ขึ้นรั้งเก้าอี้ผู้นำฝ่ายค้านในสภา ผู้แทนฯ นายชัยธวัช ตุลาธน หัวหน้าพรรคก้าวไกล ต้องเดินหน้าเรื่องใดเป็น อันดับแรก
การรับหน้าที่ ในขณะที่ต้องนำพรรคก้าวไกลฝ่าอุปสรรคใหญ่อีกหลายเรื่อง
ล้วนท้าทายและรอให้นายชัยธวัช พิสูจน์ฝีมือ
สติธร ธนานิธิโชติ
ผอ.สำนักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย
สถาบันพระปกเกล้า
งานเร่งด่วนจริงๆ ของนาย ชัยธวัช ในฐานะผู้นำฝ่ายค้าน มีปฏิทินอยู่แล้วว่าเปิดสภาเรื่องแรกที่เป็นเรื่องใหญ่คือการพิจารณาร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ 2567 ซึ่งปกติ พรรคก้าวไกลตรวจสอบอยู่แล้ว แต่เมื่อมีตำแหน่งผู้นำฝ่ายค้านก็ต้องแสดงบทบาทในการนำทีม
คิดว่าพรรคก้าวไกลเตรียมไว้แล้วว่าจะอภิปรายอย่างไร ใครจะดูเรื่องอะไร เพียงแต่บทบาทผู้นำฝ่ายค้านต้องนำการเปิดการอภิปราย สร้างอิมแพ็กต์ในการตรวจสอบงบประมาณ
ดังนั้น การพิจารณาร่างพ.ร.บ.งบประมาณครั้งนี้เป็นการพิสูจน์ฝีมือผู้นำฝ่ายค้านด้วย และพรรคก้าวไกลถูกคาดหวังต้องไม่ใช่ฝ่ายค้านแบบเดิมๆ คู่ชกก็เปลี่ยนหน้าจากเดิมรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ อาจไม่เท่าไร ทำงบแบบเก่า แต่รอบนี้เจอกับรัฐบาลพรรคเพื่อไทย ความเป็นพรรคการเมืองแท้ๆ จะขับเคลื่อนอะไรก็มีประเด็นให้ตรวจสอบ
ส่วนการทำหน้าที่ฝ่ายค้านร่วมกับพรรคประชาธิปัตย์มีปัญหาอยู่แล้ว เพราะไม่ได้เป็นฝ่ายเดียวกันโดยอุดมการณ์และจุดยืนทางการเมือง เพียงแต่ว่าวันนี้โชคชะตาพาให้มาเป็นฝ่ายค้านด้วยกัน
และโดยธรรมชาติฝ่ายค้านไม่จำเป็นต้องสามัคคีกัน ต่างคนต่างค้านกันไป และ ฝ่ายค้านไม่จำเป็นต้องมีเอกภาพ จะมีปัญหาอย่างเดียวคือประชาธิปัตย์ลุกขึ้นมาเชียร์รัฐบาล แต่ก็ไม่เป็นปัญหาในเชิงการทำงานมากนัก อย่างมากคือเสียงโหวตอาจดูมี น้ำหนักน้อยลงเพราะมีแต่ก้าวไกลที่เห็นตรงข้ามรัฐบาล
ส่วนบทบาทของผู้นำฝ่ายค้านในการผลักดันร่างกฎหมายของพรรคก้าวไกลที่เสนอเข้าสภามากถึง 45 ฉบับนั้น มีความเป็นไปได้เฉพาะร่างกฎหมายที่อยู่ในกระแส เช่น ร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม
การเมืองแบบเดิมๆ ร่างกฎหมายของฝ่ายค้านผ่านยากอยู่แล้ว แต่กฎหมายที่ก้าวไกล ขับเคลื่อนมีหลายร่างหลายประเด็นที่สังคมต้องการ รัฐบาลไม่อยากเสียแต้มก็คงไม่ อยากขัด หรืออาจใช้วิธีส่งร่างประกบ แต่จะผ่านเฉพาะร่างตัวเองร่างฝ่ายค้านตีตกหมดก็ไม่ได้ อาจต้องแชร์ด้วยการรวมร่างเพื่อรักษาความรู้สึกผู้คน
