นับจากการสถาปนาเมื่อ 60 ปี ที่ผ่านมา กรมการพัฒนาชุมชนได้น้อมนำพระบรมราโชวาท พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตลอดจนพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ เป็นแนวทางในการปฏิบัติงาน เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน สร้างอาชีพ สร้างความสุข อย่างยั่งยืน
อาทิเช่น การใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้เป็นรากฐานของชีวิตประชาชนในหมู่บ้าน, พัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง, ศูนย์สารภี, โครงการศิลปาชีพ, กองทุนแม่ของแผ่นดิน, ศูนย์เยาวชนตำบล, กองทุนพัฒนาเด็กชนบทในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นต้น
ในยุคปัจจุบัน กรมการพัฒนาชุมชนได้น้อมนำแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มาปฏิบัติดังนี้
โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล”
กรมการพัฒนาชุมชน ร่วมกับมูลนิธิกสิกรรมธรรมชาติ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง และภาคีเครือข่ายภาคต่าง ๆ จัดทำโครงการที่ประยุกต์การใช้ศาสตร์พระราชาและน้อมนำเอาแนวคิดที่พระราชทานไว้ให้ในการแก้ไขปัญหาด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม มาประยุกต์กับแนวคิดการพัฒนาพื้นที่และการออกแบบเชิงภูมิสังคมไทยเพื่อการพึ่งตนเองและรองรับภัยพิบัติ ในรูปแบบ “โคก หนอง นา โมเดล” สร้างการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้เหมาะสมกับหมู่บ้านในภูมิสังคมต่าง ๆ เพื่อสร้างงานสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนและชุมชน ผ่านโครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิต ตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล” ดำเนินการในพื้นที่ 73 จังหวัด 575 อำเภอ 3,246 ตำบล 25,179 ครัวเรือน
โครงการน้อมนำแนวพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ปลูกผักสวนครัวเพื่อสร้างความมั่นคงด้านอาหาร
กรมการพัฒนาชุมชนได้น้อมนำแนวพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งพระราชทานแนวทางและทรงสร้างพื้นที่ต้นแบบ เพื่อให้ราษฎรปลูกผักสวนครัวเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร ได้แก่ พื้นที่ตำบลโก่งธนู อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี ภายใต้โครงการ “บ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง” รณรงค์ให้ทุกหลังคาเรือนคัดแยกขยะ สร้างความรู้ความเข้าใจในการบริหารจัดการขยะเปียก นำเศษอาหารมาทำเป็นปุ๋ยหมักและนำน้ำหมักชีวภาพใส่แปลงผัก การดูแลรักษาครัวเรือนให้ถูกสุขลักษณะ ดูแลรักษาภูมิทัศน์สิ่งแวดล้อม เพิ่มพื้นที่สีเขียวให้แก่ชุมชน ขยายผลการปลูกผักสวนครัว การสร้างคลังอาหารเพิ่มขึ้น มีครัวเรือนเป้าหมายทั้งหมดจำนวน 12,601,491 ครัวเรือน
Advertisement
โครงการผ้าไทยใส่ให้สนุก
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มีแนวพระดำริ “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” คือความสุขที่ได้เลือกใช้ศิลปะ หัตถกรรมไทย เพื่อให้รายได้กลับสู่ชุมชน ส่งเสริม กระตุ้น ผ้าไทยให้ทันสมัย สู่สากล ประทานแบบลายผ้าแก่ช่างทอผ้า ชื่อลาย “ผ้ามัดหมี่ลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรี ฯ” แบบผ้าบาติกลายพระราชทาน 3 ลาย คือ ปาเต๊ะร่วมใจเทิดไท้เจ้าหญิง ท้องทะเลไทย และป่าแดนใต้ และลายล่าสุดคือ ผ้าขิตลายนารีรัตนราชกัญญา ผ่านอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย พร้อมทั้งประทาน พระอนุญาตให้กลุ่มทอผ้าทุกกลุ่ม ทุกเทคนิค สามารถนำไปใช้ทอผ้า ผลิตผ้าได้
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ได้ทำพิธีมอบลายผ้าพระราชทานแก่ผู้ว่าราชการจังหวัด นำไปมอบให้กลุ่มทอผ้าในจังหวัด ได้นำไปเป็นต้นแบบและพัฒนาต่อยอดไปสู่เครื่องแต่งกาย ของใช้ของประดับตกแต่ง เช่น เสื้อผ้า ผ้าพันคอ หมวก กระเป๋า เป้ เป็นต้น และได้จัดกิจกรรมการประกวดผ้าลายพระราชทานขึ้น รณรงค์เผยแพร่ให้คนมาสวมใส่ผ้าไทย อย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 วันเป็นอย่างน้อย ตามมติคณะรัฐมนตรี วันที่ 9 มิถุนายน 2563 ส่งผลให้ยอดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ประเภทผ้า มีมูลค่ามากกว่า 16,955,648,190 บาท สร้างรายได้ให้กับประชาชนชาวไทยยามวิกฤตจากการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
โครงการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาส มหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก กรมการพัฒนาชุมชนน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อการดำเนินชีวิตประจำวันของประชาชน ด้วยกิจกรรมตามตัวชี้วัด กลุ่มหลัก (มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน) ดำเนินงานในลักษณะโครงการจิตอาสา “เราทำความดีด้วยหัวใจ” เพื่อก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี และตระหนักถึงการทำประโยชน์เพื่อส่วนรวมอย่างต่อเนื่อง ในพื้นที่ 878 อำเภอ อำเภอละ 1 หมู่บ้าน หากชุมชนใดสามารถดำเนินการด้านใดได้โดดเด่น ก็จะได้รับการพัฒนาส่งเสริมมากขึ้น พร้อมทั้งเป็นแนวทางให้แก่ชุมชนอื่น ๆ ได้อีกด้วย
ตลอดระยะเวลา 60 ปี ที่ผ่านมากรมการพัฒนาชุมชนมุ่งสานต่อแนวพระราชดำริตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่จะช่วยให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น อีกทั้งภารกิจของกรมการพัฒนาชุมชนยังสนองต่อพระราชปณิธาน
“สืบสาน รักษา ต่อยอด” ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
