เกาะหนู และเกาะแมว เป็นเกาะขนาดเล็กทอดตัวอยู่ใกล้ชายฝั่ง ยาวขนานกับชายฝั่งทะเลอ่าวไทย อยู่ในพื้นที่ต.บ่อยาง อ.เมือง จ.สงขลา ซึ่งทั้ง 2 เกาะถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญของจ.สงขลาคู่กับ แหลมสมิหลา
ล่าสุด นายพิพัฒน์ รัชกิจประการ รมว.การท่องเที่ยวและกีฬา และคณะ ร่วมสำรวจเกาะหนูเกาะแมว เมื่อเห็นถ้ำมรกตผาชมพู และพบความสวยงามภายในถ้ำ จึงเตรียมผลักดันเป็น อันซีน (unseen) แห่งใหม่ของ จ.สงขลา ควบคู่กับเมืองเก่าสงขลา เพื่อนำเสนอกับยูเนสโกให้เป็นมรดกโลก และระบุว่า สงขลาเป็นบ้านเกิดของตน ซึ่งถึงเวลาที่จะฟื้นฟูจังหวัดสงขลาให้กลับฟื้นขึ้นมาให้ได้
หากย้อนกลับไปเมื่อนานมาแล้ว มีนิทานเล่าถึงที่มาของชื่อ เกาะหนูเกาะแมว ไว้ว่า มีพ่อค้าชาวจีนคุมเรือสำเภาเดินทางค้าขายระหว่างเมืองจีนและสงขลา วันหนึ่งเดินซื้อสินค้าอยู่ที่สงขลา เห็นหมากับแมวคู่หนึ่ง หน้าตาน่าเอ็นดู จึงซื้อเอาลงเรือไปด้วย จากนั้นหมาแมวเจอกับหนูบนเรือ ทั้งสามตัวก็ผูกมิตรกัน แต่ระยะทางแสนไกลจากสงขลาไปจีน ทำให้หมาแมวเกิดความเบื่อ อยากกลับสงขลา และรู้ว่าพ่อค้าคนจีนมีดวงแก้วสำหรับกันจมน้ำ หากใครได้ไว้ก็จะไม่จมน้ำ
หนูจึงไปขโมยดวงแก้ววิเศษ แล้วอมไว้ในปาก จากนั้นทั้ง สามตัวกระโดดลงเรือว่ายน้ำจะไปขึ้นฝั่งหน้าเมืองสงขลา ขณะว่ายน้ำมาด้วยกัน หนูซึ่งว่ายน้ำอยู่ข้างหน้านึกขึ้นได้ว่าดวงแก้วที่ตนเอาไว้ในปากมีค่ามหาศาล เมื่อถึงฝั่งหมากับแมวคงจะแย่งเอาไป จึงคิดหนีขึ้นฝั่งตามลำพัง
แมวซึ่งว่ายน้ำตามหลังหนูมาก็คิดอย่างเดียวกับที่หนูคิด จึงว่ายน้ำตรงปรี่เข้าไปหาหนู ฝ่ายหนูเห็นแมวตรงเข้ามาก็ตกใจ นึกว่าแมวจะเข้ามาตะปบ จึงว่ายน้ำหนีสุดแรง และไม่ทันระวังตัว ดวงแก้ววิเศษที่อมไว้ในปากก็ตกลงหายไปในน้ำ เมื่อดวงแก้วจมน้ำไปแล้ว ทั้งหนูและแมวต่างหมดแรง จึงจมน้ำตายกลายเป็นเกาะหนูเกาะแมว อยู่ที่อ่าวหน้าเมืองสงขลา
ด้านหมาก็ตะเกียกตะกายว่ายน้ำจนถึงฝั่งด้วยความเหน็ดเหนื่อย หมาจึงขาดใจตายกลายเป็นหิน เรียกว่า เขาตังกวนอยู่ริมอ่าวสงขลา
ขณะที่ดวงแก้ววิเศษที่หล่นจากปากของหนู แตกแหลกละเอียดเป็นหาดทราย เรียกกันว่า หาดทรายแก้ว อยู่ทางด้านเหนือของ แหลมสน ยื่นออกไปในอ่าวสงขลา
ส่วนเรื่องความอุดมสมบูรณ์ด้านระบบนิเวศทางทะเล กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยศูนย์วิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่าง (ศวทล.) ได้สำรวจเกาะหนู พบว่ามีเนื้อที่ประมาณ 75 ไร่ พื้นชายฝั่งบริเวณรอบเกาะโดยส่วนใหญ่เป็นหน้าผาหินชัน ชายฝั่งทางด้านทิศตะวันออกของเกาะมีลักษณะเป็นโขดหิน มีถ้ำที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำทะเล คือ ถ้ำญี่ปุ่น
