ชวน สะท้อนปัญหากระบวนการยุติธรรมไทยในมุมนักการเมือง พบ 6 ปัญหา ทำประชาชนขาดความเชื่อมั่น แนะต้องยึดหลักธรรมาภิบาล 6 ประการ
เมื่อวันที่ 25 มี.ค.2565 ที่รัฐสภา นายชวน หลีกภัย ประธานรัฐสภา บรรยายในหัวข้อ “สภาพปัญหาของกระบวนการยุติธรรมไทยกับมุมมองของนักการเมืองต่อกระบวนการยุติธรรมไทย” ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ให้แก่ผู้เข้ารับการอบรมหลักสูตรผู้บริหารกระบวนการยุติธรรมระดับสูง รุ่นที่ 26 จัดโดยสถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
นายชวน กล่าวตอนหนึ่งว่า สภาพปัญหาของกระบวนการยุติธรรมไทยที่ได้เรียนรู้จากประสบการณ์นักการเมือง ทั้งในฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร หลักสำคัญที่ต้องยึดเป็นหลักในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อประโยชน์ของประชาชน คือ การยึดหลักธรรมาภิบาล 6 ประการ
สภาพปัญหาของกระบวนการยุติธรรมไทย จำแนกได้ดังนี้ 1.ปัญหาเกี่ยวกับระบบการบริหารงานยุติธรรม 2.ปัญหาเกี่ยวกับระบบการดำเนินคดีอาญา 3.ปัญหาเกี่ยวกับระบบการปฏิบัติต่อผู้กระทำความผิด 4.ปัญหาที่เกิดจากการปฏิบัติโดยไม่ชอบธรรมจากบุคคลในกระบวนการยุติธรรม
5.กระบวนการยุติธรรมขาดการมีส่วนร่วมและการสนับสนุนจากประชาชน 6.กระบวนการยุติธรรมขาดองค์ความรู้และศักยภาพในการพัฒนา และ 7.บุคลากรในกระบวนการยุติธรรมขาดจิตสำนึกและขาดทัศนคติที่ดีในการให้บริการความยุติธรรมแก่ประชาชน
นายชวน กล่าวอีกว่า สภาพปัญหาดังกล่าว ทำให้ประชาชนขาดความเชื่อมั่นต่อกระบวนการยุติธรรม ทั้งในเรื่องกฎหมายบางฉบับที่ล้าสมัย และไม่สอดคล้องกับสภาพสังคมไทยที่เปลี่ยนแปลงไป การใช้อำนาจออกกฎหมายที่เอื้อประโยชน์ต่อคนเฉพาะกลุ่ม และปัญหาทุจริตที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดความไม่เป็นธรรมกับคนส่วนใหญ่ ประชาชนไม่สามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้อย่างรวดเร็ว เป็นธรรมและทั่วถึง ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ ผลักดันให้เกิดการเรียกร้องให้มีการปฏิรูปด้านกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม
นายชวน กล่าวต่อว่า ดังนั้น การนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ จะเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานได้ อีกทั้งยังเป็นกลไกควบคุมติดตามและตรวจสอบ โดยมีประชาชนหรือองค์กรภายนอกเข้ามามีส่วนร่วม ประกอบกับการยึดหลักคุณธรรม คือ การยึดถือและเชื่อมั่นในความถูกต้องดีงาม ซื่อสัตย์สุจริต และมีระเบียบวินัย ซึ่งผู้บริหาร และข้าราชการทั้งฝ่ายการเมืองและข้าราชการประจำต้องตั้งใจปฏิบัติภารกิจตามหน้าที่ ให้ความสำคัญกับผู้รับบริการหรือประชาชน และต้องทำให้สังคมไทย เป็นสังคมที่ประชาชนมีส่วนร่วมรับรู้และร่วมเสนอความเห็นในการตัดสินใจเรื่องสำคัญ
ดังนั้น ต้องปรับวิธีคิด โดยให้ทุกฝ่ายบูรณาการการทำงานร่วมกัน และนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้เพื่อให้งานบรรลุผลสำเร็จ รวมทั้งส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนและประชาสังคมในกระบวนการยุติธรรมมากขึ้น ส่งเสริมให้ประชาชนมีโอกาสรับรู้ข้อมูลข่าวสาร และผู้ที่มีส่วนเข้ามาเกี่ยวข้องในกระบวนการยุติธรรม รณรงค์ให้ประชาชนรู้สิทธิ์และหน้าที่ตามกฎหมายอย่างจริงจัง
