จำนวนพระสมเด็จฯ
ชมรมพระเครื่อง
สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน มีคำถามมากมายพอสมควรว่า พระสมเด็จที่เจ้าประคุณเด็จฯ สร้างไว้มีจำนวนเท่าไร มีการบันทึกไว้หรือไม่? ครับเท่าที่ผมเองได้ศึกษามานั้นก็ไม่มีอะไรมายืนยันได้อย่างชัดเจนว่ามีจำนวนการสร้างกี่องค์ เราก็ยังไม่มีหลักฐานที่บันทึกไว้เป็นหลักฐานชัดเจน แต่เอาเท่าที่พระสมเด็จฯ ที่เชื่อได้ว่าเป็นพระที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ สร้างไว้ที่เป็นมาตรฐานและมีมูลค่ารองรับนั้น มีอยู่ 3 วัดคือ พระสมเด็จวัดระฆังฯ พระสมเด็จวัด บางขุนพรหม และพระสมเด็จวัดไชโยฯ ทั้ง 3 วัดนั้นนิยมเล่นหาสะสมเป็นมาตรฐานและมีมูลค่ารองรับ
พระของทั้ง 3 วัดที่ยอมรับว่าเป็นมาตรฐานมีมูลค่ารองรับก็มีมาตรฐานแยกออกว่า พระสมเด็จวัดระฆังฯ มีกี่พิมพ์ทรงพระสมเด็จวัดบางขุนพรหมมีอยู่กี่พิมพ์ทรงพระสมเด็จวัดไชโยฯ มีอยู่กี่พิมพ์ทรง ที่เชื่อได้ว่าเป็นพระที่สร้างโดยเจ้าประคุณสมเด็จฯเนื่องจากแต่ละวัดก็ยังมีการสร้างกันต่อมาอีกในยุคหลังๆ ดังนั้นจึงได้มีการศึกษาว่า พระที่สร้าง และปลุกเสกโดยเจ้าประคุณสมเด็จฯ ที่มีหลักฐานชัดเจนนั้นมีอะไรบ้าง และเป็นที่ยอมรับของสังคมมีมูลค่ารองรับ
ส่วนในเรื่องของจำนวนในแต่ละวัดนั้นก็ไม่ได้มีการบันทึกไว้ในยุคนั้นเลย เนื่องจากเจ้าประคุณสมเด็จฯ ท่านก็สร้างแจกไปเรื่อยๆ อย่างพระสมเด็จของวัดระฆังฯ ส่วนพระสมเด็จที่สร้างบรรจุในกรุพระเจดีย์ของวัดบางขุนพรหม ก็ไม่ได้มีบันทึกไว้ว่าสร้างจำนวนเท่าไร มีเพียงบันทึกว่าในปี พ.ศ.2411 เสมียนตราด้วงได้มาบูรณปฏิสังขรณ์วัดบางขุนพรหมใน และได้ขออาราธนาเจ้าประคุณสมเด็จฯ สร้างพระเพื่อบรรจุไว้ในองค์พระเจดีย์ประธานที่จะสร้างขึ้นใหม่ เจ้าประคุณสมเด็จฯก็กรุณาอนุญาตและรับเป็นประธานในการสร้างพระ
สันนิษฐานว่าน่าจะเริ่มสร้างพระตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาจนถึงปี พ.ศ.2413 องค์พระเจดีย์ก็แล้วเสร็จและได้นำพระทั้งหมดบรรจุไว้ในองค์พระเจดีย์ แต่ก็ไม่ได้มีบันทึกอีกว่ามีจำนวนพระทั้งหมดจำนวนเท่าไร แต่ก็น่าเชื่อได้ว่ามีจำนวนมากพอสมควร หลังจากที่ได้มีการลักลอบขุดนำพระออกมา และในช่วงที่เปิดกรุเป็นทางการในปี พ.ศ.2500 ก็พบพระเป็นจำนวนมากที่สมบูรณ์ที่วัดนำมาจำหน่ายให้ทำบุญก็ประมาณถึง 3,000 กว่าองค์แล้ว นอกจากพระที่สมบูรณ์แล้วก็ยังพบพระที่ชำรุดเสียหายและที่พระติดกันเป็นก้อนอีกจำนวนหลายปี๊บ ส่วนพระของวัดไชโยฯ นั้นก็ไม่มีการบันทึกไว้เช่นกันพระที่พบก็มาจากการพังทลายลงมาของพระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้สร้างไว้ และทางการก็มีการเรียกให้ผู้ที่นำ พระไปตอนที่พระองค์ใหญ่พังทลายลงมานำพระมาคืน และแจกคืนให้ไปเป็นบางส่วน