อุปสรรคการทำงานของนายชัยธวัช ทั้งกรณียังมีสส.ก้าวไกลที่ติดคดี 112 คดีหุ้นสื่อของนายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ เป็นอุปสรรคโดยภาพรวมของพรรคอยู่แล้ว ชนะเลือกตั้งมาอันดับหนึ่งแต่ไม่ได้เป็นรัฐบาล ต่อให้วันนี้เป็นฝ่ายค้านก็คงไม่เป็นที่ถูกใจของอีกฝ่ายอยู่แล้ว
และยังมีประเด็นที่ค้างคาอยู่ว่าจะถูกยุบหรือไม่ นายพิธาจะถูกตัดสิทธิ์หรือเปล่า ยังเจออุปสรรคภายในที่ค่อยๆ เผยให้เห็น ซึ่งเป็นธรรมชาติของพรรคใหม่ที่โตเร็ว ก็ต้องมีเรื่องภายในที่ยังจัดการไม่ลงตัว
ส่วนที่ผู้นำฝ่ายค้านเป็นหนึ่งในคณะกรรมการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ และองค์กรอิสระต่างๆ จะไปเปลี่ยนแปลงอะไรคงยากเพราะมีเสียงเดียว แต่การมีผู้นำฝ่ายค้านเข้าไปนั่งอยู่ในกระบวนการ อย่างน้อยเข้าไปช่วยเสริมให้กระบวนการมีการตรวจสอบได้มากขึ้น ทำให้สังคมยอมรับมากขึ้นได้
ผู้คนอาจผิดหวังที่นายพิธา ไม่ได้เป็นนายกฯ เมื่อทำใจแล้วคงอยากเห็นก้าวไกลเป็น ฝ่ายค้านที่ช่วยตรวจสอบรัฐบาล ดังนั้น การเป็นผู้นำฝ่ายค้านของนายชัยธวัช ให้นึกถึงความคาดหวังตรงนี้ไว้เสมอ ทำหน้าที่ที่แตกต่างอย่างชัดเจนกับฝ่ายค้านในอดีต
วันวิชิต บุญโปร่ง
อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต
มีประเด็นที่ท้าทายผู้นำฝ่ายตค้านหลายเรื่อง โดยเฉพาะการอภิปราย งบประมาณ 2567 และที่ผู้คนใจจด ใจจ่อที่สุดคือ การยื่นอภิปรายไม่ไว้วางใจ ซึ่งบทบาทผู้นำฝ่ายค้านมีความสำคัญในการเปิดหัว ที่ผ่านมาศึกการอภิปรายไม่ไว้วางใจในรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ ปฏิเสธไม่ได้ว่ามันคือนาทีทองของพรรคก้าวไกล การอภิปรายทุกครั้งได้น้ำได้เนื้อ
อีกทั้งบุคลิกภาพของนายชัยธวัช สุขุมนุ่มลึก มีลักษณะประนีประนอม การพูดจาอยู่ในหลักการแต่แฝงด้วยคำที่กระแทกที่หนักๆ ทางการเมืองทั้งสิ้น แน่นอนว่าเป็นพลวัต ในการปรับเทคนิคของผู้นำฝ่ายค้าน คิดว่าปีหน้าการตรวจสอบรัฐบาลของพรรคก้าวไกลจะเข้มข้นแน่นอน
การมีพรรคประชาธิปัตย์มาร่วมฝ่ายค้านด้วย ดีเอ็นเอไม่น่าจะเข้ากันได้ คิดว่าต่างฝ่ายต่างทำหน้าที่ ก้าวไกลคงไม่พึ่ง ขณะเดียวกันสังคมก็เชื่อว่าพรรคประชาธิปัตย์น่าจะเป็นฝ่ายค้านได้ไม่นาน
ส่วนร่างพ.ร.บ.งบประมาณ พลวัตทางสังคมมีผลให้ฝ่ายค้านและฝ่ายรัฐบาล ต้องมองเห็นถึงประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก ไม่ใช่เรื่องที่จะยกมือค้านไปหมด
ส่วนการผลักดันร่างกฎหมายของพรรคก้าวไกล 45 ฉบับ ต้องใช้การประนีประนอม พูดคุย ก้าวไกลต้องทำการบ้านอย่างหนัก นอกจากรายงานความคืบหน้าให้ประชาชน เป็นฝ่ายค้านมา 4 ปี ควรรู้ว่าอุปสรรคขวากหนามที่ทำให้ไม่สามารถเคลื่อนที่ได้เต็มกำลัง ต้องใช้วิธีการเข้าหา ขอเสียงสนับสนุนผู้มีอิทธิพลในการตัดสินใจทั้งฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายค้านให้มากที่สุด
ส่วนที่ผู้นำฝ่ายค้านเป็นหนึ่งในกรรมการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ นี่คือบทบาทหน้าที่ที่จะทำให้ผู้นำฝ่ายค้านมีพลังอำนาจบ้าง อย่างน้อยก็ร่วมในการ คัดกรองของกรรมการในองค์กรอิสระไม่ให้เชื่อมโยงขั้วการเมืองใดจนรู้สึกว่ามันไม่สมดุล
อย่างไรก็ตามพรรคก้าวไกลเข้าสู่ยุคปากเหยี่ยวปากกาหายใจไม่ทั่วท้อง เนื่องจากคดีต่างๆ คดีหุ้นสื่อ การร้องยุบพรรคเรื่อง ม.112 เป็นเรื่องที่ท้าท้ายทั้งสิ้น เลวร้ายที่สุดก็ต้องฟื้นความทรงจำยุคที่พรรคอนาคตใหม่ถูกยุบ
แม้เกิดวิบากกรรมแต่มองได้ 2 มุม คือยิ่งตียิ่งโต หรือความนิยมอาจโรยราได้ ยิ่งถ้าตัวละครสำคัญถูกตัดสิทธิ์ทางการเมืองก็น่าเสียดาย แต่คิดว่าพรรคก้าวไกลคงทำการบ้านไว้แล้ว ซึ่งจะเป็นบททดสอบภูมิคุ้มกันของพรรคก้าวไกลและผู้นำฝ่ายค้านอย่างนายชัยธวัชด้วย
สิ่งที่อยากฝากถึงผู้นำฝ่ายค้านคือ 1.เมื่อเกิดวิกฤตในพรรค การแก้ปัญหาเหมือนล่าช้าเพราะคนคาดหวังกับการเมืองแบบใหม่ ต้องถอดบทเรียนที่ผ่านมา
2.พยายามรักษาจุดเด่นการตรวจสอบอย่างเข้มข้น ต่อไป เปิดโอกาสให้หน้าใหม่ๆ ที่เป็นอนาคตของพรรค ให้เป็นทางเลือกว่าก้าวไกลเข้มแข็ง เดินหน้าการเมืองในอนาคตอย่างต่อเนื่องได้ แม้เผชิญกับวิบากกรรมมากมาย
ธีระพล อันมัย
หลักสูตรนิเทศศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ ม.อุบลราชธานี
งานหลักของผู้นำฝ่ายค้านเป็นการตรวจสอบการทำงานของรัฐบาลว่าที่ผ่านมารัฐบาลกำลังทำอะไรที่เร่งด่วน และในความเร่งด่วนมีนโยบายหรือโครงการอะไรที่กระทบต่อส่วนรวมและออกนอกลู่นอกทางจากที่ให้คำมั่นสัญญาไว้ตอนหาเสียง
การเสนอและการพิจารณากฎหมายก็ต้องทำหน้าที่อย่างเข้มแข็ง เข้มงวดกวดขัน กฎหมายที่จะผ่านสภาต้องมีทั้งส่งเสริมสิทธิเสรีภาพและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพประชาชน รวมถึงผลประโยชน์สาธารณะ เป็นสิ่งจำเป็นที่ฝ่ายค้านต้องช่วยดูแล
