สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองชาว อ.กมลาไสย จ.กาฬสินธุ์ คือ “พระธาตุยาคู” หรือพระธาตุใหญ่ ตั้งอยู่ที่บ้านเสมา ต.หนองแปน อ.กมลาไสย จากการขุดค้นทางโบราณคดี สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นเจดีย์องค์ใหญ่และสำคัญที่สุดในบริเวณเมืองฟ้าแดดสงยาง อยู่ในสมัยทวารวดีอายุกว่าพันปี
สถาปัตยกรรมของพระธาตุยาคู เป็นเจดีย์ทรงแปดเหลี่ยมก่อด้วยอิฐ ในการขุดค้นปรากฏร่องรอยการก่อสร้างถึง 3 ยุคสมัยคือ บริเวณฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมย่อมุม มีบันไดทางขึ้น 4 ทิศ และมีปูนปั้นประดับสันนิษฐานว่าส่วนฐานสร้างในสมัยทวารวดี
ถัดขึ้นมาเป็นฐานรูปแปดเหลี่ยมซึ่งสร้างทับบนฐานเดิมเป็นรูปแบบเจดีย์สมัยอยุธยา ส่วนองค์ระฆังและส่วนยอดมีการสร้างเพิ่มเติมขึ้นในช่วงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นเมื่อกว่า 200 ปีที่ผ่านมา
รอบพระธาตุยาคูในตำแหน่งทิศทั้งแปด จะปักใบเสมาหินทราย จำนวน 11 หลัก บางทิศปักเพียงใบเดียวและบางทิศปักเรียงซ้อนกัน 3 ใบ มีทั้งที่เป็นแผ่นเรียบและสลักเรื่องราวพุทธประวัติ ชาดก มโหสถชาดก ภูริทัตชาดก และเตมียชาดก เป็นต้น รูปแบบสถาปัตยกรรมเจดีย์สมัยทวารวดี เสมาหินทรายที่สลักเรื่องราวพุทธประวัติและชาดก แสดงให้เห็นถึงลักษณะงานประติมากรรมชิ้นเอกสมัยทวารวดีในพื้นที่ภาคอีสาน
จากร่องรอยการก่อสร้างถึง 3 ยุค แสดงให้เห็นว่าพระธาตุ ยาคูองค์นี้เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชุมชนให้ความเคารพกราบไหว้บูชามีการทำนุบำรุงอย่างต่อเนื่องนับแต่อดีตตราบจนปัจจุบัน เนื่องเพราะชาวบ้านในท้องถิ่นมีความเชื่อสืบต่อกันมาว่าในองค์พระธาตุยาคู บรรจุอัฐิของพระเถระผู้ใหญ่ที่ชาวเมืองนับถือ เห็นได้จากการที่ตั้งชื่อว่าพระธาตุยาคู หรือญาคู เป็นคำพื้นถิ่นอีสานใช้เรียกพระเถระที่มีวัตรปฏิบัติดีปฏิบัติชอบน่านับถือ
ในวันธรรมดา หรือวันหยุดเสาร์ อาทิตย์ วันนักขัตฤกษ์ จะมีพุทธศาสนิกชน นักท่องเที่ยวทั้งในและนอกพื้นที่เดินทางเข้ามา กราบไหว้บูชาพระธาตุยาคูมิได้ขาด
Advertisement
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา อาทิ วันวิสาขบูชาของทุกปี ทางภาคราชการ ชาวบ้านในพื้นที่และใกล้เคียง อ.กมลาไสย จะร่วมกันจัดงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุยาคู มีการนำดอกไม้ธูปเทียน บายศรี และบางคนก็นำธุงใยแมงมุมมาถวายพระธาตุยาคูเป็นพุทธบูชา นับว่าเป็นงานประเพณีที่ยิ่งใหญ่ระดับจังหวัด
โดยประชาชนจากทุกอำเภอของ จ.กาฬสินธุ์ จะร่วมใจนำธุงใยแมงมุม ถวายเป็นพุทธบูชานับพันต้น แขวนบนเสาปักเรียงรายหน้าองค์พระธาตุกลายเป็นทะเลธุงที่สวยงามตระการตาหลากหลายสีสัน
เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมสามารถสร้าง รายได้เข้าท้องถิ่นปีละไม่น้อย โดยชาวบ้านในพื้นที่ส่วนหนึ่งจะมีรายได้จากการประดิษฐ์ธุงใยแมงมุมไว้ขายให้กับผู้ที่เข้ามาไหว้ สักการะพระธาตุยาคู ในราคามิตรภาพ
หลังจากนักนักท่องเที่ยวมาไหว้ สักการะพระธาตุยาคูแล้ว ก็ไม่ควรพลาดเดินทางไปสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งอยู่ไม่ห่างจากพระธาตุยาคูคือ วัดโพธิ์ชัยเสมาราม ความสำคัญของวัดแห่งนี้คือ ภายในบริเวณวัดมีการเก็บรักษาโบราณวัตถุที่พบในเมืองฟ้าแดดสงยาง
โบราณวัตถุที่สำคัญ คือกลุ่มใบเสมาหินจากบ้านมะก้อม บ้านเสมา และบ้านหนองแปน สมัยทวารวดี ถูกรวบรวมมาไว้ที่นี่ ส่วนใหญ่สร้างจากหินทราย แต่บางหลักก็สร้างจากศิลาแลง ใบเสมามีการสลักเรื่องราวพุทธประวัติและชาดก เป็นต้น
บรรยากาศภายในบริเวณวัด มีการปักใบเสมาแสดงไว้ตามมุมต่างๆ จำนวนมาก รวมทั้งจัดแสดงไว้ภายในพิพิธภัณฑ์ของวัด นักท่องเที่ยวสามารถเดินชมศึกษาและถ่ายภาพได้อย่างสะดวก แต่ละจุดจะมีป้ายเขียนบอกข้อมูลไว้ให้นักท่องเที่ยวได้ศึกษาเรียนรู้
หลังสักการะพระธาตุยาคูและชมพิพิธภัณฑ์ใบเสมาโบราณยุคทวารวดี ที่วัดโพธิ์ชัยเสมาราม ขอแนะนำเดินทางต่อไปยังวัดป่าวิเวกธรรม เส้นทางการคมนาคมสะดวกไม่ห่างจากพระธาตุยาคูคือ ไปกราบขอพรรับฟังธรรมจาก “หลวงปู่เจ กตปุญโญ” หรือ “หลวงปู่บุญมา กตปุญโญ” ปัจจุบันสิริอายุ 83 ปี ประธานสงฆ์วัดป่าวิเวกธรรม พระเกจิอาจารย์ชื่อดัง ได้รับความเคารพเลื่อมใสศรัทธาจากพุทธศาสนิกชนทั้งในและนอกพื้นที่
ขอเชิญชวนนักท่องเที่ยวมาเยือนเมืองกมลาไสย
