คนตุลาเกิดใหม่? – 44 ปี 6 ตุลา ผ่านไปพร้อมภาพประทับใจ คนรุ่นใหม่เข้าร่วมคับคั่ง นักเรียนมัธยมชู 3 นิ้ว คารวะ “รุ่นพี่” ที่ถูกเข่นฆ่า ในฐานะคนเดนตายจาก 6 ตุลา น้ำตาซึม รู้สึกเหมือนเห็นเพื่อนพ้องผู้เสียสละกลับมาเกิดใหม่

แต่ไม่ใช่หรอก พูดอย่างนั้นก็กลายเป็นมองไม่เห็นวิวัฒนาการสังคม มองไม่เห็นความก้าวหน้า มองไม่เห็นพลังของคนรุ่นใหม่ ซึงแม้ยังไร้ประสบการณ์ แต่ก็มีความกว้างขวาง หลากหลายกว่า หรือเฉียบแหลมกว่าคนตุลาด้วยซ้ำในบางด้าน

ที่แน่ๆ คือเชื่อมั่นว่าครั้งนี้ เครือข่ายอำนาจอนุรักษนิยมไม่สามารถใช้กำลังใช้ความรุนแรงสยบคนรุ่นใหม่ได้ แม้ “ความฝัน” ของคนรุ่นใหม่ยังต้องใช้เวลา

คนรุ่นใหม่ “รุ่นโบขาว” ตามคำเรียกขานของ อ.กนกรัตน์ เลิศชูสกุล มีทั้งความเหมือนความต่างกับคนตุลา อ้าว ถ้าเหมือนกัน เราก็ต้องเตรียมใจว่า อีก 40 ปีข้างหน้า แกนนำม็อบปลดแอกจะกลายเป็นรัฐมนตรีในรัฐบาลสืบทอดอำนาจแบบ อ.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ หรือเป็น ส.ว.แต่งตั้ง แบบหมอพลเดช ปิ่นประทีป

คนตุลาเกิดจากกระแสโลก ยุคแสวงหา ยุคต่อต้านสงครามเวียดนาม จักรพรรดินิยมอเมริกาส่งออกเผด็จการ ควบคุมโลกที่สามทำสงครามเย็นกับจีน-โซเวียต คนรุ่นใหม่ยุคนั้นลุกขึ้นเรียกร้องสันติภาพ เสรีภาพ ประชาธิปไตย ต่อต้านการเหยียดผิว เรียกร้องสิทธิสตรี ก่อกบฏทางค่านิยมความเชื่อ ผ่านงานศิลปวัฒนธรรม หนัง เพลง จนกระทั่งการแต่งกาย ทรงผม ฮิปปี้ 5 ย.

ขณะที่ในประเทศก็อยู่ใต้เผด็จการทหารยาวนาน 16 ปีจากสฤษดิ์ถึงถนอม สังคมเปลี่ยน พลังทางสังคมเปลี่ยน แม้แต่ชนชั้นนำด้วยกันก็ไม่พอใจอำนาจผูกขาด

คนรุ่นใหม่ในปัจจุบันก็เกิดจากอำนาจกดทับ รัฐประหารสืบทอดอำนาจปกป้อง “อัตลักษณ์ของชาติ” ด้วยวิธีบังคับ ให้เชื่อฟัง ให้ท่องจำ ให้อยู่ในโอวาท ราวกับถอยประเทศไปหนึ่งศตวรรษ ทั้งที่คนรุ่นใหม่เติบโตในโลกเปิดกว้าง ในโลกออนไลน์ และการเดินทางเปิดหูเปิดตา มีทางเลือก มีสิ่งเปรียบเทียบมากมาย

ย้ำว่าไม่ใช่แค่โลกออนไลน์นะ คนชั้นกลางสมัยนี้พาลูกหลานไปเที่ยวญี่ปุ่นเกาหลีตั้งแต่หัวเท่ากำปั้น เพราะค่าทัวร์ถูก แต่รัฐดักดานยังคิดว่าจะปิดกั้นสมองคนด้วยระบบการศึกษาล้าหลัง ด้วยการใช้ พ.ร.บ.คอมพ์

สังเกตไหมว่าทำไมนักเรียนมัธยมมาแรง โดยเฉพาะเด็กผู้หญิง นั่นคือปฏิกิริยาตอบโต้ระบบการศึกษาที่ 4-5 ปีมานี้ยิ่งบีบคั้น พยายามยัดเยียดอุดมการณ์อนุรักษนิยม โดยครูยังมองว่าเด็กผู้หญิงต้องพับเพียบเรียบร้อย