ทางด้านหัวเกาะทิศเหนือเป็นที่ตั้งของถ้ำมรกต ถ้ำค้างคาว และ ผาหินชมพู ในขณะที่ทิศใต้ชายฝั่งมีลักษณะเป็นโขดหิน ทางด้าน ทิศตะวันตกของเกาะเป็นบริเวณที่มีพื้นที่เป็นชายหาดทรายความยาวประมาณ 100 เมตร
บนเกาะหนูเป็นภูเขาที่มีความลาดชัน สภาพพื้นดินมีลักษณะเป็นหินที่ผุพัง พื้นที่ส่วนใหญ่ของเกาะปกคลุมด้วยป่าดิบแล้ง ยกเว้นด้านทิศเหนือของเกาะที่มีลักษณะเป็นลานหิน ส่วนจุดที่มีระดับความสูงมากที่สุดอยู่ตรงกลางของเกาะซึ่งมีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 75 เมตร บนยอดเขาของเกาะพบซากโบราณสถานปรักหักพัง ซึ่งจากการสันนิษฐานของนักโบราณคดีคาดว่าเป็นฐานขององค์เจดีย์
ส่วนเกาะแมว ตั้งอยู่ทางด้านเหนือของเกาะหนู ห่างจากเกาะหนูประมาณ 2.7 กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ 20 ไร่ บนเกาะเป็นภูเขาที่มีความลาดชัน พื้นที่ส่วนใหญ่ของเกาะปกคลุมด้วยป่าดิบแล้ง ยอดเกาะสูงจากระดับน้ำทะเล 30 เมตร พื้นที่รอบเกาะที่ระดับน้ำลึก 3-5 เมตร เป็นแหล่งทรัพยากรปะการังแพร่กระจายอยู่รอบๆ
ชายฝั่งบริเวณรอบเกาะแมว ส่วนใหญ่เป็นแนวโขดหินและมี ถ้ำเล็กๆ ชายฝั่งทางด้านทิศเหนือมีลักษณะเป็นผาหินชัน โขดหิน และเมื่อน้ำลงต่ำสุดจะพบชายหาดยาวประมาณ 10 เมตร ชายฝั่งทางด้านทิศใต้ของเกาะมีลักษณะเป็นหาดหินและโขดหินและมีถ้ำเล็กๆ เรียกว่า ลานหินขุนพลเมืองปราสาท
ชายฝั่งทางด้านทิศตะวันออกของเกาะมีลักษณะเป็นผาหินชันและโขดหิน และชายฝั่งทางด้านทิศตะวันตกของเกาะมีลักษณะเป็น โขดหิน เมื่อน้ำลงต่ำสุดจะพบชายหาดยาวประมาณ 20 เมตร และยังเป็นบริเวณที่อยู่อาศัยของโลมาหลังโหนก
ทั้งเกาะหนู และเกาะแมว นับเป็นสถานที่ท่องเที่ยวขึ้นชื่ออีก แห่งหนึ่งของจ.สงขลา ซึ่งในช่วงระหว่างกลางเดือนก.พ.-พ.ค จะเป็นช่วงที่มีนักท่องเที่ยวเข้ามาใช้ประโยชน์พื้นที่มากที่สุด
การจะชูเกาะหนูเกาะแมวเป็นอันซีนแห่งใหม่ของสงขลา มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องสงวน อนุรักษ์ และฟื้นฟูให้คงสภาพธรรมชาติและมีสภาพแวดล้อมและระบบนิเวศทางทะเลและชายฝั่งที่สมบูรณ์ไว้ เพื่อจะนำไปสู่การส่งเสริมการบริหารจัดการพื้นที่อย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเชิงท่องเที่ยวชุมชนและท่องเที่ยงทางน้ำ
เพื่อให้ทั้งสองเกาะแห่งนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงาม มีความอุดมสมบูรณ์ด้านระบบนิเวศ และช่วยสร้างรายได้ กระตุ้นเศรษฐกิจของสงขลาได้อย่างยั่งยืน
นนทวรรณ มนตรี
