หมอธีระวัฒน์ ถอด 3 บทเรียนจากจีนที่ไทยละเลย
โควิด – หมอธีระวัฒน์ / เมื่อวันที่ 31 มี.ค. นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊กถึงสถานการณ์โควิดที่แพร่ระบาด พร้อมถอดบทเรียนจากประเทศจีนที่เราละเลยหรือเปล่า
เกาะติดข่าวโควิด กดติดตามไลน์ ข่าวสด official account
เป็นเวลาเพียงสามเดือนเท่านั้นนับตั้งแต่ 1 ธันวาคม 2562 ที่เกิดมีผู้ป่วยรายแรกในประเทศจีนที่อู่ฮั่น
บทเรียนแรก การตื่นตระหนกหรือการเตือนภัยแต่เริ่มต้น
ความใส่ใจในปรากฏการณ์ที่แปลกและน่ากลัวจากคุณหมอจีนไม่กี่คน และทำให้มีการส่งตัวอย่างไปยังห้องปฏิบัติการเอกชนที่สามารถทำการถอดรหัสพันธุกรรมของไวรัสได้ทั้งตัว สองแห่ง แห่งแรกพบว่าเป็นไวรัสคล้ายซาร์ส แห่งที่สองเป็นซาร์ส และนำมาซึ่งการเตือนกันเอง ให้ระมัดระวังตัวจนถูกตำรวจสอบสวนให้ปิดปาก
ผลสรุป ในวันที่ 27 ธันวาคม 2562 เป็นไวรัสคล้ายซาร์ส
และในเดือนธันวาคมเดือนนั้นเอง มีการระบาดระลอกแรก ซึ่งในท้ายสุดพบว่าผู้ป่วยรายแรกสุดนั้นเป็นการติดต่อจากคนสู่คน โดยประเมินกันว่าการติดต่อจากสัตว์สู่คนน่าจะเริ่มในเดือนพฤศจิกายนและพัฒนาอย่างรวดเร็ว
ความกลัวในการที่จะมีความตื่นตระหนกทำให้เกิดความล่าช้าไปประมาณสองถึงสามสัปดาห์ ซึ่งก็เพียงพอแล้วสำหรับไวรัสตัวนี้ในการแพร่ออกไปจากแหล่งเดียว
การกลัวการตื่นตระหนก แทนที่จะรับทราบสถานการณ์และเตือนภัยโดยเร็วที่สุดกลับกลายเป็นสถานการณ์ระดับโลก?
บทเรียนที่สอง การยึดถือมาตรฐานการวินิจฉัยด้วยวิธีอณูชีววิทยา ไม่จำเป็นเสมอไป
แม้จะมีความล่าช้าในการจำกัดขอบเขตการระบาด จนกระทั่งลุกลามออกไปได้ภายในระยะเวลาเดือนธันวาคมนั่นเอง
ประเทศจีนตระหนักถึงข้อจำกัดของการใช้วิธีอณูชีววิทยาหรือ RT PCR ในการวินิจฉัยเนื่องจากมีปัญหาได้ผลไม่คงที่ที่ควรจะเป็นบวกกลับได้ลบ และพลาดโอกาสในการจำกัดการแพร่และการช่วยชีวิต
การใช้ CT คอมพิวเตอร์ในการตรวจปอดแทนที่จะเป็นเอกซเรย์ธรรมดาแม้ว่าจะมีราคา 3000 บาทแต่ได้ผลไวแม่นยำ สามารถพิเคราะห์แยกโรคได้ตั้งแต่เนิ่นๆ นั่นก็คือตั้งแต่ระยะที่อาการยังมองไม่เห็นภายนอก และยังสามารถให้ข้อมูลทำนายอนาคตของผู้ป่วยว่าจะรุนแรงขึ้นหรือไม่ร่วมกับตัวแปรอื่นๆ ในการเริ่มต้นใช้ยารักษาตั้งแต่ยาสมุนไพรจีน และยาต้านไวรัส
เหตุผล: โรงพยาบาลในประเทศจีนมีเครื่องคอมพิวเตอร์ทุกแห่ง ในขณะที่ไม่มีเครื่องตรวจอณูชีววิทยา และมิหนำซ้ำกระบวนการวิธีการตรวจยังไม่สามารถบอกได้ชัดเจนว่าจะเจาะจงที่ตำแหน่งใดของรหัสพันธุกรรม ที่จะเป็นมาตรฐาน และใช้เวลาอาจจะเนิ่นนานถึง 12 ชั่วโมงถึงหนึ่งวันที่จะได้ผลและผลนั้นอาจกำกวมต้องทำใหม่หรือเก็บตัวอย่างใหม่
ผลของการใช้CT คอมพิวเตอร์ ในการตรวจปอดทำให้สามารถค้นหาผู้เริ่มมีอาการและสามารถแพร่เชื้อได้ครอบคลุมได้กว้างขวางหมดจด และนำมาสู่การกักกันและการเฝ้าระวังพยายามไม่ให้เสียชีวิต?
