เปิดบันทึก ทำไม “ท้าวทองกีบม้า” ถึงต้องทำ “ขนมหวาน”

เปิดบันทึกประวัติศาสตร์ ทำไม “ท้าวทองกีบม้า” หรือ “แม่มะลิ” ถึงต้องทำขนมหวานถวายในวัง หลายแหล่งอ้างไม่ตรงกัน แต่สุดท้ายต้นตำรับก็คือเรื่องจริง

ออนแอร์ตอนแรกไปแล้วสำหรับละครเรื่อง “พรหมลิขิต” ภาคต่อจากเรื่อง “บุพเพสันนิวาส” ที่เราก็ได้เห็นหน้าค่าตาตัวละครในประวัติศาสตร์จากภาคที่แล้วอยู่หลายคน

หนึ่งในนั้นคือ “ท้าวทองกีบม้า” หรือ “แม่มะลิ” ที่เพิ่งสูญเสีย “เจ้าพระยาวิชเยนทร์” หรือ “คอนสแตนติน ฟอลคอน” สามีไปและต้องเจอความลำบากในชีวิต

ภาพจากละคร “บุพเพสันนิวาส”

• เปิดชีวิต ‘ท้าวทองกีบม้า’ สุดรันทด ถูกพระเจ้าเสือ เรียกเป็นสนม แต่เจ้าตัวปฏิเสธ จนเจอแต่ความลำบาก
• เผยจดหมาย ‘ท้าวทองกีบม้า’ อยากหลุดพ้นจากทุกข์ทรมานในคุกหลวง หลังอยุธยาผลัดแผ่นดิน

หากพูดถึง “ท้าวทองกีบม้า” แล้ว หลายคนก็ต้องนึกถึงเรื่อง “การทำขนม” ซึ่งมีบันทึกไว้ว่า “ท้าวทองกีบม้า ได้เป็นผู้กำกับการชาวเครื่องพนักงานหวาน

ท่านท้าวทองกีบม้าผู้นี้เป็นต้นสั่งสอนให้ชาวสยามทำของหวานคือ ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ทองโปร่ง ทองพลุ ขนมผิง ขนมฝรั่ง ขนมขิง ขนมไข่เต่า ขนมทองม้วน ขนมสัมปันนี ขนมหม้อแกงและสังขยา”

ภาพจากละครเรื่อง บุพเพสันนิวาส

อะไรที่ทำให้ “ท้าวทองกีบม้า” หันมาทำขนมหวาน ?

บันทึกการทำขนมหวานท้าวทองกีบม้ามีความเห็นออกไปในแบบต่าง ๆ บางบันทึกก็ว่า ชีวิตช่วงหนึ่งของท้าวทองกีบม้าตกอับ

จนกระทั่ง พ.ศ. 2233 ได้รับอนุญาตให้มาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านโปรตุเกส และถูกบังคับให้ทำอาหารหวานส่งเข้าวังตามอัตราที่กำหนด เรื่องนี้ปรากฏอยู่ในบันทึกด้วยเนื้อหาที่แตกต่างกันในออกไป

ตามหลักฐานของ บาทหลวงโอมองต์ (Fr. Aumont) บันทึกไว้ว่า ท้าวทองกีบม้า หรือ “มาดามฟอลคอน” ได้รับแต่งตั้งให้เป็นชาววิเสทประจำห้องเครื่องในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ

อีกบันทึกของ อเล็กซานเดอร์ แฮมมิลตัน อ้างว่า ได้พบกับมาดามฟอลคอนในปี พ.ศ. 2262 ขณะนั้นได้รับตำแหน่งเป็นผู้บัญชาการห้องเครื่องต้นแผนกหวาน มีผู้คนรักใคร่นับถือ

ซึ่งสอดคล้องกับบันทึกของ มองสิเออร์โซมองต์ อ้างว่า มาดามฟอลคอน เป็นผู้ดูแลเครื่องเงินเครื่องทองของหวาน เป็นหัวหน้าเก็บภูษาและฉลองพระองค์ และยังเป็นผู้เก็บผลไม้เสวยด้วย

ในจดหมายท้าวทองกีบม้าที่เขียนถึงบิชอปฝรั่งเศสในประเทศจีนกล่าวไว้ว่า

“ต้องทำงานถวายตรากตรำด้วยความเหนื่อยยาก และระกำช้ำใจ มืดมนธ์อัธการไปด้วยความทุกข์ยาก ตั้งหน้าแต่จะคอยว่าเมื่อใดพระเจ้าจะโปรดให้ได้รับแสงสว่าง ตอนกลางคืนนางก็ไม่มีที่นอนที่พิเศษอย่างใด คงแอบพักที่มุมห้องเครื่องต้น บนดินที่ชื้น ต้องคอยระวังรักษาเฝ้าห้องเครื่องนั้น”

แม้ประวัติช่วงนี้ของท้าวทองกีบม้าจะไม่ตรงนัก แต่ก็รับได้ว่า ท้าวทองกีบม้าเคยไปทำงานในวังจริง และเป็นคนทำขนมหวานตำรับโปรตุเกส เช่น ทองหยิบ ฝอยทอง จนเป็นสูตรให้คนทำสืบเนื่องต่อมาถึงปัจจุบัน

ที่มา: silpa