ส่วนการผลักดันร่างกฎหมายที่พรรคก้าวไกลเสนอไว้ถึง 45 ฉบับนั้น ที่ผ่านมากฎหมายหลายฉบับที่ เสนอโดยฝ่ายค้าน ตกมาถึงสภาสมัยนี้อย่างร่างพ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม ก็ยังผ่านได้
ชุดข้อมูล ชุดเหตุผลที่ฝ่ายค้านนำเสนอต่างหากที่จะทำให้กฎหมายที่มีความก้าวหน้าและเป็นประโยชน์จำนวนมากที่เข้าคิวอยู่ จะทำให้เสียงส่วนใหญ่เห็นชอบ รัฐบาลก็น่าจะเปิดกว้างให้กฎหมายที่ก้าวหน้า
ร่างพ.ร.บ.งบประมาณ 2567 จะเป็นงานแรกที่พิสูจน์ฝีมือเรื่องแรกของผู้นำฝ่ายค้าน จึงต้องดูว่าการตั้งงบตอบโจทย์สถานการณ์ของประเทศ ความเป็นอยู่ของประชาชนมากน้อยเพียงใด ซึ่งสำคัญมาก
ฝ่ายค้านตั้งแต่ปี 2562 มีคุณภาพเรื่องข้อมูลมากมาย ตอนนี้ฝ่ายค้านยุคนั้นถูกแยกเป็นเพื่อไทย ไปเป็นรัฐบาล และก้าวไกลมาเป็นฝ่ายค้าน แนวคิดหลายๆเรื่องที่ตรงกันน่าจะถูกแชร์ ทำอย่างไรให้คนที่เคยร่วมกันมาก่อนและยังเห็นด้วยกันเมื่อเวลาผ่านไป ตรงนี้สำคัญมาก
หากเทียบผู้นำฝ่ายค้านยุคก่อน คงไม่กล้าไปเทียบกับประชาธิปัตย์ที่จัดจ้านเรื่องการใช้คารม ใช้ฝีปาก แต่ที่ผ่านมาก้าวไกลโดดเด่นมากในการเป็นฝ่ายค้าน การอภิปรายแต่ละครั้งตั้งแต่ยุคอนาคตใหม่นำเสนอมิติใหม่ของฝ่ายค้าน คือนำเสนอข้อมูลอย่างเป็นระบบ มีหลักฐานรองรับ นี่คือจุดเด่น
การร่วมงานกับพรรคประชาธิปัตย์ ไม่คิดว่าประชาธิปัตย์จะเป็นเอกภาพกับใคร และอย่าหวังว่าเขาจะฟอร์มสดเหมือนเดิม เพราะนักการเมืองฝีปากกล้า อภิปรายได้อย่างฉะฉานแตกฉานซ่านเซ็นไปอยู่พรรคอื่นหมด
ก้าวไกลควรทำงานในนามทีมตัวเอง และทำหน้าที่ให้หนักเป็นพิเศษ และบางเรื่องไม่ควรเอามาเล่นเกม เช่น ทำให้สภาล่ม เป็นเกมที่โบราณมาก
ส่วนที่ก้าวไกลเจออุปสรรคทั้ง สส.โดนคดี 112 คดีหุ้นสื่อ คงมีผลกระทบต่อจิตใจอยู่แล้ว นายชัยธวัช ควรทำหน้าที่ของตัวเองอย่าให้กระทบการตรวจสอบ การคานอำนาจของฝ่ายบริหาร และคิดว่าก้าวไกลจะหนักมากในช่วงเวลาต่อจากนี้ แต่ไม่ควรพร่องลงคือการทำหน้าที่ฝ่ายค้านที่แข็งแกร่ง
ส่วนตัวยังเชื่อมั่นในการเป็นนักคิด นักวิชาการของนายชัยธวัช จึงอยากให้กำลังใจในการทำหน้าที่ฝ่ายค้านอย่างเต็มกำลังความสามารถ และไม่เห็นว่าต้องค้านทุกเรื่อง บางเรื่องที่รัฐบาลทำถ้าคิดว่าดีก็ช่วยสนับสนุนได้
แต่ถ้าเรื่องไหนออกนอกลู่นอกทางก็ต้องช่วยกันตบให้เข้าที่เข้าทาง นี่คือโอกาสที่เราจะได้ใช้ระบบรัฐสภา อย่าให้หลุดออกไปจากแนวทางรัฐสภา
