3 ทศวรรษ นกในตะวัน – ในบรรดานก 10,000 ชนิดบนโลก มีนกบินสูงที่สุด นกบินเร็วที่สุด นกตัวโตที่สุด
นกกระเรียน ได้ชื่อว่า เป็นนกที่สง่างามติดอันดับต้นๆ ด้วยสีแดงสดบริเวณลำคอ รูปร่างสูงเพรียวบาง มีท่วงท่าอ่อนไหวงดงาม ทั้งตอนหากินบนพื้นราบ โบยบินบนผืนฟ้า และเต้นรำเกี้ยวพาราสีจีบคนรัก
หากย้อนกลับไป 50 ปี นกชนิดนี้เคย สูญพันธุ์ไปแล้วจากธรรมชาติของเมืองไทย
นกกระเรียนพันธุ์ไทยย่างกรายหากินในท้องทุ่งธรรมชาติ กางปีกโผบินอย่างอิสระ ส่งเสียงร้องดังกังวานในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าอ่างเก็บน้ำห้วยจรเข้มาก ต.สะแกโพรง อ.เมือง จ.บุรีรัมย์ เป็นภาพที่สวยงามและมีชีวิตชีวาหลังจากนกกระเรียนพันธุ์ไทยฟื้นคืนกลับสู่ธรรมชาติอีกครั้งด้วยความพยายามของนักอนุรักษ์หลายฝ่ายหลายหน่วยงาน
“นกกระเรียนพันธุ์ไทยเคยสูญพันธุ์ไป แต่ตอนนี้กลับมาแล้วครับ” เด็กชายโฟร์ ปณารินทร์ อาภรรัมย์ บอกเล่าด้วยน้ำเสียงสดใส น้องโฟร์เรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านหนองมะเขือ
อยู่ไม่ไกลจากอ่างเก็บน้ำฯ มีโอกาสเฝ้าสังเกต ทำความรู้จัก เรียนรู้ชีวิตของนกกระเรียนพันธุ์ไทยตั้งแต่เรียนชั้นประถม ผ่านบทเรียน สนุกๆ ที่คณะครูชวนรู้ ชวนทำ ทั้งการดูนก วาดรูป กิจกรรมดนตรี มัคคุเทศก์พาเที่ยวชม เชื่อมโยงระหว่าง นก คน และระบบนิเวศ
“ช่วงนี้น้ำเยอะ นกกระเรียนก็จะพากันไปหากินที่อื่น บริเวณน้ำตื้นๆ ครับ เขาก็จะกินพวกแมลง หอย ลูกปลา และหญ้าแห้วทรงกระเทียมครับ บ้านเราตอนนี้มีนกกระเรียนถึง 133 ตัวครับ สามารถขยายพันธุ์เองได้ ชาวบ้านก็ช่วยกันดูแลโดยไม่ใส่สารเคมีลงไปในนาข้าวเพื่อให้นกทำรังได้ ไม่รบกวนกัน นกก็อยู่ได้ครับ”
มากกว่าความรู้ ความสนุก คือ การมองเห็นคุณค่าความงามของสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ช่วยเปิดโลกความรักในธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความรักในชุมชนบ้านเกิด
ตลอด 30 ปีที่ผ่านมา ทุ่งแสงตะวันบอกเล่าเรื่องราวการเรียนรู้ของเด็กๆ กับนกในแต่ละถิ่น
แต่ละที่ นกบางชนิดสูญหายไป บางชนิดกลับคืนมา และบางชนิดเข้าขั้นวิกฤต เสี่ยงสูญพันธุ์
หลายกลุ่ม หลากกิจกรรม ยังคงเดินหน้าสร้างสรรค์เพื่อให้เด็กๆ เรียนรู้โลกจากนก
เช่นเดียวกับ วิชัย นาพัว เด็กชาย นักดูนกที่ทุ่งแสงตะวันเคยบันทึกเรื่องราวเขาไว้ในวันวาน 30 ปีก่อนโน้น จากสมาชิกเด็กรักนกบ้านท่ามะไฟหวาน อ.แก้งคร้อ จ.ชัยภูมิ ชื่นชอบการดูนกและการใช้ชีวิตในธรรมชาติ ต่อยอดเป็นอาสาสมัครวิจัยนกเงือกที่เขาใหญ่ในวันวาน
ในวันนี้วิชัย นาพัว ยังคงมีธรรมชาติเป็นครู สานต่อกิจกรรมชมรมเด็กรักนกรักธรรมชาติ ที่บ้านเกิด ชวนเด็กๆ ในชุมชนไปดูนกและเรียนรู้ธรรมชาติในท้องถิ่นของตัวเอง
“ตอนเด็กๆ ได้เห็นธรรมชาติใกล้ขึ้นเพราะว่ามีพระเขาจัดกิจกรรมดูนก เคยเห็นธรรมชาติ ไกลๆ พอมาเห็นใกล้ๆ เห็นรายละเอียดของ สี เห็นแววตาของนก เห็นท่าทางพฤติกรรม ทำให้เรารู้สึกประทับใจในชีวิตของนก เรียกว่า.. อยู่ในใจเราตลอด
เราก็มองว่ากระบวนการนี้น่าจะส่งต่อ ให้คนอื่นได้สัมผัสธรรมชาติ เปิดรับความสวยงามของโลก ก็เลยชวนเด็กๆ มาสัมผัสธรรมชาติด้วยกัน”
พบเรื่องราวความสุขเมื่อเฝ้าสังเกต บทเรียนกว่า 3 ทศวรรษ เรื่องราวของเด็กกับนกในทุ่งแสงตะวัน ตอน นกในตะวัน เวลา 05.05 น. ช่อง 3 กด 33 และเวลา 07.30 น. ทาง facebook ทุ่งแสงตะวัน
กนกวรรณ อำไพ
