“จักรกริศษ์ สุขสวัสดิ์”หัตถศิลป์ช่อไม้จันทน์ – “จักรกริศษ์ สุขสวัสดิ์” หรือ “ครูจักร กริศษ์” ครูภูมิปัญญาไทย ด้านศิลปกรรม รุ่นที่ 4 ที่ได้รับการเชิดชูเกียรติจากสํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา พ.ศ.2548 เป็นผู้มีทักษะความสามารถ และทรงภูมิปัญญาด้านงานประดับมุก เริ่มฝึกฝน เรียนรู้ และสร้างสรรค์งานศิลปะไทยโบราณ แขนงงานประดับมุก จนถึงปัจจุบัน
เป็นผู้อนุรักษ์ สืบสาน และสร้างสรรค์งานประณีตศิลป์ชั้นสูง มีความสามารถด้านการเขียน ลายต้นแบบเพื่อใช้ในงานประดับมุก การประกอบขึ้นรูปหุ่นหวาย และมีทักษะความเชี่ยวชาญด้านการประดับมุก บนชิ้นงานหลายรูปแบบที่เป็นสิ่งของเครื่องใช้ในพระพุทธศาสนา
“ผมสนใจศึกษางานด้านเครื่องมุกเป็นพิเศษ และได้ใช้พื้นฐานทางด้านศิลปะจากสถานศึกษาที่เคยศึกษามาฝึกฝน พัฒนา จนเกิดทักษะมีความรู้ ความเข้าใจ ผนวก กับใจรัก และชื่นชอบงานด้านหัตถศิลป์ไทยโบราณเป็นพิเศษ ซึ่งครูได้เล่าว่า ผมมี โอกาสเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ
เช่น พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ วัดหลวง พระอารามหลวง ผลงานโบราณอันวิจิตรเหล่านี้ ให้ผมเกิดความประทับใจ โดยเฉพาะงานประเภทเครื่องประดับมุก มองครั้งใด ก็ทำให้รู้สึกว่าเป็นงานอันทรงคุณค่า
ที่สำคัญผมมองว่างานลงรักประดับมุก เป็นงานที่บ่งบอกถึงเอกลักษณ์ของชาติ ไทยที่มีมาแต่โบราณจัดเป็นงานประณีตศิลป์ชั้นสูงที่หาประเทศใดในโลกเทียบไม่ได้ โดยเฉพาะกระบวนการทำที่มีขั้นตอนซับซ้อน ผู้รับการถ่ายทอดจึงต้องมีใจรัก ต้องมีความมานะอดทนอย่างสูงจึงจะทำ งานประเภทนี้ได้สำเร็จ”
จากการรังสรรค์งานหัตถศิลป์อย่างหลากลายทำให้ในปี พ.ศ.2558 ครูจักรกริศษ์ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นครูช่างศิลปหัตถกรรม ด้านการลงรักประดับมุก จากศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน) หรือ SACICT ซึ่งปัจจุบัน ครูจักรกริศษ์ ยังคงทำงานหัตถศิลป์ การลงรักประดับมุก ซึ่งยังคงอนุรักษ์ สืบทอดงานช่างศิลป์แขนงนี้อย่างสม่ำเสมอ เช่น เจียด ลุ้ง พาน โต๊ะหมู่บูชา เป็นต้น
ผลงานมีมากมายซึ่งครูได้สร้างสรรค์ ผลงานอันทรงคุณค่าไว้หลายอย่าง งานหัตถศิลป์ล่าสุดที่ได้ประดิษฐ์นั่นก็คือ ออกแบบ “ช่อไม้จันทน์” เพื่อใช้ในงาน ประชุมเพลิงภริยาของ พล.ท.จูมมะลี ไซยะสอน อดีตประธานสาธารณรัฐประชา ธิปไตยประชาชนลาว ที่เมื่อต้นเดือนเม.ย. เกิดโศกนาฏกรรมเรือนำเที่ยวคณะครอบครัว พล.ท.จูมมะลี ไซยะสอน เจอพายุล่ม กลางอ่างน้ำงึม ทำให้มีผู้เสียชีวิต 8 ศพ ในจำนวนนี้รวมไปถึง นางแก้วสายใจ ไซยะสอน วัย 62 ปี ภริยาและบุตรชายของท่านจูมมะลี ด้วย
สำหรับการประดิษฐ์ช่อไม้จันทน์นั้น ครูจักรกริศษ์อธิบายว่า จะใช้ในงานประชุมเพลิง หรือถวายเพลิงสรีรสังขาร พระสงฆ์เถระชั้นผู้ใหญ่ และชนชั้นสูงในคณะรัฐบาลของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) โดยช่อไม้จันทน์ ในพิธีดังกล่าว
ครูได้แรงบันดาลใจมาจากดอกสุมณฑา ดอกไม้ที่ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรม โบสถ์ วิหาร ศิลปะล้านช้าง หรือสปป.ลาว ในปัจจุบัน เป็นดอกไม้ตามคติธรรมศิลปะ ล้านช้าง หมายถึงดอกไม้ในแดนนิพพาน เทคนิคที่ครูใช้คือนำแบบลายเส้นที่ได้ มาเป็นแบบในการฉลุ
โดยใช้ไม้จันทน์หอมที่ส่งตรงมาจากหลวงพระบาง ที่มีความหนา 3 มิลลิเมตร และ 4 มิลลิเมตร มาฉลุลาย (ด้วยโครงเลื่อยฉลุ) ซ้อนลาย หรือที่เรียกว่าลายซ้อนไม้ ผสมการขัดตกแต่งด้วยกระดาษทราย โดยขัดตกแต่ง กลีบ ก้าน ช่อดอก ใบ จากนั้นจึงนำมาประกอบเป็นช่อลาย
“ที่ผ่านมาครูออกแบบช่อดอกไม้จันทน์ เพื่อใช้ในงานพิธีถวายเพลิงพระอริยสงฆ์ของไทย ซึ่งจะถูกเผาไปพร้อมสรีรสังขาร หมดแล้ว ในส่วนงานที่สสป.ลาวในครั้งนี้ ครูทำไป 2 ช่อ ครูตั้งใจทำจากหัวใจ สร้างงานหัตถศิลป์จากฝีมือคนไทยให้บ้านพี่ เมืองน้องฝั่งลาวให้เห็นและชื่นชม ซึ่งครูไม่ได้คิดเงินค่าประดิษฐ์ใดๆ ครูถือว่าเป็นการปิดทองหลังพระจากแรงศรัทธา เพื่อสร้างความสัมพันธ์อันดีผ่านงานหัตถศิลป์ โดยช่างชาวไทยครับ” ครูจักรกริศษ์กล่าวอย่างภาคภูมิใจ
