลยว่าชาวอัฟกานิสถานหลายคนที่เข้าร่วมกลุ่มติดอาวุธในช่วงแรก ได้รับการศึกษาจากโรงเรียนสอนศาสนาในปากีสถาน
มีอยู่ครั้งหนึ่งที่กลุ่มตาลิบันขู่ว่าจะโจมตีปากีสถานจากฐานที่ตั้งที่พวกเขาควบคุมอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือ กรณีการโจมตีปากีสถานที่เป็นที่ประณามมากที่สุดกรณีหนึ่งคือเมื่อเดือน ต.ค. ปี 2012 ตอนที่ มาลาลา ยูซาฟไซ ซึ่งเป็นเด็กนักเรียนขณะนั้น ถูกยิงขณะเดินทางกลับบ้าน
ปฏิบัติการทางการทหาร 2 ปีหลังจากเหตุสังหารหมู่ที่โรงเรียนในเมืองเปชวาร์ของปากีสถาน ทำให้อิทธิพลของตาลิบันในปากีสถานลดน้อยลงไปมาก การโจมตีทางโดรนโดยสหรัฐ เมื่อปี 2013 ทำให้สมาชิก 3 คนสำคัญของกลุ่มตาลิบันในปากีสถาน เสียชีวิต
โลกหันมาสนใจกลุ่ม ตาลิบันหลังการก่อการร้ายที่นครนิวยอร์กเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2001 ตาลิบันถูกกล่าวหาว่าให้ที่พักพิงกับผู้ต้องสงสัยหลักอย่างนายโอซามา บิน ลาเดน วันที่ 7 ต.ค. 2001 กองกำลังร่วมที่นำโดยสหรัฐ บุกโจมตีตาลิบันในอัฟกานิสถาน และถึงสัปดาห์แรกของเดือน ธ.ค. เครือข่ายของตาลิบันก็พังครืนลง แต่ผู้นำของตาลิบันในขณะนั้นกับบิน ลาเดน หลบหนีไปได้
อย่างไรก็ตาม แม้จะมีกองกำลังต่างชาติมากขึ้นเรื่อยๆ กลุ่มตาลิบันก็สามารถกลับมามีอิทธิพลในอัฟกานิสถาน และทำให้เกิดความรุนแรงและความไม่มั่นคงในพื้นที่ต่างๆ ของประเทศมากกว่าตอนปี 2001 กระทั่งปี 2015 ตาลิบันเข้ายึดเมืองคุนดุซ ซึ่งเป็นเมืองยุทธศาสตร์สำคัญ ถือเป็นการยึดเมืองสำเร็จครั้งแรกตั้งแต่ปี 2001
หลังผ่านสงครามความรุนแรงนาน 2 ทศวรรษ กองทัพสหรัฐ กำลังจะถอนตัวไป กลุ่มตาลิบันได้ขยายการยึดพื้นที่ และที่สุดยึดอำนาจปกครองอัฟกานิสถานได้อีกครั้ง
