ปฏิรูปตำหนวด
ใบตองแห้ง
ทําไม เมืองไทยถึงไม่มีหนังตำรวจ ซีรีส์ตำรวจ ยกเว้นร้อยตำรวจเอกปลอมตัวมา แหม ก็รู้กันอยู่ว่าภาพลักษณ์ตำรวจในสายตาชาวบ้านเป็นอย่างไร
ฉะนั้นเมื่อพูดเรื่องปฏิรูปตำรวจ ก็ไม่มีใครไม่เห็นด้วย เพียงแต่เห็นต่างคนละทางว่าปฏิรูปอย่างไร (และปฏิรูปกล้องวงจรปิดก่อนดีไหม)
พูดอย่างนี้ไม่ใช่ตำรวจเลวร้ายไปหมด ตำรวจเก่งตำรวจดีมีถมไป แต่ระบบตำรวจไทยมีปัญหา ตั้งแต่โครงสร้างที่เป็น 4 เหล่าทัพ ติดยศบังคับบัญชาแบบทหาร ทั้งที่ทำหน้าที่ในกระบวนการยุติธรรม ตำรวจต้องมีอิสระในการสืบสวนสอบสวนคดี ไม่ใช่ทำตามนายสั่ง
แถมตำรวจไทยยังเก่งอีกต่างหาก ย้ายจากสารวัตรมือปราบไปโบกรถได้ หรือย้ายจากเหนือสุดใต้ ตามแต่นายจะย้าย ระบบกฎหมายในสังคมปากว่าตาขยิบ ก็เอื้อให้ใช้ดุลพินิจ “ความยุติธรรมข้างถนน” ตั้งแต่ฝ่าฝืนกฎจราจร ไปจนบ่อน ซ่อง สถานบันเทิง
ความพยายามปฏิรูปตำรวจมีมาทุกยุค รัฐประหาร 2549 ก็จะปฏิรูปแต่ไม่สำเร็จ แม้มีไอเดียดีๆ หลายอย่าง แต่ก็ถูกต่อต้านว่ามองตำรวจด้านลบเกินไป แถมถูกตั้งแง่ว่ามี Agenda ปฏิรูปตำรวจทำไม เพราะทักษิณมาจากตำรวจ ตำรวจรัก ตำรวจภาคภูมิใจ จึงอยากรื้อล้างใช่ไหม
กระทั่ง กปปส.ก่อม็อบ “ปฏิรูปก่อนเลือกตั้ง” ความไม่พอใจตำรวจที่ทำหน้าที่ปกป้องการเลือกตั้งและสถานที่ราชการ กระทั่ง คปท.ไปย่ำยีปลดป้ายสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ก็ทำให้หัวข้อ “ปฏิรูปตำรวจ” พุ่งขึ้นอันดับต้นๆ
โดยที่ “ลุงกำนัน” ก็ชูปฏิรูปตำรวจเต็มเหนี่ยว คงเพราะคับแค้นใจที่สร้างโรงพัก 396 แห่งตั้งแต่สมัยของท่านไม่เสร็จสักที (ตอนนี้ก็ยกฟ้องไปแล้ว)
ด้วยกระแสผลักดันขันแข็ง ปฏิรูปตำรวจก็เลยอยู่ในรัฐธรรมนูญ ทั้งที่ผ่านมา 3 ปี ยังไม่มีปฏิรูปอันใด มีแต่ประกาศ คสช.ให้อำนาจ ผบ.ตร.ที่จะเกษียณเสนอชื่อคนใหม่ กับยุบ ก.ตร.จากการเลือกตั้งของตำรวจทิ้งไป
กระนั้น 3 ปีผ่านไปก็ดีอยู่อย่าง คือทำให้คนทุกสีทุกฝ่ายเห็นตรงกันว่าต้องปฏิรูปตำรวจ แม้แต่พวกที่เคยชื่นชม “ตำรวจเตะระเบิด” เห็นตำรวจยุคนี้ยังเปลี่ยนใจ ใช่เลย ต้องปฏิรูปกันเสียใหม่
