คณะก้าวหน้าและพรรคก้าวไกลนำรายชื่อประชาชน 80,772 รายชื่อ จาก 77 จังหวัดทั่วประเทศ ยื่นต่อนายชวน หลีกภัย ประธานรัฐสภา เพื่อขอแก้ไขรัฐธรรมนูญหมวด 14 ว่าด้วยการปกครองส่วนท้องถิ่น
น.ส.พรรณิการ์ วานิช ตัวแทนคณะก้าวหน้า ระบุใช้เวลารวบรวมรายชื่อเพียง 3 เดือน ภายใต้แคมเปญขอคนละชื่อ ปลดล็อกท้องถิ่น โดยมีภารกิจ 2 แบบ คือจากบนลงล่าง ด้วยการแก้ไขกฎหมายเพื่อเอื้อให้เกิดการกระจายทรัพยากร งบประมาณ และอำนาจท้องถิ่น
จากล่างขึ้นบน คือการสร้างท้องถิ่นที่มีศักยภาพ ทำงานโปร่งใส มีวิสัยทัศน์ เพื่อให้ประชาชนเห็นว่าเมื่อมีงบประมาณ อำนาจ และผู้บริหารท้องถิ่นที่มีคุณภาพมากพอที่จะนำงบประมาณมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับประชาชนสูงสุด
หวังว่าหากทุกคนช่วยกันทำให้กฎหมายนี้สำเร็จ เพื่อออกมาปลดล็อกให้ประเทศเดินไปข้างหน้าได้
ขณะที่นายพริษฐ์ วัชรสินธุ ตัวแทนพรรคก้าวไกล ระบุเป็นการกระจายอำนาจให้ประชาชนมีสิทธิ์เลือกผู้นำในจังหวัดตนเอง เนื่องจากการเลือกตั้งผู้ว่าฯ กทม.ที่ผ่านมาทำให้ประชาชนในจังหวัดอื่นๆ เริ่มตั้งคำถามถึงการเลือกผู้บริหารจังหวัดของตนเองบ้าง
ถึงแม้ในปัจจุบันประชาชนต่างจังหวัดสามารถเลือกนายก อบจ. อบต. และเทศบาล แต่คนที่มีอำนาจสูงสุด คือผู้ว่าราชการจังหวัดที่มาจากการแต่งตั้งจากส่วนกลาง
อีกทั้งการกระจายอำนาจยังเป็นการกระจายงานให้ท้องถิ่นรับผิดชอบเรื่องบริการสาธารณะ และโดยเฉพาะการกระจายงบประมาณ ที่ปัจจุบันท้องถิ่นได้รับเพียงร้อยละ 29
นับเป็นสัดส่วนที่น้อยมาก ทั้งที่คนต่างจังหวัดจ่ายภาษีเท่ากับคนกรุงเทพฯ แต่กลับได้รับงบประมาณไม่เหมาะสม
นตอนต่อไปประธานรัฐสภาจะพิจารณาความถูกต้องของร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญดังกล่าว หากถูกต้องครบถ้วนตามกระบวนการก็จะนำเข้าสู่การประชุมรัฐสภา
ที่ผ่านมาในรัฐสภาชุดนี้เคยมีผู้เข้าชื่อประชาชนยื่นขอแก้ไขรัฐธรรมนูญมาแล้ว 2 ครั้ง หรือเรียกกันว่าร่างฉบับประชาชน เมื่อปี 2563 และ 2564
แต่ที่ประชุมรัฐสภาลงมติไม่เห็นด้วยตั้งแต่วาระแรก ตามรัฐธรรมนูญ 2560 ระบุไว้ในวาระแรกขั้นรับหลักการ
นอกจากต้องใช้เสียงไม่น้อยกว่าครึ่งหนึ่งของสมาชิกเท่าที่มีอยู่ของ 2 สภา หรือ 375 เสียงแล้ว จำนวนนี้ต้องได้เสียงเห็นชอบจากส.ว.ไม่น้อยกว่า 1 ใน 3 คือ 84 คน จาก 250 ส.ว.แต่งตั้ง ซึ่งถือเป็นอุปสรรคสำคัญ
แม้เป็นเรื่องยาก แต่อย่างน้อยถ้าร่างแก้ไขปลดล็อกท้องถิ่นเข้าสู่ที่ประชุมรัฐสภา ก็จะนำไปสู่การอธิบายให้เหตุผลถึงความจำเป็น และประโยชน์เรื่องการกระจายอำนาจท้องถิ่นกันอย่างกว้างขวางมากยิ่งขึ้น