ครับเรื่องจำนวนของพระทั้ง 3 วัดก็คือไม่มีใครทราบจริงๆ ว่ามีการสร้างพระไว้จำนวนเท่าไร ถ้าถามผม ในความคิดของผมเองนั้นก็ว่าทั้ง 3 วัดรวมกันน่าเชื่อได้ว่ามีจำนวนเป็นหมื่นๆ องค์ แต่เท่าไรแน่นั้นไม่ทราบจริงๆ ครับ แต่ที่ว่ามีเป็นแสนๆ ล้านๆ องค์นั้นผมไม่เชื่อนัก เนื่องจากการสร้างพระในสมัยโบราณนั้นสร้างได้ช้ามาก แม้จะมีคนมาช่วยกันหลายคนก็ยังสร้างไม่ได้จำนวนมหาศาลอย่างนั้น และการสร้างพระในสมัยโบราณก็สร้างแจก หรือสร้างบรรจุไว้ในเจดีย์เพื่อสืบต่อพระพุทธศาสนา ที่ว่าจำนวน 8,400 องค์นั้นก็เป็นความเชื่อว่าน่าจะสร้างให้เท่ากับจำนวนพระธรรมขันธ์ ก็เป็นการสันนิษฐานเอาเองในภายหลังทั้งสิ้น
พระสมเด็จทั้ง 3 วัดที่สังคมยอมรับเป็นมาตรฐาน ผมเองก็เคยได้ดูจากผู้ที่ครอบครองไว้หลายองค์ส่วนใหญ่เป็นพระของผู้หลักผู้ใหญ่ในเมืองไทยหลายท่าน และเห็นที่อยู่ในสังคมพระเครื่องทั้งสมบูรณ์และไม่สมบูรณ์อีกหลายร้อยองค์ ถ้าจะให้คาดคะเนพระสมเด็จฯ ที่อยู่ในสังคมพระเครื่องที่เป็นมาตรฐานสังคมยอมรับและมีมูลค่ารองรับน่ามีถึงหลักพันองค์ แต่พระที่อยู่กับตามบ้านที่ยังไม่เคยนำมาสู่สังคมก็น่าจะมีอีก เนื่องจากในสังคมพระเครื่องเราก็เห็นพระหน้าใหม่ที่นำมาถ่ายรูปบ้าง นำมาตีราคาบ้างก็มีให้เห็นอยู่เสมอ ดังนั้นก็น่าจะมีพระอีกหลายองค์ที่ยังไม่ปรากฏต่อสายตาของสังคมพระเครื่อง แต่จะให้เดาว่ามีพระจำนวนเท่าไรนั้นคงจะยากและตอบได้คำเดียวว่าไม่รู้ครับ
ส่วนพระปลอมเลียนแบบนั้น พระสมเด็จเป็นพระที่มีการปลอมมากที่สุด และมีนมนานแล้วและก็ยังมีการทำปลอมอยู่เรื่อยๆ เนื่องจากมีผู้ศรัทธาในตัวเจ้าประคุณสมเด็จฯมาก จึงมีผู้ที่อยากได้ครอบครองพระที่ท่านสร้างไว้มาก มีทั้งที่ทำปลอมได้ใกล้เคียง คล้ายๆและปลอมแบบห่างๆ หรือสร้างแบบพิมพ์รูปแบบขึ้นใหม่เลย และสร้างนิยายประกอบการขายก็มากและเรื่องนิยายประกอบก็มีมานานแล้วเช่นกัน น่าจะเป็นร้อยปีหรือไม่ก็ใกล้เคียงมากมายหลายเรื่องหลายคนแต่ง เล่ากันเป็นตุเป็นตะเลยทีเดียว โดยนำเอาประวัติที่เกี่ยวเนื่องมาแต่งต่อเติมและก็ทำพระปลอมให้เข้า กับเรื่องนิยายนั้นๆ เพื่อผลประโยชน์ ในการขายพระ
แต่เท่าที่สังคมยอมรับและมีมูลค่ารองรับนั้น ก็มีอยู่แค่ 3 วัดดังที่กล่าวมาแล้วเท่านั้นครับ และแบบพิมพ์ก็มีเท่าที่กำหนดเป็นมาตรฐานของสังคม จึงจะมีมูลค่ารองรับ ส่วนตัวแม่พิมพ์นั้นก็มีอยู่หลายแม่พิมพ์อย่างของวัดระฆังฯ ก็ไม่ได้มีแม่พิมพ์แค่ 4 แม่พิมพ์ เนื่องจากยังสามารถแยกแม่พิมพ์ออกได้ในแต่ละหมวดพิมพ์อีก พระของวัดบางขุนพรหมก็เช่นกัน ในแต่ละหมวดเขาก็มีแม่พิมพ์อยู่หลายแม่พิมพ์ ยกตัวอย่างเช่น พระสมเด็จพิมพ์ฐานเส้นด้าย ก็มีแม่พิมพ์อยู่ถึง 8 แม่พิมพ์ เป็นต้น ผู้ที่กำลังศึกษาต้องศึกษาดูว่าในแต่ละหมวดของพิมพ์นั้นมีแม่พิมพ์อยู่กี่ตัวอย่างไรบ้าง ที่สำคัญต้องศึกษาจากพระที่เป็นมาตรฐานสังคมยอมรับ และมีมูลค่ารองรับครับ
วันนี้ผมนำรูปพระสมเด็จ วัดไชโยฯ พิมพ์ 7 ชั้นนิยม ที่เป็นมาตรฐานสังคมยอมรับและมีมูลค่ารองรับมาให้ชมครับ
ด้วยความจริงใจ
แทน ท่าพระจันทร์