เพียงแต่เมื่อเห็นข้อเสนอของอนุกรรมการ สนช.สปท. ประชาชนก็หงายท้อง หัวร่อจนหงายท้องสิครับ เพราะไม่เปลี่ยนอะไรเลย ไม่พูดเรื่องแยกงานสอบสวน แยกหน่วยตรวจสอบ กระจายตำรวจลงจังหวัด ฯลฯ อย่างที่นักวิชาการพูดกัน แค่จะโยกตำรวจไปสังกัดกระทรวงยุติธรรม กำหนดเกณฑ์ ผบ.ตร.ต้องผ่านงานสอบสวน แล้วก็ขอขึ้นเงินเดือน
ที่จริงเห็นด้วยนะ ตำรวจต่างประเทศเงินเดือนสูง ผู้พิพากษา อัยการ ดีเอสไอ บุคลากรในกระบวนการยุติธรรม ก็เงินเดือนสูงกว่าข้าราชการทั่วไป แต่ช่วยปฏิรูปให้มากกว่านี้ได้ไหม ค่อยขอขึ้นเงินเดือน
กลายเป็น “ลุงตู่” เสียอีก ไอเดียก้าวหน้ากว่า โดดเข้ามาเสนอให้เป็นตำรวจจังหวัด กระจายอำนาจออกไป สืบสวนสอบสวนดำเนินคดีให้จบในจังหวัด ช่วยผู้ว่าฯ ลดปัญหาเข้าสู่ส่วนกลาง
แม่เจ้าโว้ย นี่ความคิดกระจายอำนาจซึ่งเป็นรากฐานประชา ธิปไตยชัดๆ เคยดูซีรีส์ฝรั่งใช่ไหม ตำรวจอเมริกันขึ้นกับนายกเทศมนตรีจากเลือกตั้ง งานสอบสวนขึ้นกับอัยการจากเลือกตั้ง แม้ของเรายังไปไม่ถึง แต่ถ้าเริ่มจากผู้ว่าฯ โดยเสริมกลไกท้องถิ่นและประชาชนร่วมสอดส่อง ก็ยังถือว่าเริ่มต้นสวย
เพียงแต่ฟังลุงตู่พูดจบแล้วยังเอะใจ ท่านบอกตอนหนึ่งว่า จากอยู่กับมหาดไทย สำนักนายกฯ ให้ตำรวจไปอยู่ในฝ่ายความมั่นคงดีไหม ตำรวจบางส่วนไปอยู่กับ กอ.รมน.ได้หรือไม่ จะได้ร่วมมือกัน
อ้าว นั่นมันไปคนละทาง นั่นโครงสร้างที่ตกค้างจากยุค “สงครามเย็น” ที่มีทหารเป็นรอง ผอ.รมน.จังหวัด ซึ่งไม่ใช่ปฏิรูปตำรวจไปอยู่ในกระบวนการยุติธรรมนะครับ ท่านจะเอาไงแน่
คำถามสำหรับนักเรียกร้องปฏิรูปตำรวจคือ เป็นไปได้หรือ ที่จะมีการกระจายอำนาจ ถ่วงคานอำนาจ ตามหลักประชาธิปไตย รื้อโครงสร้างตำรวจให้พ้นจากลักษณะ “กองทัพ” เพราะการปฏิรูปแบบนั้นสวนทางรัฐธรรมนูญ ที่ให้ ผบ.ตร.เป็น 1 ใน 6 ผบ.เหล่าทัพ ที่เป็น ส.ว.โดยตำแหน่ง พร้อมเป็นบอร์ดยุทธศาสตร์ชาติ
เป็นไปได้หรือ ในขณะที่ทิศทางหลักต้องการวางโครงสร้างรัฐราชการรวมศูนย์อำนาจ แล้วจะยอมกระจายอำนาจตำรวจ เว้นเสียแต่ปฏิรูปในทิศทางที่กระชับอำนาจมากขึ้น
เอาง่ายๆ นะ พวกที่อยากให้แยกงานสอบสวน ลืมแล้วหรือไรว่าปีที่แล้วมีคำสั่งให้ยุบเลิกตำแหน่งพนักงานสอบสวน ซึ่งเลขาธิการสหพันธ์พนักงานสอบสวนแห่งประเทศไทยไปยื่นหนังสือคัดค้าน แล้วต่อมาก็ผูกคอตาย
ปฏิรูปตำรวจถ้ากระจายอำนาจ แยกอำนาจ ถ่วงคานอำนาจได้ มันก็ไป “ตำหนวด” สิครับ รอวัดใจดูก็แล้วกัน
(หน้า 6)