แล้วรัฐบาลแก้ปัญหาอย่างไร ก็ให้ทหารไปบรรยาย ‘โครงการเสริมสร้างอุดมการณ์ความรักชาติ’ แล้วให้เด็กปฏิญาณตน จนเด็ก ม.2 ลุกขึ้นมาโต้ กลายเป็น #เบญคอน

วิษณุจะให้ ศธ. วธ. ปรับหลักสูตรประวัติศาสตร์ เพราะพ่อแม่โอดครวญว่า เด็กไปม็อบเพราะอยากรู้ประวัติศาสตร์ ขำตาย! คุณปรับหลักสูตรอย่างไรก็ไม่สู้เด็กค้นคว้าเองในเน็ต

อย่าดูถูกเด็กรุ่นใหม่ เขาดาวน์โหลดตำราภาษาอังกฤษมาอ่านได้เป็นเล่มๆ ค้นประวัติศาสตร์อ่านได้ตั้งแต่ยุคคณะราษฎรไปถึงกรีก โรมัน โดยมีให้เปรียบเทียบทุกแง่มุม

เช่นเดียวกับประวัติศาสตร์ 6 ตุลา อย่าคิดว่าคนรุ่นใหม่ไม่รู้ ใครทำอะไรไว้

กระแสคนรุ่นใหม่ก็เป็นกระแสโลกด้วยเช่นกัน ไม่ใช่ไทยลำพัง โลกยุค disruption เป็นโลกที่มองไม่เห็นอนาคต ไม่มีความมั่นคง คนรุ่นใหม่ต้องเผชิญความเสี่ยงด้วยตัวเอง คนรุ่นใหม่จึงต้องการมีอำนาจตัดสินอนาคตของตัวเอง เกิดกระแสความไม่พอใจอย่างรุนแรงต่อระบบที่เป็นอยู่ ต้องการเปลี่ยนแปลงอย่างถึงรากถึงโคน

ยกตัวอย่างเกรต้า ธุนเบิร์ก ที่ต่อสู้เรื่องสิ่งแวดล้อม ยกตัวอย่างขบวนประชาธิปไตยฮ่องกง ยกตัวอย่างการเคลื่อนไหวของ LGBTQ หรือ Black Lives Matter ซึ่งไม่ใช่แค่คนดำที่ลุกฮือ

อะไรคือจุดต่างระหว่างคนตุลากับคนรุ่นโบขาว ข้อแรก โดยยุคสมัย คนตุลาจำนวนไม่น้อยยังติดกับความคิดอนุรักษนิยม ชาตินิยม หรืออุดมคติ “คนดีย์” ปกครองบ้านเมือง แม้แต่พรรคคอมมิวนิสต์ก็คือ “เผด็จการคนดี” (ซึ่งเป็นสาเหตุให้คนตุลาหันเหจากประชาธิปไตย)

แต่คนรุ่นนี้เกิดมาในวิถีที่ยึดเสรีภาพเท่าเทียมเป็นสรณะ กระทั่งทะเลาะกันเองได้อย่างเอาเป็นเอาตาย ในขณะที่ร่วมกันต่อสู้กับอำนาจ

ข้อสอง อุดมคติในยุคสงครามเย็น ไม่มีทางเลือกระหว่างขวาซ้าย ขณะที่คนรุ่นใหม่ปัจจุบันเปิดกว้างหลากหลาย โดยมีจุดร่วมคือประชาธิปไตยที่ให้โอกาสให้ทางเลือก ต้องการรัฐบริการ ไม่ใช่รัฐเจ้านาย

ข้อสาม ที่น่าคิดคือการต่อสู้ของคนรุ่นเก่า เป็นการต่อสู้ในโลกออฟไลน์ ที่คุณต้องเคลื่อนไหว ชุมนุม เดินขบวน ต้องมีแกนนำ ต้องระดมคนมาให้มากที่สุด (ซึ่งยังเป็นอยู่ในยุคเสื้อแดง กปปส.)

แต่การต่อสู้ของคนรุ่นใหม่ไม่จำกัดอยู่แค่นั้น มีการสลับไปมาทั้งในแง่ประเด็นและรูปแบบ ส่งกระแสให้กัน ระหว่างลงถนน กับแฮชแท็กในทวิตเตอร์ โดยการเคลื่อนไหวทางกายภาพอยู่บนหลัก “เปิดโปง ประท้วง ไม่ปะทะ” อย่างที่ อ.สุรชาติ บำรุงสุข กล่าว

นี่แหละที่ทำให้ปราบคนรุ่นใหม่ไม่ได้ ใช้กำลังกวาดจับแกนนำ สลายม็อบ คุณก็เปลี่ยนความคิดนักเรียนมัธยม #เบญคอน ไม่ได้อยู่ดี

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน