ปัญหาวัคซีน – สถานการณ์โควิดวันนี้หลายประเทศเริ่มคุมอยู่เพราะการฉีดวัคซีนครอบคลุมกว้างขวางสามารถสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ได้ขณะที่ประเทศไทยคนที่ได้รับวัคซีนยังมีสัดส่วนน้อยมาก
นอกจากปัญหาการจัดซื้อล่าช้าแล้ว ระบบลงทะเบียนก็ไม่สมบูรณ์ อีกทั้งประชาชนขาดข้อมูล รวมถึงรู้สึกกลัว เพราะไม่เชื่อมั่นในประสิทธิภาพของวัคซีน
รัฐบาลต้องแก้ปัญหาอย่างไร เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงวัคซีน
อนุสรณ์ ธรรมใจ
อดีตรองอธิการบดี ม.รังสิต
นโยบายวัคซีนของรัฐบาลผิดพลาดอย่างมากๆ ประเมินและวิเคราะห์ไม่ตรงกับข้อเท็จจริง ไม่มีความสมดุลระหว่างผลกระทบทางด้านสาธารณสุข เศรษฐกิจและสังคมได้ดีมากนัก
ประชาชนเชื่อมั่นในบุคลากรทางการแพทย์แต่อาจไม่เชื่อใจในวัคซีนบางยี่ห้อ รัฐบาลก็ต้องสร้างความเข้าใจและรณรงค์ให้เกิดความมั่นใจว่า ฉีดดีกว่าไม่ฉีด” การฉีดวัคซีนมีความเป็นไปได้ของการเกิดผลกระทบข้างเคียงต่อสุขภาพน้อยมากๆ และยังเกิดประโยชน์ต่อสังคมโดยรวม หากไม่ฉีดจะเกิดแพร่ระบาดรุนแรง นานๆ เข้าจะเกิดเชื้อกลายพันธุ์แบบอินเดีย
ผมเห็นด้วยกับการสั่งวัคซีนเพิ่ม 150 ล้านโดสและเปิดเสรีให้ใช้ได้หลากหลายยี่ห้อชีวิตคนไทยไม่ควรถูกทดสอบโดยวัคซีนที่ผลิตไม่ได้มาตรฐานดีพอหรือใช้ของถูกคุณภาพต่ำไม่ว่าจะอยู่ในฐานะใดยากดีมีจนอย่างไรต้องได้รับวัคซีนคุณภาพสูงและได้มาตรฐานเท่านั้น
หากสั่งซื้อไปแล้วแต่พบในภายหลังว่าการผลิตไม่ได้มาตรฐานหรือเสี่ยงต่อสุขภาพให้เอาไปทำลายไม่ต้องเสียดายส่วนความเสียหายทางงบประมาณค่อยมาตั้งคณะกรรมการสอบภายหลังควบคุมการแพร่ระบาด
และควรเร่งดำเนินการฉีดวัคซีนให้ได้อย่างน้อย 70% ของประชากรไทยภายในเดือนก.ค. หากยังฉีดในอัตราปัจจุบันไม่ถึง 50,000 โดสต่อวัน คาดต้องใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 5-6 ปีจึงสามารถใช้ชีวิตปกติได้
จึงต้องให้แรงจูงใจทางด้านภาษีและการหักลดหย่อนภาษีให้กับบุคคลหรือเอกชนที่ช่วยเหลือกิจการสาธารณสุขของประเทศ เพื่อรับมือการระบาดระลอก 3, 4 และให้ Tax Credit กับเอกชนที่ช่วยจัดหาวัคซีนและฉีดวัคซีนแล้ว
ประกาศจ่ายเงินชดเชยให้ครอบครัวของผู้เสียชีวิต 8-12 ล้านบาท หากพิสูจน์ว่าเสียชีวิตจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 เพื่อสร้างความมั่นใจเนื่องจากความน่าจะเป็นของการเสียชีวิตจากการฉีดวัคซีนนั้นต่ำมากๆรัฐบาลอาจไม่ต้องจ่ายเงินชดเชยส่วนนี้เลยแต่จะลดความวิตกกังวลของประชาชนได้
การสร้างความเชื่อมั่นให้ประชาชนจะทำให้การเดินหน้าฉีดวัคซีนทั่วถึงได้เร็วขึ้นซึ่งต้องเร็วพอที่จะไม่ทำให้เกิดเชื้อกลายพันธุ์ในไทยหรือมีการนำเชื้อกลายพันธุ์เข้ามาในประเทศเพิ่มเติม
รวมถึงการพัฒนาระบบข้อมูลสุขภาพและสาธารณสุขรายบุคคล รายชุมชน ระบบคัดกรองและหลักเกณฑ์เพื่อพิจารณาว่าแต่ละคนควรฉีดวัคซีนชนิดใดยี่ห้อใด แล้วมีความปลอดภัยสูงสุด มีประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการแพร่ระบาด ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญเร่งด่วนที่ต้องดำเนินการ
และต้องเร่งเพิ่มปริมาณวัคซีนโดยด่วนไม่อย่างนั้นต้องปิดๆเปิดๆแบบนี้ไปเรื่อยๆประชาชนและภาคธุรกิจจะประสบความยากลำบากปัญหาทางสังคมก็จะตามมาการกระจายวัคซีนที่ยังไม่ทั่วถึงสะท้อนความด้อยประสิทธิภาพของระบบราชการทำงานซ้ำซ้อนสายบังคับบัญชาไม่ชัดเจนทั้งที่การแก้ปัญหาบางเรื่องต้องกระจายอำนาจ
การจัดหาวัคซีน กระจายวัคซีน การติดตามผลการฉีด ต่อเนื่องถึงมาตรการล็อกดาวน์ เปิดประเทศ ผ่อนคลายกิจกรรม ทั้งหมดต้องวางแผน บริหารจัดการแบบบูรณาการ ตั้งเป้าหมายชัดเจนและต้องทำให้ได้
และที่ห่วงคือต้องป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดในภาคอุตสาหกรรมการผลิตการแพร่ระบาดในโรงงานอุตสาหกรรมจะกระทบต่อภาคส่งออกหากโรงงานปิดเพราะการแพร่ระบาดการผลิตได้ไม่ต่อเนื่องย่อมทำให้ผู้ซื้อหรือผู้นำเข้าเปลี่ยนไปสั่งซื้อหรือนำเข้าจากประเทศอื่นได้
ส่วนการระบาดรุนแรงในย่านชุมชนแออัดก็กระทบต่อการขาดแรงงานในหลายกิจการ ทำให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจหยุดชะงัก รัฐบาลต้องจัดงบช่วยเหลือชดเชยรายได้ตามพื้นที่ผ่านผู้นำชุมชน
นพ.พรหมินทร์ เลิศสุริย์เดช
แกนนำกลุ่มแคร์ คิด เคลื่อน ไทย
การจัดหาวัคซีนรัฐบาลต้องจัดหาให้ได้จำนวนมากหลากหลายและเพียงพอเพื่อสร้างความมั่นใจให้ประชาชนเหมือนกับที่นายโจไบเดนประธานาธิบดีสหรัฐหรืออังกฤษซึ่งผู้ป่วยเยอะมากสิ่งที่สร้างความหวังให้พลเรือนของเขาคือวัคซีน
