ปัจจุบันฝุ่น PM2.5 กลายมาเป็น 1 ในปัญหาหลักที่บั่นทอนสุขภาพของประชาชนคนไทย ซึ่งแม้จะมีสาเหตุมาจากหลายเรื่อง ดังนั้นการเข้าไปจัดการแก้ไขปัญหาอย่างตรงจุดจึงไม่อาจใช้รูปแบบเดียวกันในลักษณะหว่านแหเข้าไปดำเนินการหมดในทุกพื้นที่ได้
โดยในต่างจังหวัดสาเหตุหลักมักมาจากไฟป่าหรือการเผาวัสดุการเกษตรในช่วงการเก็บเกี่ยวก่อนเริ่มการเพาะปลูกใหม่ที่เกิดขึ้นทั้งในไทยเองหรือจากประเทศเพื่อนบ้านเป็นหลัก
ขณะที่ในเขตเมืองที่มีรถยนต์สัญจรไปมาหนาแน่น และมีตึกสูงอยู่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะพื้นที่กรุงเทพฯ นั้น การปล่อยไอเสียจากรถยนต์พบว่าเป็นสาเหตุหลักถึง 65% โดยคาดว่า ใน 1 วัน เฉพาะการปล่อยฝุ่น PM2.5 จากรถยนต์นั่งและรถปิกอัพที่วิ่งบนท้องถนนโดยยังไม่รวมฝุ่น PM2.5 จากยานพาหนะประเภทอื่นก็อาจมีปริมาณที่สูงถึงไม่ต่ำกว่า 6 พันล้านมิลลิกรัมต่อ 1 วันแล้ว
ดังนั้น การแก้ปัญหาหลักของฝุ่น PM2.5 ในพื้นที่กรุงเทพฯ รวมถึงพื้นที่เขตปริมณฑล แนวทางดำเนินการหลักที่สำคัญจึงหนีไม่พ้นการบริหารจัดการการปล่อยไอเสียจากรถยนต์ที่สัญจรไปมาบนท้องถนน
โดยเฉพาะจากกลุ่มรถยนต์ที่มีอายุมากกว่า 15 ปี ซึ่งมีจำนวน 1.45 ล้านคันในกรุงเทพฯ คิดเป็นสัดส่วนถึง 20% ของรถยนต์นั่งและรถปิกอัพที่จดทะเบียนทั้งหมดในกรุงเทพฯ และส่วนใหญ่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลที่ปล่อยฝุ่น PM2.5 สูงกว่าแบบอื่นด้วย
อย่างไรก็ดี มองว่าแนวทางการบริหารจัดการหรือแก้ปัญหาฝุ่น PM2.5 จากไอเสียในพื้นที่เขตเมืองอย่างกรุงเทพฯ อาจพิจารณาดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวกับการใช้รถยนต์โดยตรงร่วมกับส่วนอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น การปรับใช้มาตรฐานยูโร 5 ในปี 2567 ตามแผน การสนับสนุนให้ต้นทุนการตรวจสภาพเครื่องยนต์ ลดต่ำลง การปรับระบบงานจราจร เป็นต้น ขณะที่การกระตุ้นการใช้รถยนต์ BEV เป็นมาตรการที่หวังผลในระยะยาว เนื่องจากอาจต้องรอถึงปี 2573 กว่าที่รถยนต์นั่งและรถปิกอัพ BEV สะสมในกรุงเทพฯ จะมีสัดส่วนแตะ 10% จากที่อยู่ที่ราว 0.6% ในปีนี้
นอกเหนือจากการใช้แนวทางต่างๆ ในการดูแลปัญหาฝุ่น PM2.5 ที่เกิดจากไอเสียรถยนต์แล้ว ฝุ่น PM2.5 ในกรุงเทพฯ ยังเกิดจากปัญหาอื่นด้วยแม้จะเป็นสาเหตุรองลงมา ไม่ว่าจะเป็น ฝุ่นที่เกิดจากไซต์งานก่อสร้าง และโรงงานอุตสาหกรรม รวมถึงการเผาในที่โล่ง เป็นต้น
ซึ่งเหล่านี้จำเป็นต้องอาศัยการบูรณาการร่วมกันกับทุกฝ่ายในการแก้ปัญหา โดยที่หากทำได้ดีก็น่าจะช่วยบรรเทาปัญหาฝุ่น PM2.5 ให้ลดน้อยลงได้
บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด
