สายหมึกระวัง! หลังเจอ ‘หมึกบลูริง’ เสียบไม้ปิ้งพร้อมกิน ห้ามกิน-ห้ามจับ เตือนอันตรายถึงตาย พิษแรงกว่างูเห่า 20 เท่า แม้ปรุงสุกพิษไม่สลาย ไม่มียาแก้พิษ!
วันนี้ 30 พฤศจิกายนที่ผ่านมา “กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง” ได้โพสต์เฟซบุ๊กเตือนภัยคนชอบกินหมึกย่างว่า พบหมึกบลูริง เสียบไม้ปิ้งขายในตลาดนัดตอนเย็น พื้นที่ จ.ปทุมธานีก่อนจะเตือนให้พ่อค้าแม่ค้ารวมถึงประชาชนทั่วไปช่วยกันสังเกต และหลีกเลี่ยง เพราะอันตรายมากพิษของหมึกชนิดนี้ แม้ปรุงสุกก็ไม่สลาย พิษทนความร้อนได้สูงถึง ๒๐๐ องศาเซลเซียส และปัจจุบันยังไม่มียาแก้พิษใดๆ ต่อต้านได้
ที่ผ่านมานั้น ประเทศไทยมักพบหมึกบลูริงอยู่บ่อยครั้ง เนื่องจากพบได้ทั่วไป แม้ว่าจะมีไม่มาก แต่ไม่ถึงขั้นเป็นสัตว์ทะเลหายาก เพราะชาวประมงอวนลากเจอหมึกชนิดนี้เป็นประจำ แต่ที่ผ่านมากับพบหมึกชนิดนี้ปะปนกับหมึกสายทั่วไปอยู่บ่อยครั้งทั่วประเทศไทย ทั้งยังถูกนำไปขายรวมกันจึงอาจเกิดความอันตรายแก่ผู้ที่ไม่รู้จักหมึกชนิดนี้ได้ หากนำไปประกอบอาหารหรือรับประทาน
หมึกบลูริง คือ?
หมึกสายวงน้ำเงิน หรือ หมึกบลูริง จัดเป็นหมึกขนาดเล็กจำพวกหนึ่ง มีจุดเด่น คือสีสันตามลำตัวที่เป็นจุดวงกลมคล้ายแหวนสีน้ำเงินหรือสีม่วงซึ่งสามารถเรืองแสงได้เมื่อถูกคุกคาม ตัดพื้นลำตัวสีขาวหรือเขียว แลดูสวยงามมาก
ขนาดโดยเฉลี่ยเมื่อโตเต็มที่ จะมีขนาดเท่าลูกกอล์ฟ มีอายุขัยเต็มที่ราว 1 ปี วงจรชีวิตเริ่มต้นจากมีขนาดเล็กเท่าเมล็ดถั่ว เป็นหมึกมี 8 หนวด โดยหนวดเส้นที่ขาดไปจะสามารถงอกใหม่ได้ ในเวลากลางวัน หมึกสายวงน้ำเงินมักพักหลบอยู่ตามโพรงหินหรือเปลือกหอย แล้วจะออกหากินในเวลากลางคืน ชอบเคลื่อนที่ไปตามพื้นหน้าดินเพื่อหาอาหารมากกว่าที่จะว่ายน้ำเช่นหมึกชนิดอื่น และสามารถพบทั้งในอ่าวไทยและฝั่งทะเลอันดามัน อาศัยอยู่ในเขตน้ำตื้นชายฝั่ง ที่มีหน้าดินทั้งแบบโคลน กรวด ทราย
แต่ทว่า หมึกสายวงน้ำเงินนั้นมีพิษที่ผสมอยู่ในน้ำลายที่มีความร้ายแรงมาก ซึ่งร้ายแรงกว่างูเห่าถึง 20 เท่า ผู้ที่ถูกกัดจะตายภายใน 2-3 นาที หมึกสายวงฟ้าเพียงตัวเดียวมีพิษมากพอที่จะสามารถฆ่าคนได้ 26 คนในคราวเดียว นับเป็นหนึ่งในสัตว์น้ำที่มีพิษร้ายแรงมากที่สุดชนิดหนึ่งของโลก
ความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับปริมาณพิษที่ได้รับ เหยื่อที่เป็นเด็กหรือคนรูปร่างเล็กมีความเสี่ยงสูงกว่า ปัจจุบันยังไม่มียาแก้พิษชนิดนี้ รักษาตามอาการเท่านั้น จากจำนวนผู้ที่ถูกหมึกสายวงน้ำเงินกัดทั้งหมดในประเทศออสเตรเลีย และเวียดนาม มากกว่า 25% เสียชีวิต แต่ยังไม่ปรากฏรายงานในประเทศไทยแต่อย่างใด
สารพิษของหมึกสายวงน้ำเงินนั้น เรียกว่า เตโตรโดท็อกซิน เป็นพิษชนิดเดียวกับที่พบในปลาปักเป้า พิษชนิดนี้ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท โดยจะเข้าไปขัดขวางการสั่งงานของสมองที่จะไปยังกล้ามเนื้อที่อยู่ใต้อำนาจจิต ต้นกำเนิดของพิษในน้ำลายของหมึกสายวงน้ำเงินเกิดจากผลผลิตของแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในต่อมน้ำลายของมัน ซึ่งพบได้ในไข่ของหมึก สันนิษฐานว่าเป็นกระบวนการส่งถ่ายความสามารถในการสร้างพิษจากแม่หมึกไปยังลูก โดยพบได้ตั้งแต่แรกเกิดเลย
คนที่ถูกพิษจะมีอาการคล้ายเป็นอัมพาต หายใจไม่ออกเนื่องจากกล้ามเนื้อกะบังลมและหน้าอกไม่ทำงาน ทำให้ไม่สามารถนำอากาศเข้าสู่ปอดได้ เป็นสาเหตุให้เสียชีวิต การปฐมพยาบาลต้องหาวิธีนำอากาศเข้าสู่ปอด เช่น เป่าปาก เป็นต้น จากนั้นต้องรีบนำส่งแพทย์โดยด่วน เพื่อใช้เครื่องช่วยหายใจ ถ้าช่วยชีวิตเป็นผล ป็นการช่วยในลักษณะเดียวกับปลาปักเป้า นั่นคือช่วยหายใจและรักษาตามอาการ ผู้ป่วยจะฟื้นเป็นปกติภายใน 24 ชั่วโมง และอาการจะดีขึ้นตามลำดับ เว้นแต่ว่าจะขาดอากาศนานเกินไปจนสมองตาย
