ยิงปืนใหญ่ไล่โรคระบาด

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด

โดย..น้าชาติ ประชาชื่น

ยิงปืนใหญ่ไล่โรคระบาด – มียิงปืนใหญ่ไล่โรคระบาดด้วยหรือ

ทองธานี

ตอบ ทองธานี

ตอบว่าเคยมี เว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com/ เผยแพร่บทความเรื่อง “อหิวาตกโรคระบาดสมัย ร.2 ศพเกลื่อนแม่น้ำ ยิงปืนใหญ่-สวดพระปริตร-รักษาศีล ไล่โรคระบาด” ว่า “ห่าลงปีมะโรง” อหิวาตกโรคระบาดครั้งใหญ่ในสยาม ในสมัยรัชกาลที่ 2 ในปีมโรงโทศก จุลศักราช 1182 ตรงกับ พ.ศ. 2363 ทำให้มีคนล้มตายไปกว่า 30,000 คน ศพเกลื่อนกลาดไปทุกแห่ง ลอยอยู่เต็มแม่น้ำลำคลอง!

อหิวาตกโรคหรือที่คนไทยเรียกว่า โรคห่า หรือ โรคไข้ป่วงใหญ่ ปรากฏในพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 พระนิพนธ์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ว่า “เมื่อเดือน 7 ปีมโรงโทศกนั้น อหิวาตกะโรค หรือที่เรียกในเวลานั้นว่า ไข้ป่วงใหญ่ เริ่มมาเกิดขึ้นเปนคราวใหญ่ที่ผู้คนเปนอันตรายมาก”

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงบรรยายถึงเหตุร้ายก่อนโรคจะระบาดว่า ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ (พายัพ) มีแสงเพลิงติดอยู่ในอากาศ เรียกว่า “ธุมเพลิง” และหลังจากนั้น อหิวาตกโรคก็ระบาดเข้าสู่สยาม โดยเริ่มระบาดที่กรุงเทพเมื่อขึ้น 6 ค่ำ เดือน 7 ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2363

ทรงอธิบายว่า อหิวาตกโรคครั้งนี้ร้ายแรงที่สุดเท่าที่คนสมัยนั้น จำได้ไม่เคยมีครั้งใดที่มีผู้คนล้มตายมากอย่างครั้งนี้ สภาพบ้านเมืองก็เต็มไปด้วยศพ ตั้งแต่ในวัดไปจนถึงแม่น้ำลำคลอง ชาวบ้านหนีออกจากบ้าน กลายเป็นเมืองร้าง ไม่มีผู้คน เหตุการณ์เลวร้ายมากกว่าครั้งไหนๆ จนรัชกาลที่ 2 มีรับสั่งให้ตั้ง “พระราชพิธีอาพาธพินาศ”

คล้ายกับพิธีตรุษ ประกอบพระราชพิธีที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท มีการยิงปืนใหญ่รอบพระนครตลอดคืน จากนั้นอัญเชิญพระแก้วมรกต และพระบรมสารีริกธาตุ ออกแห่รอบพระนคร โดยมีพระราชาคณะและพระสงฆ์ในขบวนสวดพระปริตร ประพรมน้ำพระปริตรไปในขบวนแห่นั้นด้วย

แต่ผลของการทำพิธีกลับไม่ได้ทำให้โรคหาย ราษฎรและพระภิกษุที่เข้าร่วมกระบวนแห่และหามพระพุทธรูปก็ล้มลงขาดใจตายที่กลับมาบ้านแล้วตายก็มีมาก ในการระบาดครั้งต่อไป จึงยกเลิกการ กระทำพระราชพิธีนี้เสีย

[email protected]

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน