“ต้อเนื้อ” ภัยร้าย จากลมและแดด

เมื่อพูดถึงโรคตระกูลต้อที่ส่งผลกระทบต่อการมองเห็น ก็คงหนีไม่พ้นต้อกระจก ต้อลม และต้อเนื้อ ที่หลายๆคนโดยเฉพาะวัยรุ่นและวัยทำงานมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว ด้วยความเข้าใจผิดว่า ‘ต้อเป็นโรคของคนสูงอายุ’ ในความจริงแล้วโรคต้อไม่ได้มีสาเหตุจากความเสื่อมสภาพตามอายุขัยเพียงอย่างเดียว แต่แสงแดดและมลภาวะก็เป็นปัจจัยสำคัญ ที่หลีกเลี่ยงได้แต่มักถูกมองข้าม จนสร้างความระคายเคืองให้กับดวงตา นำไปสู่ต้อเนื้อโดยไม่รู้ตัว

นพ.พรเทพ พงศ์ทวิกร ผู้อำนวยการโรงพยาบาลบ้านแพ้ว (องค์การมหาชน) ให้ข้อมูลว่า ในทางพยาธิวิทยา เราเรียกต้อลม และต้อเนื้อ เป็นอย่างเดียวกัน โดยต้อลมก็คือต้อเนื้อในระยะเริ่มต้น คือมีจุดเล็กๆ สีขาวเหลืองบริเวณหัวตา และเมื่อตุ่มนั้นขยายตัวก็จะรุกล้ำเข้าไปที่ดวงตาดำและก็จะถูกเรียกว่าต้อเนื้อ ปัจจุบันเราพบผู้ป่วยที่เป็นต้อเนื้อค่อนข้างมาก สาเหตุส่วนหนึ่งเพราะต้อเนื้อเป็นโรคที่สัมพันธ์กับแสงแดด รังสี UV และลม จึงทำให้โรคนี้พบได้บ่อยในโซนเขตร้อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่ต้องเผชิญกับแดดจัดและลมแรงเป็นระยะเวลานาน

“ต้อเนื้อมักจะเกิดที่หัวตา เป็นลักษณะรูปสามเหลี่ยมแดงๆ มีทิศทางเข้าสู่ตาดำ ในรายที่มีการอักเสบจะพบอาการแดงที่บริเวณหัวตา คันตา เคืองตา น้ำตาไหล รู้สึกคล้ายมีเศษผงอยู่ในตา ต้อเนื้อจะไม่ส่งผลกระทบต่อค่าสายตามากนัก ยกเว้นกรณีที่มีการลุกลามเข้าไปกลางกระจกตา ก็อาจส่งผลให้ศักยภาพในการมองเห็นลดลง ตามัว และอาจเกิดสายตาเอียงได้เนื่องจากต้อทำให้ความโค้งของกระจกตาเปลี่ยนไป ซึ่งเป็นได้กับทุกเพศทุกวัย แต่มักพบอาการเริ่มต้นในอายุ 20 ปีขึ้นไป”

การรักษา ทำได้หลายวิธี ทั้งการให้ยาเพื่อบรรเทาอาการ ลดการอักเสบ และการผ่าตัด ซึ่งแพทย์จะพิจารณาผ่าตัดลอกต้อเนื้อ ในรายที่พบว่าต้อเนื้อมีการลุกลามขยายใหญ่ในระดับที่บดบังการมองเห็น หรือรบกวนค่าสายตาเท่านั้น โดยทำได้ 2 วิธี คือ การผ่าตัดลอกต้อเนื้อ และการผ่าตัดลอกต้อเนื้อ ร่วมกับการแปะเนื้อเยื่อ เนื้อเยื่อที่ใช้ก็จะมีอยู่ 2 ประเภท คือเนื้อเยื่อรก และเนื้อเยื่อบุตาของผู้ป่วยเอง ขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์

“การผ่าตัดลอกต้อทั่วไป อาจมีโอกาสเกิดการงอกซ้ำขึ้นในจุดเดิมได้ประมาณ 30% แต่การผ่าตัดลอกต้อเนื้อ ร่วมกับการแปะเนื้อเยื่อ จะช่วยลดอัตราการเกิดซ้ำเหลือเพียงไม่ถึง 5% เท่านั้น แต่ก็มีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง และใช้ระยะเวลารักษานานขึ้น” นพ.พรเทพ กล่าว

หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยควรปิดตาข้างที่ลอกต้อเนื้อด้วยพลาสเตอร์แน่นเป็นเวลา 1-2 วัน โดยห้ามแกะออกเด็ดขาด และควรระมัดระวังไม่ให้ผ้าปิดตาเปียกน้ำ หลีกเลี่ยงการล้างหน้าเพื่อป้องกันน้ำซึมเข้าแผล ให้ใช้วิธีเช็ดหน้าแทน เมื่อเริ่มหยอดยา ควรหยอดตาและหยุดยาตามคำแนะนำของแพทย์โดยเคร่งครัด และสิ่งที่สำคัญที่สุด คือ การหลีกเลี่ยงฝุ่น ลม แดด ควัน ไม่ให้เข้าตา เพราะตัวกระตุ้นที่ทำให้ต้อเนื้อเกิดการลุกลามมากที่สุดก็คือรังสียูวี จึงควรหลีกเลี่ยงการเผชิญกับแสงแดดและลมโดยตรง สำหรับผู้ที่ประกอบอาชีพกลางแจ้ง รวมทั้งผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ ควรสวมแว่นป้องกันลมและแสงยูวี เพื่อป้องกันการเกิดต้อเนื้อ หรือป้องกันไม่ให้เกิดการลุกลามมากขึ้น