บทเรียนนี้แสดงให้เห็นว่าการใช้ CT แม้ว่าจะแพงกว่า แต่เมื่อหักลบกลบหนี้ สามารถจะหาตัวผู้ติดเชื้อและแพร่เชื้อได้แล้วมีความคุ้มค่ามหาศาล และยืนยันจากการรายงานในวารสารทางการแพทย์ภาษาอังกฤษที่ออกมาทั่วโลกในระยะหลัง
บทเรียนที่สาม ยอมตัดแขนเพื่อรักษาชีวิต
การแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วเกิดจากการที่ไวรัสมีความสามารถในการติดจากคนไปสู่คนอย่างมีประสิทธิภาพ
จากการที่ผู้ติดเชื้อสามารถซ่อนไวรัสได้อย่างมิดชิดโดยมีอาการน้อย หรือไม่มีอาการเลยและมิหนำซ้ำ ในผู้มีอาการน้อยเหล่านี้กลับมีปอดอักเสบแต่อาการไม่มากทำให้สามารถแพร่เชื้อต่อไปได้ในวงกว้าง โดยเฉพาะหนุ่มสาวและที่ไม่มีโรคประจำตัว ที่ยังแข็งแรงและมีกิจกรรมที่ต้องพบปะผู้คนสมาคมต่างๆ
แต่กระนั้นไม่ได้หมายความว่าคนกลุ่มนี้จะไม่มีอาการรุนแรงหรือวิกฤตทั้งนี้เนื่องจากขึ้นอยู่กับปริมาณเชื้อที่ได้รับและโอกาสที่จะพัฒนาขั้นตอนการอักเสบในปริมาณที่มากเกินกว่า ความจำเป็น ทำลายเนื้อปอดได้อย่างกว้างขวาง
การตัดสินใจ ปิดเมืองซึ่งร่วมกับปิดบ้าน อย่างเข้มงวดตั้งแต่ประมาณวันที่ 21 มกราคมต่อเนื่องมาจนกระทั่งถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ และในขณะเดียวกันมีการตรวจตราผู้ที่อยู่ในบ้านว่ามีใครเจ็บป่วยจะรีบแยกไปกักกันและรักษาทันที
ผลของการปิดอย่างเข้มงวด โดยยอมสละความเสียหายที่จะเกิดขึ้น แก่เศรษฐกิจ กลับส่งผลดีที่ทำให้หยุดการแพร่กระจายและสามารถระบุคนที่ติดเชื้อ แพร่เชื้อและทำการรักษาด้วยยาต้านไวรัสที่มีการประเมินมาตั้งแต่เดือนธันวาคมว่ากลุ่มใดหรือตัวใด ควรใช้หรือไม่ควรใช้
การตัดสินใจเด็ดขาดไม่รวนเร มุ่งไปถึงการรักษาชีวิตและเสถียรภาพความมั่นคงของประเทศในอนาคตแทนที่จะห่วงผลกระทบทางเศรษฐกิจในระยะแรก ทำให้ประเทศจีนขณะนี้ประกาศเป็นประเทศที่ถ้ามีผู้มาจากต่างประเทศจะเป็นกลุ่มเสี่ยง จะต้องถูกจัดการกักกัน 14 วันก่อน
อ่านข่าว หมอมนูญ เผยจุดเปลี่ยนโควิดไทย ชี้สถานการณ์คล้ายมาเลเซีย คาดเป็นแบบนี้อีก2ปี!
