รถบรรทุก : แรกมีในไทย
ขับรถทางไกลบ่อยๆ พบว่ารถบรรทุกมีเยอะมาก เลยอยากรู้ประวัติการมีรถบรรทุกในไทย
แมน
ตอบ แมน
คำตอบสรุปจากบทความ “กว่าจะมี “รถบรรทุก” ปรากฏในไทยครั้งแรก ย้อนอดีตยุคก่อนรถยนต์วิ่งว่อน ต้องผ่านอะไรมาบ้าง” เผยแพร่บนเว็บไซต์ www.silpa-mag.com
การคมนาคมสมัยต้นรัตนโกสินทร์ การขนส่งทางเรือได้รับความนิยมยาวนานกว่าร้อยปี กระทั่งสภาพสังคมเปลี่ยนแปลงไป ถนนหนทางเริ่มพัฒนามากขึ้น การขนส่ง ทางบกที่สะดวกและราคาย่อมเยาเข้ามาเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง เมื่อโลกเริ่มรู้จักกับรถยนต์ หลังจากนั้นจึงเริ่มมีรถบรรทุกตามเข้ามาในไทย
เอ็ดเวิร์ด แวน รอย (Edward Van Roy) ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์ชาวจีนในไทยวิเคราะห์ไว้ว่า คนไทยทั่วไปในอดีตมีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องกับน้ำ อาศัยอยู่ริมแม่น้ำ การเดินทางจึงต้องอาศัยเรือ ส่วนชาวจีนในสำเพ็ง (ย่านการค้ายุคแรกในสมัยแรกเริ่มกรุงรัตนโกสินทร์) ตั้งร้านค้าและพักอาศัยบนบกเป็นส่วนมาก เส้นทางที่ใช้ในการสัญจรซึ่งปรากฏขึ้นทั่วไปในสำเพ็งเป็นถนนเส้นเล็กๆ หรือทางเดินขนาดเล็ก
ในอดีต เส้นทางสัญจรกลุ่มนี้เกิดขึ้นเพื่อให้ลัดเลาะถึงกัน ตอบสนองวิถีชีวิตที่ เกี่ยวพันกับการค้า เส้นทางเหล่านี้สะท้อน แง่มุมหลากหลายมิติ ทั้งเศรษฐกิจการค้า สังคม วัฒนธรรม กระทั่งเวลาล่วงเลยมาถึงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 (ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 19) จึงเกิดเส้นทางสัญจรตัดผ่านสำเพ็ง และพอจะนิยามว่าเป็น “ถนน” ได้ ซึ่งเอ็ดเวิร์ด แวน รอย มองว่า ถนนเส้นนี้คือถนนสำเพ็งนั่นเอง (ปัจจุบันเรียก ซอยวานิช 1)
หลังเกิดสนธิสัญญาเบาว์ริง ในสมัยรัชกาลที่ 4 ผลประการหนึ่งคือชาวตะวันตกเข้ามาพำนักในกรุงเทพฯ เพิ่มมากขึ้น รัชกาลที่ 4 ทรงมีพระราชดำริให้สร้างถนนหลายสาย ถนนเจริญกรุงสร้างช่วง พ.ศ. 2405-2407 ถือเป็นถนนที่กว้างขวาง ใหญ่โตสำหรับสมัยนั้น
อีกกว่า 20 ปีต่อมา ย่านสำเพ็งก็มี การพัฒนา โดยในสมัยรัชกาลที่ 5 ตัดถนน ใหญ่คือถนนยุวราช (ถนนเยาวราช) เมื่อ พ.ศ.2434 ตามด้วยถนนราชวงศ์ ถนนจักรวรรดิ ถนนอนุวงศ์ และถนนวรจักร ถนนเหล่านี้กลายเป็นแหล่งค้าขายสินค้าและแหล่งความบันเทิง รวมถึงถนนทรงวาดที่สร้างหลังจากเกิดเพลิงไหม้ใหญ่สำเพ็งเมื่อ พ.ศ.2449
ภายหลัง พ.ศ.2449 การคมนาคมทางเรือยังเป็นทางเลือกหลักของการขนส่งอยู่อีกหลายสิบปี แม้ว่าช่วงทศวรรษ 2440 เป็นช่วงที่ไทยเริ่มตื่นตัวกับ “รถยนต์” พาหนะบนบกที่ใช้เครื่องยนต์จากชาวตะวันตกกันมากแล้วก็ตาม
แต่กว่าที่รถยนต์สำหรับการขนส่ง หรือรถบรรทุกของขนาดใหญ่ จะถือกำเนิดและแพร่หลายมาถึงไทยในระดับวงกว้างก็ต้องใช้เวลาอีกระยะหนึ่งเลยทีเดียว เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของผู้จัดจำหน่ายรถอีซูซุในประเทศไทยระบุว่า “บริษัทเริ่มจำหน่าย รถบรรทุกอีซูซุคันแรกในประเทศไทยก่อน พ.ศ.2500”
จากข้อมูลข้างต้นนี้จึงพอตั้งสันนิษฐานได้ว่า “รถบรรทุก” น่าจะปรากฏขึ้นในไทยก่อนช่วงทศวรรษ 2500 สักระยะหนึ่ง หลักฐานประการหนึ่งของความคึกคักทางการค้าและความนิยมของรถบรรทุกสะท้อนผ่านคำบอกเล่าของผู้คนในย่านถนนทรงวาด ซึ่งเป็นย่านการค้าส่ง สินค้านำเข้า- ส่งออกนานาชนิดล้วนมาผ่านจุดนี้ รถบรรทุกที่วิ่งกันคับคั่งในย่านนี้เป็นภาพที่คุ้นตาของผู้คนท้องถิ่นในช่วงราวทศวรรษ 2510-2520 เป็นภาพรถสิบล้อซึ่งบรรทุกผลผลิตทางการเกษตรจากภูมิภาคต่างๆ เข้ามาในบริเวณถนนทรงวาดเพื่อขนถ่ายสินค้ามาเก็บในโกดังริมแม่น้ำ