ประชาชนของเขาเริ่มกลับมาใช้ชีวิตปกติ ทั้งๆ ที่จำนวนผู้ป่วยและผู้เสียชีวิตของทั้งสองประเทศสูงมากกว่าไทยถึง 5 เท่าแต่เพราะประชาชนมีความมั่นใจจากการได้รับวัคซีนส่งผลให้เศรษฐกิจเริ่มหมุนเวียน
ขณะที่รัฐบาลไทยอ้างว่าจำนวนวัคซีนจะมีเพียงพอ แต่วัคซีนจะมาถึงเมื่อไร อย่างไร จำนวนเท่าใด และเมื่อมาถึงแล้วต้องจัดลำดับความสำคัญว่ากลุ่มใดจะได้ฉีดวัคซีนก่อนหลัง เราไม่สามารถรับรู้ได้เลย เหล่านี้ยังไม่สามารถสร้างความมั่นใจให้กับประชาชนได้
ที่สำคัญคือจำนวนและความหลากหลายของวัคซีน รัฐบาลต้องเพิ่มทางเลือกให้ประชาชน แม้ว่าล่าสุด อย.จะอนุมัติให้นำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาแล้ว แต่ของจะมาถึงเมื่อไร ส่วนไฟเซอร์ที่อ้างเรื่องขั้นตอนตรวจสอบเอกสาร รัฐบาลต้องขจัดขั้นตอนที่ยืดยาด เพราะการติดเชื้อไม่รอเวลา ความร่วมไม้ร่วมมือจากทุกภาคส่วนเป็นเรื่องจำเป็นและสำคัญมาก
และอย่าให้ข้อมูลเรื่องวัคซีนเพียงด้านเดียว ต้องนำข้อมูลที่เป็นวิทยาศาสตร์ และใช้บุคคลที่น่าเชื่อถือเป็นที่ยอมรับมาให้ข้อมูลวัคซีนเปรียบเทียบว่าแต่ละชนิดมีประสิทธิภาพอย่างไร เพื่อประกอบการตัดสินใจของประชาชน วันนี้ต้องยอมรับว่ามีหมอหลายคนทำเกินหน้าที่ ใช้ปฏิบัติการข่าวสารกับประชาชนซึ่งไม่เป็นผลดี
ความมั่นใจและความเชื่อมั่นจากภาคประชาชนจะเกิดขึ้นได้คือรัฐบาลต้องทำให้ได้อย่างที่พูดหากบอกว่าสามารถจัดหาวัคซีนได้ในปริมาณที่มากเพียงพอก็ต้องทำให้เห็นจัดสรรให้ครอบคลุมทั่วถึง
ไม่มีอะไรพิสูจน์คำพูดได้ดีไปกว่าการบริหารจัดการสิ่งนี้จะช่วยเยียวยาภาวะผู้นำความเชื่อมั่นของพวกท่านที่อยู่ในภาวะวิกฤตเป็นเรื่องอันตรายคำพูดที่รับปากไปแล้วต้องทำให้ได้เร็วทำให้ได้จริงทำให้ได้อย่างที่พูด
ยอดผู้ติดเชื้อและผู้เสียชีวิตที่เพิ่มขึ้นแสดงให้เห็นว่ารัฐบาลบริหารจัดการไม่ถูกมาตั้งแต่ต้น ใช้วิธีแก้ตามปัญหา โดยเฉพาะการควบคุมโรค จุดบอดขณะนี้คือ กทม.ซึ่งเป็นศูนย์กลางมีประชากรกว่า 10 ล้านคนจะควบคุมและสร้างความมั่นใจอย่างไรไม่ให้แพร่ระบาดไปมากกว่านี้
ขณะที่ความร่วมมือและประสานงานระหว่างหน่วยงานของรัฐ เช่น กทม. กระทรวงสาธารณสุข หรือโรงพยาบาลของทหาร จะทำอย่างไรให้มีบทบาทร่วมกันมากกว่านี้ ข้อมูลข่าวสารที่ก้าวหน้าไปมากทำอย่างไรให้ใช้ได้อย่างเต็มที่ ผู้นำจะลอยตัวไม่ได้ เมื่อรวบอำนาจไปแล้วต้องแสดงศักยภาพให้มากกว่านี้
และแม้จะควบคุมโรคได้แต่ปัญหาทางเศรษฐกิจที่ยังดำรงอยู่ธุรกิจเอสเอ็มอีจำนวนมากที่ล้มไปแล้วหลายกิจการกำลังจะเจ๊งรัฐบาลจะแก้ปัญหาหรือเยียวยาพวกเขาอย่างไร
หรือธุรกิจท่องเที่ยวที่รัฐบาลมีแผนเปิดประเทศ โดยตั้งเป้าฉีดวัคซีนให้ครบ 100 ล้านโดสในช่วงสิ้นปีนี้ต่อเนื่องไปจนต้นปี 65 แต่จากการคาดการณ์ดีที่สุดจะมีนักท่องเที่ยวกลับเข้ามาเพียง 1 ใน 4 เท่านั้น
หากเป็นแบบนั้นรัฐบาลมีแผนดูแลคนทำงานในภาคการท่องเที่ยวซึ่งมีจำนวนมากอย่างไร เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่มาก ตอนนี้เราอยู่ในภาวะสงคราม ต้องเร่งจัดการกับวิกฤตทุกด้าน รัฐบาลอย่าเนือย อย่ายืดยาด
ปัญหาเศรษฐกิจถือเป็นช่องโหว่มหาศาลที่จะพิสูจน์ว่าพวกท่านจะได้ย้ายออกจากไอซียู หรือไปสถานีต่อไป
บัณฑิต จันทร์โรจนกิจ
คณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ
การดำเนินการเรื่องวัคซีนที่รัฐบาลทำ ถ้าถูกทางตอนนี้ก็คงไม่เกิดปัญหา เรื่องสิทธิในการเข้าถึงวัคซีน ในทางเศรษฐศาสตร์วัคซีนเป็นสินค้าสาธารณะ เพราะรัฐบาลผูกขาดเพื่อให้มั่นใจว่าทุกคนในรัฐจะได้เข้าถึงวัคซีนโดยทั่วถึงกัน แต่ปัญหาใหญ่อยู่ที่รัฐบาลไม่ใช้เวลาที่มี 1 ปีกว่าๆสร้างระบบที่เหมาะสมเพื่อให้เกิดสินค้าสาธารณะหรือวัคซีน
ถ้าไม่สามารถใช้กลไกของรัฐบาลได้ก็ต้องใช้กลไกตลาด ในทุกสังคมจะมีคนที่สามารถจ่ายค่าวัคซีนได้ด้วยตนเองและไม่ต้องการพึ่งพารัฐ หากปลดคนจำนวนนี้รัฐบาลจะสามารถอยู่ได้สบายๆ และงบประมาณในการจัดหาวัคซีนอาจลดลงไปอีก ประชาชนทั่วไปก็จะได้รับวัคซีน ไม่ใช่บอกว่าวัคซีนที่ดีที่สุดคือวัคซีนที่มีอยู่เท่านั้น รัฐบาลไม่ยอมให้คนที่มีศักยภาพแสวงหาวัคซีนเข้ามาสู่เกมการจัดสรร แต่ผูกขาดเสียเอง
วิกฤตซ้ำซากเกิดจากความไม่เด็ดขาดของรัฐบาลที่นั่งรอความฝันจากวัคซีนซิโนแวคและวัคซีนแอสตร้าเซนนาก้าที่เพิ่งผลิตและเพิ่งจะได้รับการรับรอง
และปัญหาคัญอยู่ที่ความเชื่อมั่น ผู้มีอำนาจไม่เคยมาเรียงแถวฉีดให้ประชาชนมั่นใจเลยว่าฉีดวัคซีนยี่ห้ออะไร แพทย์และผู้บริหารต้องมาตั้งแถวฉีดวัคซีนให้ประชาชนดู มาบังคับให้ประชาชนฉีดแต่ตัวเองยังไม่กล้าฉีด ใครจะเชื่อมั่น เหมือนบอกว่า “อันนี้อร่อยนะแต่ผมไม่กิน”
รัฐบาลไม่เด็ดขาดในจุดที่ต้องเด็ดขาด เมื่อมีผู้มีส่วนได้ส่วนเสียด้วยก็ยิ่งกังขา เช่น ใครเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ซิโนแวค ทำไมจีนฉีดซิโนฟาร์ม ทั้งสองเป็นตัวเดียวกันหรือไม่ ข้อมูลพื้นฐานเหล่านี้รัฐบาลต้องเปิดเผย และต้องวางแผนว่าวัคซีนทางเลือกมีอะไรบ้าง จะให้เอกชนนำเข้าวัคซีนในเงื่อนไขอะไร
เรื่องของการกระจายวัคซีนก็เป็นปัญหาใหญ่ รัฐบาลบอกแบบลมปากเราจะมีศูนย์ฉีดวัคซีน ทุกครั้งที่มีปัญหาและเป็นปัญหาระดับโลก วิธีที่ง่ายที่สุดในการแก้ปัญหาคือลอกการบ้านเพื่อน ดูว่าประเทศอื่นที่บริหารจัดการโควิด-19 ได้สำเร็จเช่นสหรัฐทำกันอย่างไรฉีดวัคซีนยี่ห้อใดบริหารศูนย์ฉีดวัคซีนอย่างไร
สหรัฐจะมีร้านขายยาต่างๆที่เหมือนซูเปอร์มาร์เก็ตสามารถไปลงทะเบียนฉีดวัคซีนได้ที่ร้านแถวบ้านนี่คือส่วนที่ก้าวหน้าที่สุดทั้งยังช่วยลดภาระของบุคลากรทางการแพทย์
ประเทศไทยมีกฎหมายว่าด้วยเวชปฏิบัติ แต่เวลาไปฉีดยาหรือวัคซีนจะเห็นว่ามีแพทย์น้อยรายที่จะลงมือฉีดเอง แต่ให้พยาบาลเป็นผู้ฉีด หมายความว่าบุคลากรทางการแพทย์ที่ได้รับการฝึกฝนในระดับหนึ่งสามารถฉีดวัคซีนแทนแพทย์ได้ ซึ่งเรามีบุคลากรเหล่านี้จำนวนมาก เช่น อสม.ที่เป็นด่านหน้าสำคัญ บางคนสามารถฉีดยาได้ ฉะนั้น กฎหมายที่ขวางอยู่ต้องปลดล็อกชั่วคราว
วัคซีนมาตรฐานที่เราใช้กันอยู่ต้องฉีด 2 โดส โดยต้องทิ้งระยะห่างระหว่างโดสที่ 1 และโดสที่ 2 ดังนั้นรัฐบาลต้องคิดทันทีว่าจะจัดตั้งศูนย์ฉีดวัคซีนที่ใดที่ไม่สร้างความลำบากให้ประชาชนและไม่สร้างความเสี่ยงให้ติดโรคกันอีก
ต้องเร่งสร้างศูนย์ระดับท้องถิ่นให้เร็วที่สุด หาคนที่มีศักยภาพมาฉีดวัคซีน หรือมีแพทย์คอยคุมพื้นที่ ตอนนี้หมดยุคของการรวมศูนย์ที่ระบบทุกอย่างต้องมาที่จังหวัดแล้วไปที่อำเภอ แต่ละจุดควรมีคลินิกอาสาโดยรัฐอาจให้ค่าธรรมเนียมแพทย์และส่งวัคซีนไปให้
ส่วนข้อเสนอของนายทักษิณชินวัตรที่เสนอให้ใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัวเจรจาต่อรองให้ได้วัคซีนมาเร็วขึ้นนั้นคนเรามีหลักเกณฑ์ร่วมทุกข์ร่วมสุขรัฐบาลเอาเจ้าสัวมาร่วมสุขได้แต่ทำไมไม่เอาเขามาร่วมทุกข์กับเราจึงเป็นข้อกังขาเช่นเดียวกัน
